Navigeren door nieuwe wetgeving

België

Op Belgisch vlak zien we een toename van bijzondere wetgeving die maakt dat de contractvrijheid van ondernemingen in toenemende mate beperkt wordt. Ten aanzien van consumenten waren een hele resem contractuele afspraken al lange tijd verboden. Die regels werden recent aangescherpt. Wanbetalers-consumenten genieten sinds eind 2023 van een wettelijke beperking op de interest die hen aangerekend mag worden en op de hoogte van eventuele schadebedingen. Tussen ondernemingen was er klassiek meer speelruimte. De B2B-wet heeft echter ook in die relaties tal van bedingen als onrechtmatig, en dus ongeldig, aangemerkt. Denk bijvoorbeeld aan de sinds 1 februari 2022 B2B geldende maximale betalingstermijn van 60 dagen.

Daarnaast kreeg het contractenrecht in het algemeen op 1 januari 2023 een facelift, waarmee een aantal nieuwigheden zoals wijziging van omstandigheden en de knock-out regel hun intrede maakten in het Belgisch contractenrecht. Naast het contractenrecht is er ook sprake van een revolutie in aansprakelijkheidsland. Sinds 1 januari kunnen hulppersonen (zoals onderaannemers) rechtstreeks aansprakelijk gesteld worden, wat voordien quasi onmogelijk was.

Europa

Op Europees vlak merken we een toename van regels op twee grote vlakken.

Zo zien we dat de CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive) aanzienlijke rapporteringsverplichtingen aan bedrijven oplegt over duurzaamheidsinitiatieven en maatschappelijke impact. Hoewel de regels bedoeld zijn voor beursgenoteerde ondernemingen, zullen ook kmo’s als onderdeel van de waardeketen invloed ondervinden van de CSRD. Denk hierbij maar aan bijkomende vragen van ondernemingen die wél rechtstreeks onder de CSRD vallen. In dat kader valt ook de nieuwe richtlijn productaansprakelijkheid te noemen, die de gevallen waarin ondernemingen die producten maken/verkopen aan consumenten uitbreidt. 

Anderzijds is onze wereld aan een recordtempo aan het digitaliseren, welke uiteraard opportuniteiten met zich meebrengt. Er zijn echter ook tal van uitdagingen die de Europese wetgever met onder meer zijn EU Digital Strategy het hoofd wil bieden. Denk aan de recent aangenomen AI-Act, die aanzienlijke verplichtingen bevat voor alle ondernemingen die AI-toepassingen ontwikkelen en/of gebruiken. Ook de NIS-2 richtlijn,met bijhorende omzettingswet in België, brengt verhoogde verplichtingen inzake cybersecurity met zich mee voor bepaalde types ondernemingen. Tot slot zorgt de Digital Services Act en de Digital Market Act ervoor dat Europa streeft naar een veilige interne markt, waarbij platformen een verhoogde verantwoordelijk hebben voor de inhoud die op hun platformen wordt gedeeld.

Als klapper op de vuurpijl zal e-invoicing vanaf 1 januari 2026 verplicht worden voor B2B-ondernemingen in België. Deze verplichting zal ook voor ondernemingen die internationaal actief zijn uitdagingen met zich meebrengen, aangezien niet alle lidstaten van de EU technisch op dezelfde wijze zullen omgaan met e-invoicing.

Besluit

Naargelang de sector van uw onderneming, zal u naast bovenstaand aangestipte wetten ook rekening moeten houden met bijvoorbeeld de Data Act, Data Governance Act, European Health Data Space,  Data Operational Resilience Act (DORA) en de Cyber Security Act.

De voorzichtige conclusie luidt dat het steeds lastiger is om de golf aan nieuwe regelgeving te blijven navigeren. Enerzijds vormen zowel de al in werking getreden, alsook de aankomende regels een opportuniteit om naar optimalisaties te streven. Anderzijds hebben vele van deze instrumenten een impact op uw aansprakelijkheid, de geldigheid van uw standaardcontracten en de relaties met klanten, leveranciers en partners. Vergeet dus zeker ook dat luik niet tijdig ter harte te nemen.