De volatiliteit van de financieringsmarkt

De financieringsmarkt in beweging
 

Rentestijgingen

Vanaf september 2019 tot juli 2022 bedroeg de basisherfinancieringsrente van de ECB (Europese Centrale bank), die de basis vormt voor het leningstarief voor particulieren en professionelen, 0%. Als poging om de inflatie in te perken, had de ECB sindsdien stelselmatig de rente verhoogd om eind september 2023 tot een piekrente te komen van 4,50%. Midden juni heeft de ECB het geweer van schouder veranderd nadat ze van oordeel was dat de inflatie haar piek had bereikt. Sindsdien werd de basisrente stelselmatig verlaagd, om voorlopig te landen op 3,40% eind oktober 2024.

Logischerwijs vertalen de rente evoluties van de ECB zich in de korte- en langetermijnrentetarieven voor bedrijven. Hoe dan ook, de afgelopen jaren werd duidelijk dat de rentelasten opnieuw een relevante kostenpost worden in het resultaat van vele bedrijven.

Kredietvoorwaarden

Ook op vlak van kredietvoorwaarden hebben we de afgelopen jaren enkele veranderingen vastgesteld.. Uit de meest recent gepubliceerde bank lending survey van de eurozone (die dateert van Q3 2024) kan geconcludeerd worden dat de meeste banken de voorbije twee jaar een verstrenging van de kredietvoorwaarden doorvoerden - in hoofde van de kredietnemers - als gevolg van de verhoogde risicoperceptie. Dit resulteerde in het feit dat banken bijkomende kwalitatieve waarborgen vereisten en tevens (extra) convenanten inbouwden in kredietcontracten. We denken hier onder meer aan minimale solvabiliteit en/of maximale schuldgraadafspraken. Deze trend zou zich echter slechts in mindere mate verderzetten in Q4 2024.

Volume kredietverlening

Het volume van leningen die verstrekt worden aan Belgische bedrijven is nog steeds ondersteunend voor de economie.
De historische vuistregel die stelt dat de netto schuldgraad van kmo’s en familiebedrijven maximaal 3 à 3,5 keer de EBITDA mag bedragen, blijft van toepassing. In de praktijk merken we echter dat banken kritischer worden in de analyse van de recurrente EBITDA die gehanteerd wordt in deze vuistregel, onder meer inzake de impact van fluctuerende energiekosten, de impact van inflatie op loonkosten en andere kosten.

Hoe navigeren in het veranderende financiële landschap?

De sterke rentestijgingen en -volatiliteit van de voorbije jaren zorgden voor een hernieuwde populariteit van de financiële instrumenten die indekking boden tegen dergelijke stijgingen. De renteswap, een financieel instrument dat gebruikt wordt om een variabele rente om te zetten in een vaste rente, was opnieuw een optie die zeker aan bedrijven met significante schuldfinanciering meer stabiliteit kon bieden. Bij een renteswap ruilt de onderneming als het ware de variabele rente om met de vaste rente van de bank. Gezien de rentevoeten zich opnieuw min of meer gestabiliseerd hebben, is opnieuw een daling van de populariteit van dergelijke financiële instrumenten merkbaar.

Een goede en tijdige voorbereiding en toelichting van de cijfers van 2024 naar banken of andere financiers toe is essentieel, gezien de analyse van de jaarcijfers en jaarlijkse EBITDA^* hoogstwaarschijnlijk meer in detail zal gebeuren. Tegelijkertijd zal ook in toenemende mate een kwalitatief budget voor 2025 geanalyseerd worden.

Een manier om de financiering van uw onderneming efficiënt en relatief goedkoop te structureren is door het optimaliseren van werkkapitaal en het maximaal financieren ervan. Dit kan enerzijds via de nauwe opvolging van het betalingsbeleid voor klanten (o.a. korting contante betaling, consequente opvolging van betalingen). Anderzijds kan een gepast voorraadbeheer en de bijhorende financiering via straight loans veel ondernemingen helpen.

Ten slotte, eens het maximum van bankfinanciering bereikt is, zijn er nog steeds tal van andere financieringsbronnen, zoals het aantrekken van extern kapitaal of het ophalen van quasi eigen vermogen of mezzanine financiering. Deze laatste vorm is merkelijk duurder dan de traditionele bankfinanciering, maar deze kost dient bekeken te worden ten opzichte van de totale financieringsvraag en de extra mogelijkheden die dergelijke bijkomende financiering met zich meebrengt. Deze financieringsvormen zijn immers vaak het laatste puzzelstuk om de financiering van groei-investeringen mogelijk te maken. In de praktijk merken we dat de beschikbaarheid van deze middelen groot blijft. Ook vanuit de overheid worden heel wat financieringsformules aangereikt, bijvoorbeeld via PMV, Participatie Maatschappij Vlaanderen.

Bronnen:

• Nationale Bank van België
• European Central Bank: Statistical Data Warehouse & Bank Lending Survey
• Bloomberg
• De Tijd

*EBITDA = Earnings Before Interest, Taxes, Depreciation, and Amortisation" (winst vóór rente, belastingen, afschrijvingen en amortisatie)