Pakiet Omnibus I - krok w kierunku uproszczenia sprawozdawczości ESG 

Komisja Europejska zaprezentowała pierwszy pakiet uproszczeń legislacyjnych. – „Omnibus I”. Celem inicjatywy jest ograniczenie obciążeń administracyjnych poprzez skupienie obowiązków na największych podmiotach mających największy wpływ na klimat i środowisko. Intencją Komisji jest ułatwienie firmom dostępu do zrównoważonego finansowania wspierającego transformację ekologiczną. Szacuje się, że zmiany mogą przynieść 6,3 mld euro oszczędności rocznie oraz uruchomić 50 mld euro dodatkowych inwestycji, choć ich realizacja zależy od skuteczności wdrożenia¹.

Pakiet wprowadza zmiany dotyczące różnych obszarów sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju, a kluczowe propozycje obejmują zmiany w dyrektywie o sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju (CSRD²) oraz w dyrektywie o należytej staranności przedsiębiorstw (CSDDD³) oraz projekt aktu delegowanego do Taksonomii UE⁴. Propozycje są skoncentrowane wokół uproszczenia obowiązków w zakresie zrównoważonego finansowania, należytej staranności w obszarze ESG, unijnej taksonomii, mechanizmu dostosowywania cen na granicach z uwzględnieniem emisji CO₂ (CBAM) oraz europejskich programów inwestycyjnych.

Dyrektywa „Stop the Clock”⁵ – odroczenie stosowania przepisów

Pierwszy wniosek w ramach pakietu Omnibus I dotyczył uchwalenia dyrektywy „stop the clock”, przewidującej zmiany w terminach realizacji obowiązków. Propozycje zakładają odroczenie o 2 lata wymogów sprawozdawczych dla spółek objętych zakresem CSRD (zobowiązanych do raportowania po raz pierwszy za 2025 r. lub za 2026 r.). W związku ze zmianą, podmioty te zaraportują po raz pierwszy odpowiednio za 2027 r. i 2028 r.

Nastąpi również wydłużenie okresu na przygotowanie się do wdrożenia nowych ram CSDDD z względu na przesunięcie terminu transpozycji o rok (tj. do 26 lipca 2027 r.) – w konsekwencji, nastąpi przesunięcie stosowania CSDDD o 1 rok dla pierwszej grupy spółek objętych zakresem tej dyrektywy (tj. 26 lipca 2028 r.).

Dyrektywa „stop the clock” została opublikowana dnia 16 kwietnia 2025 roku i weszła w życie 17 kwietnia 2025 roku. Państwa członkowskie zobowiązane są do jej implementacji do 31 grudnia 2025 roku.

Kluczowe zmiany w zakresie obowiązków wynikających z Pakietu Omnibus

Poza odroczeniem terminu wejścia w życie obowiązków, Komisja zaproponowała zmiany w sposobie ich realizacji.  Obowiązki przewidziane w CSRD będą realizowane jedynie przez duże przedsiębiorstwa, tj. na przedsiębiorstwa zatrudniające ponad 1000 pracowników oraz spełniające określone progi finansowe - obrót przekraczający 50 mln euro lub posiadające sumę bilansową powyżej 25 mln euro. Dzięki temu mniejsze firmy zostaną docelowo odciążone, a obowiązki skupią się na największych podmiotach. Zdaniem Komisji, rozwiązania pozwolą ograniczyć liczbę raportujących firm o około 80%.

Dla firm nieobjętych zakresem CSRD, Komisja Europejska zobowiązała się do przyjęcia aktu delegowanego, który ustanowi dobrowolny standard raportowania oparty na standardzie dla MŚP (VSME - Value-Chain Small and Medium Enterprise), opracowanym przez EFRAG. Standard ma stanowić proste i praktyczne narzędzie, które ułatwi tym przedsiębiorstwom przekazywanie informacji dotyczących zrównoważonego rozwoju dużym podmiotom objętym wymogami CSRD oraz ułatwienie współpracy w łańcuchu wartości. Dzięki temu wymagania informacyjne wobec mniejszych firm zostaną ograniczone, a one same będą mogły korzystać ze standardu odpowiadającego skali działalności. Duże spółki nie będą mogły wymagać od mniejszych podmiotów informacji wykraczających poza uproszczony standard raportowania.

Pakiet Omnibus obejmuje również zmiany w CSDDD - proponuje się zwolnienie przedsiębiorstw z obowiązku regularnego przeprowadzania szczegółowych ocen niekorzystnych skutków, które mogą wystąpić w złożonych łańcuchach wartości u pośrednich partnerów biznesowych. Pełna należyta staranność wobec łańcucha wartości poza bezpośrednimi partnerami będzie wymagana jedynie wtedy, gdy firma dysponuje wiarygodnymi informacjami wskazującymi na faktyczne lub potencjalne niekorzystne skutki.

Dodatkowo, uproszczone zostaną inne wymogi należytej staranności w zakresie zrównoważonego rozwoju – nastąpi m.in. wydłużenie odstępów między okresowymi ocenami i aktualizacjami z jednego do pięciu lat, przy jednoczesnym obowiązku bieżącego monitorowania i aktualizacji środków, gdy tylko pojawią się uzasadnione przesłanki wskazujące na ich nieskuteczność lub nieadekwatność.

Raportowanie ESG i Pakiet Omnibus - Perspektywy na przyszłość

Brak stabilności przepisów w kontekście proponowanych zmian prowadzi do niepewności dotyczącej wymaganych działań, co znacząco utrudnia efektywne planowanie oraz dokładne prognozowanie przyszłych kosztów. W tym kontekście pojawiają się obawy, że wiele podmiotów poniosło już istotne nakłady na dostosowanie swoich działań do obowiązków wynikających z dotychczasowego brzmienia przepisów. Zwraca się również uwagę, że planowane ograniczenie zakresu informacji, których można żądać od małych i średnich partnerów biznesowych, może negatywnie wpłynąć na skuteczność realizacji obowiązków raportowych przez duże podmioty. Ograniczony dostęp do części danych może utrudniać kompleksowe mapowanie ryzyk oraz identyfikację niekorzystnych skutków w łańcuchu wartości, co będzie stanowiło istotne wyzwanie dla firm dążących do rzetelnego wypełniania wymogów sprawozdawczych.

Warto pamiętać, że raportowanie stanowi jedynie jeden z wielu elementów składających się na ESG, które obejmuje szeroki zakres działań – od ochrony środowiska, przez odpowiedzialność społeczną, po przejrzyste i skuteczne zarządzanie. Nadmierne skupienie na samej sprawozdawczości może prowadzić do utraty z pola widzenia podstawowego celu, jakim jest realne wdrażanie wartości i zasad leżących u podstaw tych regulacji.

Przypisy

1. Commission simplifies rules on sustainability and EU investments

2. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/2464 z dnia 14 grudnia 2022 r. w sprawie zmiany rozporządzenia (UE) nr 537/2014, dyrektywy 2004/109/WE, dyrektywy 2006/43/WE oraz dyrektywy 2013/34/UE w odniesieniu do sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju (L_2022322PL.01001501.xml) 

3. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/1760 z dnia 13 czerwca 2024 r. w sprawie należytej staranności przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju oraz zmieniająca dyrektywę (UE) 2019/1937 i rozporządzenie (UE) 2023/2859 (L_202401760PL.000101.fmx.xml) 

4. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/852 z dnia 18 czerwca 2020 r. w sprawie ustanowienia ram ułatwiających zrównoważone inwestycje, zmieniające rozporządzenie (UE) 2019/2088 (Tekst mający znaczenie dla EOG) Rozporządzenie - 2020/852 - EN - EUR-Lex

5. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2025/794 z dnia 14 kwietnia 2025 r. w sprawie zmiany dyrektywy (UE) 2022/2464 i (UE) 2024/1760 w odniesieniu do dat, od których państwa członkowskie mają stosować niektóre wymogi dotyczące sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju i niektóre wymogi w zakresie należytej staranności przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju