Greenwashing: plan działań dla instytucji finansowych, KE i organów nadzoru

Greenwashing w sektorze finansowym stanowi istotne wyzwanie dla uczestników rynku. Wzrastające zainteresowanie tymi kwestiami ze strony organów nadzoru podkreśla pilną potrzebę podjęcia skutecznych kroków mających na celu zapewnienie zgodności regulacyjnej działalności prowadzonej przez podmioty finansowe.
 

Wspólne rozumienie greenwashingu
 

W poszczególnych raportach ESAs wskazują na wspólne, wysokopoziomowe rozumienie greenwashingu jako praktyki, w ramach której oświadczenia dotyczące zrównoważonego rozwoju, a także deklaracje, działania i komunikaty, nie przedstawiają w sposób jasny i rzetelny rzeczywistego profilu podmiotu, produktu finansowego lub usług finansowych.Ta praktyka może wprowadzać w błąd konsumentów, inwestorów lub innych uczestników rynku. ESAs ponownie podkreślają, że uczestnicy rynku finansowego mają obowiązek dostarczania informacji, które są uczciwe, klarowne i nie wprowadzają w błąd.Każdy z ESAs w swoim raporcie zawarł rekomendacje bądź propozycje skierowane do odpowiednich podmiotów. Dla celów przejrzystości artykuł został podzielony na trzy części odpowiadające raportom przygotowanym przez poszczególny organ – tj. EIOPA, EBA, ESMA.

EIOPA – zestaw kluczowych propozycji odnoszących się do działań w zakresie greenwashingu
 

W ramach raportu końcowego, EIOPA w wyniku przeprowadzonych analiz aktualnego stanu rynku ubezpieczeń oraz emerytur, opracowała zestaw kluczowych propozycji mających na celu wzmocnienie nadzoru nad greenwashingiem i poprawę ram regulacyjnych.

Propozycje te dotyczą m.in. ustanowienia jednolitego punktu odniesienia w celu identyfikacji greenwashingu, rozwoju spójnego podejścia nadzorczego na poziomie europejskim, wzmocnienia nadzoru i ukierunkowanych działań nadzorczych, zabezpieczenia się przed występowaniem greenwashingu poprzez zapobieganie, wzmacniania zasobów i ekspertyzy nadzorczej, zamknięcia luki w regulacjach dotyczących ubezpieczeń nienależących do ubezpieczeń na życie, uwzględnienia preferencji klientów dot. zrównoważonego rozwoju, stworzenia ram inwestycji związanych ze zrównoważonym rozwojem korzystnych dla klientów i dostawców usług finansowych oraz wzmacniania zrównoważonego finansowania i łagodzenia greenwashingu w sektorze emerytur zawodowych.

W uzupełnieniu do raportu końcowego, EIOPA opublikowało również opinię na temat oświadczeń w zakresie zrównoważonego rozwoju i greenwashingu, określającą kluczowe zasady, które krajowi nadzorcy powinni brać pod uwagę badając oświadczenia podmiotów. W ramach opinii uwzględniono również praktyczne wskazówki dotyczące stosowania tych zasad, wraz z przykładami dobrych i złych praktyk w całym cyklu życia ubezpieczeń i emerytur.

ESMA – rekomendacje w zakresie greenwashingu skierowane do poszczególnych podmiotów
 

W raporcie końcowym opublikowanym przez ESMA, organ opracował szereg rekomendowanych działań skierowanych odpowiednio do Komisji Europejskiej, krajowych organów nadzoru oraz uczestników rynku SIVC (Sustainable Investment Value Chain) dotyczących zjawiska greenwashingu w ramach sektora finansowego.

Wśród rekomendacji dla Komisji Europejskiej znalazło się m.in.:

• Zakazanie wprost informacji wprowadzających w błąd na mocy rozporządzenia dotyczącego unijnych wskaźników referencyjnych (Benchmark Regulation).
• Utrzymanie wskaźników referencyjnych uwzględniających czynniki ESG bądź realizujące cele ESG pod nadzorem odpowiednich organów.
• Przyznanie ESMA uprawnienia do opracowania dodatkowych wytycznych skierowanych do uczestników rynku finansowego w zakresie komunikacji marketingowej.

W ramach zadań rekomendowanych dla krajowych organów nadzoru uwzględniono przede wszystkim:

• Zwiększenie kompetencji i ekspertyzy oraz dostosowania struktury organizacyjnej do potrzeb nadzoru związanego ze zrównoważonym rozwojem.
• Zachęcenie do wdrożenia w ramach bieżącego nadzoru wspólnego, wysokopoziomowego rozumienia zjawiska greenwashingu, opracowanego przez ESAs.

W stosunku do uczestników rynku SIVC, ESMA rekomenduje m.in.:

• Składanie oświadczeń dotyczących zrównoważonego rozwoju i komunikowanie informacji na ten temat w sposób uczciwy, jasny i niewprowadzający w błąd.
• Branie pod uwagę obszarów wysokiego ryzyka zidentyfikowanych w raporcie ESAs z postępów w sprawie greenwashingu.
• Dostosowanie procesów zarządzania oraz procedur (np. w zakresie ryzyka, kontroli due diligence nad informacjami ESG, weryfikacji komunikatów marketingowych, polityki wynagrodzeń), rozwijanie ekspertyzy oraz ulepszanie infrastruktury.

Należy również wskazać, że ESMA planuje także zbadać sposoby na poprawę dostępu do danych istotnych dla nadzoru związanego ze zrównoważonym rozwojem oraz przeprowadzić ocenę zapotrzebowania opracowania dodatkowych wytycznych dla uczestników rynku i nadzorców w obszarach wysokiego ryzyka greenwashingu.

EBA – lista zalecanych działań dla instytucji finansowych
 

W raporcie końcowym EBA wskazuje się, że zwalczanie greenwashingu jest kluczowym elementem umożliwiającym przejście do gospodarki o bardziej zrównoważonym charakterze, zwłaszcza w kontekście rosnącej oferty zrównoważonych produktów finansowych. EBA wskazuje, że jest to istotne zarówno w ramach konkretnych produktów i usług, jak i w odniesieniu do deklaracji i zobowiązań na poziomie samego podmiotu.

W związku z powyższym EBA wskazuje, że instytucje finansowe powinny podjąć następujące kroki:

• Zapewnienie, że informacje dotyczące zrównoważonego rozwoju są rzetelne, klarowne i nie wprowadzają w błąd. Obejmuje to przestrzeganie kluczowych zasad, zgodnie z którymi oświadczenia dotyczące kwestii zrównoważonego rozwoju powinny być dokładne, uzasadnione, aktualne, przedstawione w zrozumiały sposób oraz powinny rzetelnie odzwierciedlać ogólny profil instytucji lub profil produktu.
• Przegląd i dostosowanie struktury zarządzania i wewnętrznych procesów w sposób zabezpieczający przed greenwashingiem, podejmowanie proaktywnych działań w zakresie wyzwań związanych z danymi oraz rozważenie w jakim stopniu zewnętrzna weryfikacja i zgodność z rynkowymi wytycznymi wspierałyby wiarygodność zielonych lub zrównoważonych produktów lub celów.
• Na poziomie podmiotu - uzasadnianie przyszłościowych zobowiązań dotyczących zrównoważonego rozwoju, takie jak zobowiązania do osiągnięcia emisji net-zero, w drodze odpowiednich planów, czy też strategii – a także dostarczanie jasnych i szczegółowych informacji na temat zielonych celów i zrównoważonych finansów oraz integrowanie ryzyka powiązanego z greenwashingiem jako części zarządzania ryzykiem.
• Na poziomie produktu - ustalanie i raportowanie jasnych wskaźników, kryteriów i definicji dla produktów lub usług oznaczonych jako zielone lub zrównoważone.

Na poziomie legislacyjnym i regulacyjnym EBA uważa, że najbardziej skutecznym sposobem walki instytucji finansowych z greenwashingiem jest skupienie się na finalizacji i wdrożeniu istniejących i planowanych inicjatyw legislacyjnych. EBA zachęca krajowe organy do jak najszerszego wykorzystania istniejących ram nadzoru.

Uzupełniając rekomendacje dla właściwych organów krajowych, EBA opracuje wytyczne regulacyjne dotyczące sposobu radzenia sobie z aspektami związanymi z greenwashingiem w ramach nadzoru ostrożnościowego oraz będzie wspierać wymianę wiedzy między organami nadzorczymi na temat najlepszych praktyk nadzorczych.

Podsumowanie
 

Raporty końcowe opracowane przez Europejskie Organy Nadzoru (ESAs) stanowią przede wszystkim wezwanie do działania na poziomie legislacji, nadzoru oraz działań instytucji finansowych. Raporty przedstawiają również istotne wskazówki dotyczące wymagań oraz oczekiwań organów nadzoru wobec uczestników rynku finansowego. Są one także wyrazem wzmożonych działań regulacyjnych w zakresie zapewnienia jak najdalej idącej ochrony przed greenwashingiem. Analiza zawartych w tych raportach propozycji, rekomendacji oraz perspektyw na przyszłość pozwala instytucjom finansowym lepiej ocenić swoje działania w kontekście walki z greenwashingiem. Dodatkowo raporty te mogą pomóc instytucjom w zapewnieniu zgodności z regulacjami oraz umożliwić im identyfikację obszarów, które wymagają dalszej poprawy. Tym samym, instytucje mogą skuteczniej reagować na oczekiwania organów nadzoru, minimalizując tym samym ryzyko oskarżeń o stosowanie praktyk greenwashingowych.
 

Współautorka artykułu: Weronika Czekaj