Ekspres celny | 24 czerwca 2024 r.

Początek wakacji to nienajlepszy czas na załatwianie pilnych spraw, ale w świecie celnym nieubłaganie zbliżają się kolejne terminy, których nie można przekroczyć. Z jednej strony warto pamiętać o korzystnym i przełomowym wyroku Trybunału Sprawiedliwości UE dotyczącym zasad korzystania ze zwolnienia z podatku akcyzowego dla zakładów energochłonnych, z drugiej zbliżają się kolejne terminy związane z raportowaniem CBAM. Dodatkowo przed nami następne regulacje, z którymi związane są daleko idące obowiązki dla przedsiębiorców – już od nowego roku konieczne będzie spełnienie wymagań wynikających z przepisów mających ograniczyć wylesianie i degradację lasów, które będą miały istotne znaczenie również dla importerów i eksporterów.

CBAM

W obszarze CBAM należy zwrócić uwagę na dwie istotne zmiany, które obecnie następują.

Po pierwsze, począwszy od raportowania za trzeci kwartał 2024 r. (obejmującego okres od 1 lipca 2024 r.) znacząco zostaje ograniczona możliwość korzystania z domyślnych danych o emisjach wbudowanych w importowane towary. Wprawdzie już w pierwszej fazie raportowania (począwszy od IV kwartału 2023 r.) raportowanie na bazie danych domyślnych nie było bezwarunkowe, niemniej począwszy od nadchodzącego kwartału ta opcja zostaje jeszcze bardziej ograniczona. W tym kontekście coraz istotniejsze staje się nawiązanie współpracy z dostawcami i producentami towarów spoza UE w celu pozyskania rzetelnych danych o realnych emisjach.

Ponadto warto pamiętać, że do końca lipca 2024 r. roku można jeszcze podjąć próbę złożenia zaległych raportów CBAM za poprzednie kwartały. Niestety, regulacje nie są jednoznaczne i rodzą szereg wątpliwości co do tego, kiedy i w jakich okolicznościach jest dopuszczalne złożenie zaległych raportów. Niemniej, jeśli importer powinien był złożyć raport, ale tego nie zrobił, niewątpliwie lipiec to ostatni miesiąc, kiedy można podjąć kroki zmierzające do uchronienia importera przez karami grożącymi za brak raportowania. Mimo, że nie jest oczywiste, czy w każdej sytuacji będzie możliwe naprawienie sytuacji, bez wątpienia podjęcie działań w lipcu daje większe szanse sukcesu niż pozostawienie tej kwestii do sierpnia.

Deforestacja

Przepisy unijne związane z zapobieganiem degradacji lasów i wylesianiu (tzw. „EUDR”) nakładają szereg obowiązków na importerów i eksporterów. Dla wielu przedsiębiorców będą to zupełnie nowe wymagania. Jednocześnie, zakres kar przewidzianych za naruszania przepisów jest bardzo poważny a kary mogą osiągnąć bardzo materialne kwoty. Z tego powodu, warto wykorzystać drugie półrocze na przygotowanie się do nowych realiów. W szczególności wskazane jest jak najszybciej dokonać oceny, na ile nowe przepisy dotyczą konkretnego biznesu oraz jakie działania można podjąć, żeby się przygotować do nowych regulacji.

Wyrok TSUE C-266/23

Wyrok TSUE o sygn. C-266/23, który zapadł w ostatnim czasie może być szczególnie istotny dla podmiotów, które prowadzą działalność o kodach PKD, wymienionych w art. 31d Ustawy Akcyzowej np. 2343, 2222, 2110, 0899, 2060, 2012, 2013, 2399, 2015, 2452, 2453, 2454, 2611, 2680, 3832. Podmioty, te mogą być uprawnione do ubiegania się o tzw. częściowy zwrot akcyzy zapłaconej od energii elektrycznej (dalej: „Zwolnienie”). Warunkiem zastosowania Zwolnienia jest osiągnięcie współczynnika energochłonności, rozumianego jako udział kosztów wykorzystanej energii elektrycznej w wartości produkcji sprzedanej na poziomie powyżej 3%. Kwota przysługującego podmiotowi Zwolnienia jest uzależniona m.in. od wysokości kosztów energii elektrycznej.

W świetle wydanego przez TSUE wyroku do kosztów energii elektrycznej można zaliczać nie tylko samą wartość zakupionej energii elektrycznej, ale także opłaty związane z jej zakupem np. koszty dystrybucyjne i koszty nabytych świadectw pochodzenia na poczet rzeczywistych kosztów nabycia energii. Powyższe orzeczenie dla wielu podmiotów, otwiera możliwość do wnioskowania o wyższą kwotę Zwolnienia, natomiast podmioty, które nie kwalifikowały się do Zwolnienia z uwagi na niski współczynnik energochłonności, może okazać się, że przy zastosowaniu nowej „metodologii” obliczania kosztów energii będą uprawnione do skorzystania ze Zwolnienia. Rekomendujemy przyjrzenie się, jaki wpływ ma powyższe orzeczenie na kwotę Zwolnienia. Podmioty chcące ubiegać się o zwrot nadpłaty powstałej w wyniku orzeczenia TSUE nie mają dużo czasu. Możliwe jest to w terminie miesiąca od publikacji sentencji wyroku w Dzienniku Urzędowym UE.

Ekspres celny | 23 maja 2024 r.

W dniu 31 października 2024 r. ma nastąpić planowane wdrożenie systemu AES/ECS2 PLUS, który niewątpliwie niesie za sobą daleko idące zmiany, budzące wątpliwości oraz obawy przedsiębiorców i agencji celnych.

W związku z nadchodzącą implementacją systemu Ministerstwo Finansów opublikowało nowe wytyczne w sprawie miejsc uznanych i wyznaczonych do przedstawienia towarów w tym do czasowego składowania, których treść pozwala na wstępne ustalenie kształtu miejsc uznanych oraz wyznaczonych po implementacji nowego systemu. Wytyczne można znaleźć na stronie podatki.gov.pl

Zapraszamy do lektury najnowszego wydania ekspresu celnego, w którym szerzej omawiamy nadchodzące zmiany obowiązujące od 31 października 2024 r.

**

Pierwszą zmianą, którą można zauważyć po zapoznaniu się z wytycznymi jest wyróżnienie dwóch rodzajów miejsc uznanych, tj.:

• miejsca uznane do przedstawienia towarów wprowadzanych na obszar celny Unii;
• miejsca uznane do przedstawienia towarów, w związku z planowanym wyprowadzeniem.

Wprowadzenia powyższego rozróżnienia jest podyktowane szeregiem zmian dotyczących przedstawienia towarów w miejscach uznanych w przypadku planowanego wywozu towarów, które mogą mieć daleko idące skutki praktyczne dla przedsiębiorców. Przede wszystkim są nimi:

• wprowadzenie wymogu uzyskania pozwolenia na zasadach ogólnych przewidzianych w Unijnym Kodeksie Celnym;
• zniesienie zastosowania przepisów z art. 115 UKC – RD regulujących kwestie krótkotrwałego czasowego składowania;
• zniesienie wymogu złożenia zabezpieczenia;
• możliwość dokonywania w ramach miejsca uznanego wykonywania czynności dotyczących konsolidacji przesyłek oraz przeładunków. Należy podkreślić, iż zgoda na dokonanie czynności dotyczących konsolidacji jest wydawana w odrębnej decyzji przez Naczelnika Urzędu Celno-Skarbowego;

Kolejną nowością, która może budzić zainteresowanie podmiotów prowadzących handel z państwami trzecimi jest możliwość ubiegania się poprzez wniosek do organu celnego o przyznanie upoważnienia do nakładania zamknięć urzędowych w wywozie. Należy podkreślić, iż to udogodnienie wiąże się z dodatkowym warunkiem, według którego posiadacz pozwolenia na miejsce uznane będzie występował w zgłoszeniu celnym jako zgłaszający, co w praktyce może oznaczać:

• działanie we własnym imieniu oraz na własną rzecz (w przypadku eksportera);
• działania jako przedstawiciel pośredni (w przypadku agencji celnych).

Wraz z uzyskanym pozwoleniem, organ wydaje również plombownicę do nakładania zamknięć urzędowych.

Ponadto istnieje możliwość uzyskania w ramach pozwolenia na miejsce uznane stosowania specjalnego rodzaju zamknięć, które zostały w wytycznych określone jako „zamknięcia SSE”. Przysługuje one podmiotom, które posiadają pozwolenie na stosowanie uproszczeń w ramach uprawnień do korzystania z procedury tranzytu. W przypadku stosowania zamknięć SSE wytyczne określają konkretne zasady, które muszą być spełnione, tj.:

• posiadaczem pozwolenia na miejsce uznane oraz posiadaczem pozwolenia na stosowanie zamknięć SSE musi być ten sam podmiot;
• posiadacz pozwolenia na stosowanie zamknięć SSE musi występować w zgłoszeniach celnych jako zgłaszający;
• wniosek/pozwolenie na miejsce uznane dla wywozy powinien zawierać numer pozwolenia SSE wraz z oznaczeniem plombownic.

Wydane przez Ministerstwo Finansów wytyczne zawierają również szereg nowości, które odnoszą się do takich kwestii jak nowy wzór wniosku o wydanie pozwolenia, oraz zalecenia odnośnie stosowania samej procedury.

Nadchodzące zmiany stanowią dużą zmianę oraz wyzwanie dla przedsiębiorców. Istotnym jest, aby przedsiębiorcy podjęli niezbędne kroki, które umożliwią prowadzenie zgodnej z przepisami wymiany handlowej, bez zakłóceń łańcuchu dostaw oraz naruszenia przepisów.

Wnioski o pozwolenia w nowym kształcie przedstawionym w wytycznych mogą być składane już teraz, jednakże uprawnienia z nich wynikające będą obowiązywały od momentu wdrożenia systemu AES/ECS2 PLUS tj. od 31 października 2024 r.

Ekspres celny  | 15 marca 2024 r.

Podczas ostatniej sesji plenarnej, Parlament Europejski przyjął swoje stanowisko po pierwszym czytaniu wobec planowanych, głębokich zmian w unijnym prawie celnym.

Stanowisko PE zostało przyjęte 486 głosami za, co wydaje się podkreślać determinację unijnych instytucji do wdrożenia odpowiednich zmian w przepisach celnych, dostosowując je m.in. do dynamicznych zmian i wyzwań w obszarze e-commerce oraz coraz liczniejszych środków prawnych regulujących lub ograniczających międzynarodowy obrót towarami.

Warto przypomnieć, że, zgodnie z oceną przedstawioną przez instytucje unijne, unijny kodeks celny wymaga dostosowania w związku m.in. ze zmieniającą się strukturą handlu międzynarodowego, rozwojem handlu elektronicznego oraz możliwościami, jakie dają organom celnym rozwiązania informatyczne. W maju 2023 r. Komisja Europejska przedstawiła propozycję konkretnych reform dotyczących m.in. samego kodeksu, utworzenia nowej infrastruktury IT dla potrzeb celnych EU Customs Data Hub czy też traktowania na gruncie przepisów celnych sprzedaży towarów na odległość.

Przypominamy poniżej kilka wybranych propozycji uwzględnionych w planowanej reformie:

• Nowe podejście do e-commerce

Zmiany przewidują nałożenie większej odpowiedzialności na platformy internetowe e-commerce. Ich operatorzy będą m.in. odpowiedzialni za zapewnienie zgodności procesu sprzedaży towarów online do UE ze wszystkimi przepisami celnymi. Operatorzy e-commerce mają zapewnić, aby cło i VAT importowy były płacone już w momencie dokonywania zakupu na danej platformie, a nie dopiero w momencie otrzymania przesyłki.

• Uproszczenia dla zaufanych partnerów

Przedsiębiorcy, którzy spełnią określone warunki i uzyskają nowy status zaufanego partnera („Trust and Check trader”), będą mogli liczyć na daleko idące uproszczenia celne oraz działać przy minimalnej liczbie kontroli i formalności w swoich kontaktach z organami celnymi.

• Nowe rozwiązania cyfrowe

W ramach reformy planowane jest ustanowienie nowej platformy informatycznej EU Customs Data Hub, która ma docelowo zastąpić istniejącą celną infrastrukturę IT. Jednym z głównych celów utworzenia Data Hub jest umożliwienie przedsiębiorcom przesyłania wszelkich informacji celnych za pośrednictwem jednego systemu, a także wdrożenie jednego, wspólnego narzędzia dla wszystkich unijnych organów celnych.

Zgodnie z opublikowanym komunikatem, przyjmując swoje stanowisko, Parlament odpowiada na oczekiwania obywateli wobec UE w zakresie ograniczenia biurokracji, walki z nielegalnym obrotem i nieuczciwą konkurencją oraz konsolidacji wspólnego rynku.

Procedura legislacyjna jest w toku. Więcej informacji dostępnych na stronie Parlamentu Europejskiego: Parliament adopts its position on major reform of EU Customs Code | Aktualności | Parlament Europejski (europa.eu)

Ekspres celny | 6 lutego 2024 r.

Termin na złożenie pierwszego sprawozdania kwartalnego CBAM (unijny Mechanizm dostosowywania cen na granicach z uwzględnieniem emisji CO2) upłynął 31 stycznia 2024 r. Poniżej przedstawiamy wstępne wnioski dotyczące pierwszego okresu sprawozdawczego oraz informację o kolejnych krokach przewidzianych w przepisach.

Składanie pierwszego sprawozdania kwartalnego CBAM nie obyło się bez problemów technicznych. W ostatnich dniach stycznia, zgłaszający objęci obowiązkiem sprawozdawczym napotykali na trudności związane z funkcjonalnościami i stabilnością działania Rejestru Przejściowego CBAM – dedykowanej platformy do raportowania CBAM. Trudności te występowały z różnym natężeniem, okresowo uniemożliwiając dostęp lub korzystanie z platformy.

Z uwagi na powyższe problemy w działaniu Rejestru Przejściowego CBAM, Komisja Europejska wprowadziła możliwość złożenia sprawozdania CBAM za IV kwartał 2023 r. po terminie 31 stycznia. Jak wynika z komunikatu Komisji Europejskiej, w tym celu przewidziane zostało szczególne rozwiązanie systemowe umożliwiające wykonanie obowiązku sprawozdawczego. Zgłaszający, którzy ostatecznie nie złożyli pierwszego sprawozdania kwartalnego do końca stycznia, mogą skorzystać z udostępnionej w rejestrze funkcji „request delayed submission”, co daje dodatkowe 30 dni na przesłanie sprawozdania.

Komisja Europejska podkreśliła jednocześnie w komunikacie, że na zgłaszających, którzy mieli trudności ze złożeniem pierwszego sprawozdania w terminie w związku z nieprawidłowym funkcjonowaniem Rejestru oraz generowanymi przez niego błędami systemowymi, nie powinny zostać nałożone sankcje. Podmioty takie powinny jednak złożyć kompletne sprawozdanie w możliwie szybkim terminie po ustaniu problemów technicznych.

Powyższe doświadczenia wskazują, że podmioty objęte obowiązkiem sprawozdawczym CBAM powinny, w kolejnych okresach sprawozdawczych, rozważyć podjęcie działań związanych z raportowaniem z odpowiednim wyprzedzeniem, tak aby uwzględnić ryzyko wystąpienia problemów technicznych uniemożliwiających dostęp lub korzystanie z Rejestru Przejściowego CBAM. W tym celu, istotne może być poprawne ułożenie procesów wewnętrznych CBAM w ramach organizacji, w tym, w szczególności, procesów związanych z terminowym pozyskiwaniem i przetwarzaniem danych wymaganych na potrzeby raportowania.

Kolejne sprawozdanie kwartalne CBAM, obejmujące pierwszy kwartał 2024 roku, należy złożyć do końca kwietnia 2024 r. Zgodnie z przepisami, nadal możliwe jest, na potrzeby tego sprawozdania, korzystanie z danych domyślnych dot. emisji wbudowanych w importowane towary, opublikowanych przez Komisję Europejską. Należy jednak pamiętać, że zaczynając od raportu za trzeci kwartał 2024 r., podmioty objęte obowiązkiem sprawozdawczym powinny, z zasady, wykazywać w sprawozdaniu wartości rzeczywiste emisji wbudowanych, ustalone zgodnie z właściwą metodologią. Warto więc już teraz rozważyć podjęcie kroków zmierzających do pozyskania odpowiednich danych o emisjach od dostawców i producentów poza UE.

Więcej szczegółów dot. aktualności CBAM opisanych powyżej dostępnych jest w komunikatach opublikowany na stronie internetowej KOBiZE oraz Komisji Europejskiej.

Ekspres celny | 22 stycznia 2024 r.

1 października 2023 roku weszły w życie pierwsze obowiązki dla importerów związane z unijnym mechanizmem CBAM, czyli Mechanizmem dostosowywania cen na granicach z uwzględnieniem emisji CO2 (ang. „Carbon Border Adjustment Mechanism”). Tego dnia rozpoczął się okres przejściowy CBAM, który oznacza dla importerów nowe obowiązki związane z monitorowaniem transakcji importowych, ustalaniem emisji „wbudowanych” w objęte mechanizmem towary przywożone do UE oraz wykonywaniem obowiązków sprawozdawczych. Termin na złożenie pierwszego sprawozdania CBAM upływa już 31 stycznia!

Przypomnijmy, że CBAM to mechanizm dostosowywania cen na granicach z uwzględnieniem emisji CO2, który będzie miał zastosowanie przy imporcie do Unii Europejskiej wybranych towarów wytworzonych w branżach wysokoemisyjnych, pochodzących z państw trzecich. Docelowo, mechanizm ma nakładać dodatkowe ograniczenia i obowiązki oraz dodatkowy koszt na import do Unii Europejskiej wybranych produktów wytwarzanych w branżach wysokoemisyjnych.

W okresie przejściowym, tj. od 1 października 2023 r. do 31 grudnia 2025 r., importerzy wyrobów objętych CBAM są zobowiązani m.in. do ustalania emisji „wbudowanych” w importowane przez siebie towary oraz składania kwartalnych Sprawozdań CBAM do Komisji Europejskiej, za pomocą dedykowanej platformy elektronicznej.

Produkty objęte mechanizmem CBAM wskazane są w załączniku do Rozporządzenia CBAM według ich klasyfikacji w Nomenklaturze Scalonej (CN). Zaliczają się one do następujących, ogólnych kategorii / sektorów: żelazo, stal, aluminium, nawozy, cement, energia elektryczna, wodór. Rozporządzenie wprowadza też pewne wyłączenia z zakresu CBAM (m.in. ze względu na wartość przesyłki lub pochodzenie towaru).

Obowiązujące przepisy przewidują możliwe sankcje pieniężne za niewykonywanie obowiązków związanych z CBAM, w tym obowiązków sprawozdawczych w okresie przejściowym! Dlatego tak ważne jest, aby w terminie przewidzianym na złożenie pierwszego sprawozdania – tzn. do 31 stycznia 2024 r. – zebrać odpowiednie dane, w szczególności dane celne dot. transakcji objętych zakresem sprawozdania, a także w poprawny sposób zaraportować je w Rejestrze Przejściowym CBAM.

Ekspres celny | 14 listopada 2023 r.

Z końcem września po raz kolejny rozszerzony został zakres przepisów sankcyjnych ograniczających możliwości sprowadzania do Unii Europejskiej wyrobów zawierających pochodzące z Rosji surowce lub komponenty.

Od 30 września 2023 r. (z zastrzeżeniem pewnych przypadków opisanych w przepisach, w których zakaz wejdzie w życie w późniejszej dacie) wprowadzony został zakaz przywozu lub zakupu, bezpośrednio lub pośrednio, wyrobów z żelaza i stali wymienionych w Załączniku XVII do Rozporządzenia UE 833/2014, jeżeli:

• zostały one przetworzone w państwie trzecim oraz
• zawierają wyroby z żelaza i stali pochodzące z Rosji, które również są wymienione w Załączniku XVII.

Aby zapewnić poprawne egzekwowanie powyższych ograniczeń, w momencie przywozu wspomnianych produktów do UE, importerzy są zobowiązani przedstawić „dowody potwierdzające kraj pochodzenia materiałów do produkcji żelaza i stali wykorzystanych do przetworzenia produktu w państwie trzecim”.

Nowe przepisy już teraz stanowią wyzwanie dla importerów, szczególnie w zakresie ustalenia, jakie dowody można uznać za wystarczające dla celów potwierdzenia pochodzenia materiałów wykorzystanych do produkcji importowanych wyrobów z żelaza i stali, w sposób zgodny z nowymi regulacjami oraz wymogami właściwych organów.

Dostępne wytyczne, choć pomocne, nie zawierają jednoznacznych odpowiedzi na wszystkie pojawiające się wątpliwości.

Jakie dokumenty mogą, zgodnie z nowymi regulacjami, potwierdzić pochodzenie materiałów używanych do przetwarzania wyrobów z żelaza i stali w państwie trzecim?

Opublikowane wytyczne Komisji Europejskiej (w formie skonsolidowanego FAQ), wskazują przede wszystkim, że katalog potencjalnych dowodów, które mogą być przedstawione przez importerów na potrzeby stosowania nowych przepisów, nie jest zamknięty. Możliwość stosowania określonego dokumentu zależeć będzie m.in. od rodzaju produktu oraz oceny dokonanej przez właściwe organy krajowe.

Jako główny przykład dokumentu, który może zostać wykorzystany jako dowód pochodzenia żelaza i stali użytych jako komponenty do produkcji importowanych wyrobów, wytyczne KE wskazały Świadectwo Badania Materiału (Material Test Certificate) lub Świadectwo Badania Zakładu Produkcyjnego (Mill Test Certificate), znane w skrócie jako „MTC”.

Zgodnie z przedstawionymi wytycznymi, w przypadku półproduktów, wystawione przez producenta MTC powinno zawierać m.in.:

• nazwę zakładu, w którym prowadzona jest produkcja,
• nazwę kraju powiązaną z numerem wytopu (kraj kadzi wytopu, „country of the ladle of melting”),
• klasyfikację towaru na poziomie sześciocyfrowej podpozycji HS.

W przypadku produktów gotowych, może być konieczne dostarczenie kilku MTC w sytuacji, w której wszystkie informacje nie mogą być udzielone na podstawie jednego dokumentu MTC. Dodatkowo wymagane jest wskazanie w dokumencie państwa oraz zakładu produkcyjnego, w którym przeprowadzone zostały opisane w wytycznych procesy produkcyjne, takie jak na przykład walcowanie (na gorąco lub na zimno), powlekanie (ogniowe, elektrolityczne lub organiczne), zgrzewanie lub wytłaczanie.

Jak wskazała Komisja Europejska, MTC jest tylko przykładem dowodu, który może zostać uznany za dopuszczalny. Jako inne przykłady, uzależnione od rodzaju towaru oraz oceny właściwych organów, wymieniono między innymi:

• oświadczenie lub deklarację, sporządzone przez eksportera lub producenta z zachowaniem należytej staranności, potwierdzające, że przywożony produkt nie zawiera rosyjskiej stali ani żelaza;
• powiązane z transakcją faktury,
• deklaracje dostawcy,
• korespondencja biznesowa,
• opisy procesów produkcyjnych, czy też
• certyfikaty jakości zawierające informację o pochodzeniu towarów.

Należy zaznaczyć, że ostateczna ocena, czy dany dokument może w określonym przypadku zostać wykorzystany jako dowód na potrzeby stosowania przywołanych przepisów, należy do właściwych organów krajowych. Organy te mogą, w przypadku uzasadnionych wątpliwości, wymagać przedstawienia dodatkowych dowodów i dokumentów. Importer jest odpowiedzialny za dochowanie należytej staranności oraz za informacje wskazane w przedstawianym organom dokumentach.

Przełożenie na formalności celne

Jak wskazują wytyczne KE oraz wyjaśnienia opublikowane przez polskie organy na platformie PUESC, importer zobowiązany do przedstawienia dowodów poświadczających kraj pochodzenia komponentów z żelaza i stali wykorzystanych do przetworzenia importowanego produktu w kraju trzecim, powinien uwzględnić w Polu 44 zgłoszenia celnego odpowiedni kod (Y 824: „evidence of the country of origin of the iron and steel inputs used”).

Przed złożeniem oświadczenia w tej formie, importer powinien upewnić się, że posiada wszystkie wymagane dowody i informacje.

Biorąc pod uwagę pojawiające się wciąż pytania związane ze stosowaniem nowych przepisów, a także konsekwencje związane z ich potencjalnym naruszeniem, wskazane jest, aby w przypadku jakichkolwiek wątpliwości dotyczących prowadzonego obrotu lub dopuszczalnych dowodów pochodzenia komponentów z żelaza i stali, podjąć kontakt z właściwymi organami oraz zapoznać się z dostępnymi wytycznymi oraz komunikatami opublikowanymi na platformie PUESC:

• 14 września 2023 r.: Aktualności - puesc.gov.pl
• 28 września 2023 r.: Aktualności - puesc.gov.pl

Ekspres celny | 30 października 2023 r.

20 października 2023 roku Komisja Europejska opublikowała pierwsze Zestawienie krajowych wykazów kontrolnych, przygotowane w oparciu o przepisy unijnego Rozporządzenia ustanawiającego system kontroli obrotu produktami i technologiami podwójnego zastosowania (Rozporządzenie (UE) 2021/821). Publikacja Zestawienia pozwoli, z zasady, państwom członkowskim UE na nakładanie wymogu uzyskania zezwolenia na wywóz produktów podwójnego zastosowania niewymienionych w Załączniku I do unijnego Rozporządzenia dual-use, ale uwzględnionych w wykazach krajowych innych państw członkowskich.

Krajowe wykazy kontrolne – czym są i gdzie je znaleźć

Przypomnijmy, że zgodnie z przepisami unijnego Rozporządzenia o kontroli obrotu (UE) 2021/821, państwo członkowskie może, ze względów bezpieczeństwa publicznego, w tym zapobiegania aktom terrorystycznym, lub ze względu na kwestie dotyczące praw człowieka, wymagać zezwolenia na wywóz produktów podwójnego zastosowania niewymienionych w Załączniku I do Rozporządzenia, zawierającym podstawową unijną Listę Kontrolną produktów dual-use.

W takim przypadku, państwo członkowskie powinno poinformować Komisję Europejską oraz pozostałe państwa członkowskie o wszystkich podjętych środkach, które mogą np. przybrać formę ustanowienia krajowego wykazu kontrolnego, zawierającego opisy kontrolowanych produktów.

Z kolei Komisja Europejska jest zobowiązana do opublikowania przyjętych w ten sposób krajowych środków kontroli, w tym – sporządzonego we wszystkich językach urzędowych UE – zestawienia krajowych wykazów kontrolnych obowiązujących w państwach członkowskich.

Pierwsze tego rodzaju zestawienie zostało opublikowane przez Komisję Europejską 20 października 2023 r. i jest dostępne pod następującym linkiem: EUR-Lex - 52023XC00441 - EN - EUR-Lex (europa.eu)

Co oznacza publikacja Zestawienia?

Zgodnie z art. 10 unijnego Rozporządzenia 2021/821, jeżeli:

• inne państwo członkowskie nałożyło wymóg uzyskania zezwolenia na wywóz danego produktu dual-use niewymienionego w Załączniku I do Rozporządzenia, na podstawie krajowego wykazu kontrolnego,
• wspomniany krajowy wykaz kontrolny został opublikowany przez Komisję Europejską w formie omówionego wcześniej Zestawienia,
• eksporter został poinformowany przez właściwy organ, że dany produkt jest lub może być przeznaczony, w całości lub w części, do zastosowań związanych z bezpieczeństwem publicznym, w tym z zapobieganiem aktom terrorystycznym, lub z kwestiami dotyczącymi praw człowieka,

to wywóz danego produktu lub produktów poza UE będzie, z zasady, wymagał uzyskania stosownego zezwolenia od właściwych organów.
Publikacja Zestawienia oznacza więc możliwość rozszerzenia kontroli wywozu na produkty podwójnego zastosowania niewymienione na podstawowej unijnej Liście Kontrolnej, ale uwzględnione w krajowych wykazach kontrolnych opublikowanych, w formie Zestawienia, przez Komisję Europejską.

Jakie kategorie towarów zostały uwzględnione w Zestawieniu?

Opublikowane Zestawienie obejmuje obecnie krajowe wykazy kontrolne opublikowane w 2023 roku przez Niderlandy oraz Hiszpanię, obejmujące m.in. wybrane urządzenia wykorzystywane do wytwarzania pół-przewodników czy też komputery kwantowe i związane z nimi zespoły elektroniczne.

Szczegółowa lista i opisy produktów objętych krajowymi wykazami kontrolnymi znajduje się w Zestawieniu.

Praktyczne konsekwencje

Na poziomie unijnym, publikacja Zestawienia oznacza możliwość lepszej koordynacji wysiłków państw członkowskich zmierzających do kontroli obrotu wybranymi produktami dual-use niewymienionymi na unijnej Liście Kontrolnej oraz zaadresowanie wspólnych celów i polityk w zakresie bezpieczeństwa.

Z punktu widzenia eksporterów, publikacja Zestawienia oznacza jednak równocześnie rozszerzenie potencjalnego zakresu kontroli dual-use na dodatkowe produkty niewymienione w Załączniku I do Rozporządzenia 2021/821.

Przełoży się to najprawdopodobniej na zwiększone obciążenia dla eksporterów w zakresie czynności związanych z zapewnieniem zgodności prowadzonego obrotu oraz dodatkowe ryzyka, które będą musiały być uwzględnione na etapie analizy export-compliance poszczególnych transakcji wywozowych.