Przejdź do głównej treści

Krajowy podatek minimalny – pierwsze rozliczenie w 2025 r.

Krajowy podatek minimalny z perspektywy branży finansowej

Biuletyn Zespołu Doradztwa Podatkowego dla Instytucji Finansowych | Komentarz eksperta 12/2024 | 20 grudnia 2024 r.

Obecnie jednym z najpopularniejszych tematów w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych jest wdrożenie przepisów unijnych dotyczących globalnego minimalnego podatku, znanego jako "Pillar II".W obliczu powyższego podatnicy nie powinni jednak zapominać o krajowym podatku minimalnym. Pomimo że początkowo wywoływał wiele kontrowersji i ożywione dyskusje w środowisku eksperckim, obecnie wydaje się nieco zapomniany i przyćmiony przez globalny "Pillar II".

Biuletyn Zespołu Doradztwa Podatkowego dla Instytucji Finansowych

Zobacz wszystkie wydania i zasubskrybuj powiadomienia e-mail.

Celem wprowadzenia polskiego podatku minimalnego było ograniczenie liczby podmiotów, które zdaniem ustawodawcy poprzez różne praktyki znacznie obniżają swoje dochody podatkowe (lub ponoszą stratę), nieadekwatnie do skali i rodzaju prowadzonej działalności.

Regulacje wprowadzono Polskim Ładem i początkowo podatek minimalny miał obowiązywać od 2022 roku, jednakże termin ten został odroczony, ostatecznie do 1 stycznia 2024 r. Podatnicy podatku minimalnego zobowiązani są do zapłaty podatku minimalnego w terminie do końca trzeciego miesiąca roku następnego, tym samym podatnicy po raz pierwszy zapłacą podatek minimalny w terminie do 31 marca 2025 r., za rok podatkowy 2024.

Podatnikami podatku minimalnego są spółki będące podatnikami CIT (a także zakłady nierezydentów) oraz podatkowe grupy kapitałowe, które w roku podatkowym:

  • poniosły stratę ze źródła przychodów innych niż z zysków kapitałowych, albo
  • osiągnęły udział dochodów ze źródła przychodów innych niż z zysków kapitałowych, w przychodach innych niż z zysków kapitałowych w wysokości nie większej niż 2%.

Ustawa przewiduje jednak wiele wyłączeń, m.in. przepisom o podatku minimalnym nie podlegają: nowo powstałe podmioty, mali podatnicy, podmioty postawione w stan upadłości, likwidacji lub objęte postępowaniem restrukturyzacyjnym.

W zakresie branży finansowej ustawodawca przewidział dedykowane wyłączenie dla podmiotów będących przedsiębiorstwami finansowymi w rozumieniu art. 15c ust. 16 ustawy o CIT, a więc dotyczy ono m.in. banku krajowego, instytucji kredytowych, krajowych i zagranicznych zakładów ubezpieczeń.

Innym wyłączeniem dedykowanym dla podmiotów z branży finansowej jest wyłączenie dla podmiotów będących instytucją finansową w rozumieniu art. 4 ust. 1 pkt 7 ustawy Prawo bankowe, której podstawowym przedmiotem działalności jest świadczenie usług finansowych, polegających na odpłatnym nabywaniu od wierzyciela wierzytelności powstałych w wyniku zawarcia umowy sprzedaży towarów lub świadczenia usług pomiędzy tym wierzycielem a dłużnikiem, a więc dla przedsiębiorstw faktoringowych.

Pamiętać należy, że nie wszystkie spółki wchodzące w skład kapitałowych grup finansowych mogą korzystać z wyłączeń dedykowanych dla branży finansowej. Podmioty, które powinny przeanalizować czy nie podlegają obowiązkowi podatkowemu lub poszukiwać ewentualnych możliwości skorzystania z pozostałych wyłączeń w podatku minimalnym to m.in. spółki serwisowe wchodzące w skład niniejszych grup.

Warto doprecyzować, że dla nowo powstałych podatników (w tym podatkowych grup kapitałowych) ustawodawca przewidział wyłączenie od opodatkowania podatkiem minimalnym w roku rozpoczęcia działalności oraz w kolejnych dwóch latach podatkowych. Wyłączenie dla nowo powstałych PGK zostało potwierdzone przez organ przykładowo w interpretacji indywidualnej z dnia 2 kwietnia 2024 r., sygn. 0111-KDIB1-2.4010.100.2024.1.END.

Wysokość podatku jest określona jako 10% podstawy opodatkowania skalkulowanej na potrzeby minimalnego podatku dochodowego. Podstawa opodatkowania kalkulowana jest jako suma trzech wartości:

  • kwoty odpowiadającej 1,5% wartości przychodów ze źródła przychodów innych niż z zysków kapitałowych osiągniętych przez podatnika w roku podatkowym oraz
  • poniesionych na rzecz podmiotów powiązanych kosztów finansowania dłużnego w takiej części, w jakiej koszty te przewyższają kwotę obliczoną według wzoru podanego w ustawie, oraz
  • kosztów dotyczących m.in. usług doradczych, badań rynku, usług reklamowych, zarządzania i kontroli, przekraczającą w ciągu roku podatkowego o 3 000 000 zł kwotę ustaloną na podstawie wzoru z ustawy, w przypadku, gdy są ponoszone (pośrednio lub bezpośrednio) na rzecz podmiotów powiązanych lub podmiotów z siedzibą w krajach o preferencyjnych systemach podatkowych.

Dodatkowo ustawodawca przewiduje alternatywny, uproszczony sposób ustalania podstawy opodatkowania. Zgodnie z nim podstawę opodatkowania stanowi kwota odpowiadająca 3% wartości osiągniętych przez podatnika w roku podatkowym przychodów ze źródła przychodów innych niż z zysków kapitałowych.

W przypadku powstania obowiązku podatkowego jednocześnie w podatku CIT oraz w podatku minimalnym, ustawodawca umożliwił pomniejszenie podatku minimalnego o należny podatek CIT. Jednocześnie, zapłacony podatek minimalny podlega odliczeniu od podatku CIT w ciągu 3 kolejnych lat następujących bezpośrednio po roku, w którym podatnik wpłacił minimalny podatek dochodowy.

Pomimo początkowych kontrowersji, regulacje dotyczące minimalnego podatku stały się mniej zauważalne przez podatników w kontekście globalnego podatku minimalnego – Pillar II. Jednak pierwsze rozliczenie podatku minimalnego przez podatników będzie miało miejsce już w marcu 2025 r., a zawiła procedura określania podstawy opodatkowania wymaga uwagi potencjalnych podatników. Ustawa przewiduje jednak wiele wyłączeń, w tym dla podmiotów z branży finansowej, dlatego warto przeanalizować czy można się do nich zastosować.

Uwzględniając cele Dyrektywy PS oraz wyrok TSUE (sygn. akt C 448/15 – Belgische Staat przeciwko Wereldhave Belgium Comm. VA i in.), zdaniem MF, przyjąć należy, iż nie narusza warunku „niekorzystania ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym od całości swoich dochodów, bez względu na źródło ich osiągania”, fakt, że odbiorca dywidendy z innego państwa członkowskiego UE lub EOG korzysta ze zwolnienia podatkowego o charakterze przedmiotowym w stosunku do otrzymywanej dywidendy na podstawie przepisów podatkowych będących implementacją do ustawodawstwa krajowego postanowień Dyrektywy PS.

Przedmiotowa interpretacja nie rozstrzyga innych wątpliwości (np. kwestii beneficjenta rzeczywistego czy look-through approach) narosłych w temacie opodatkowania dywidend podatkiem u źródła. Te tematy są nadal przedmiotem prac w ramach konsultacji z MF. 

Autorzy: Joanna Ołowska-Łapińska, Wiktoria Radwan

Did you find this useful?

Thanks for your feedback

Rekomendowane strony