Restrukturyzacja w kontekście cen transferowych - kiedy i jak ustalić rynkowe wynagrodzenie

W ostatnich latach można zaobserwować rosnącą liczbę przypadków, w których fiskus kwestionuje sposób przeprowadzania restrukturyzacji w grupach kapitałowych oraz rynkowy charakter ustalonego wynagrodzenia („exit fee”). Co więcej, kontrolujący są coraz lepiej przygotowani do prowadzenia merytorycznej i pogłębionej dyskusji na temat takich transakcji. Negatywna weryfikacja warunków restrukturyzacji może skutkować doszacowaniem dochodu i powstaniem dodatkowego zobowiązania podatkowego.

Czym jest restrukturyzacja w rozumieniu cen transferowych? 

Zgodnie z polskimi przepisami o cenach transferowych, restrukturyzacja to reorganizacja obejmująca istotną zmianę relacji handlowych lub finansowych, w tym zakończenie obowiązujących umów lub zmianę ich istotnych warunków. Dodatkowo musi ona wiązać się z przeniesieniem między podmiotami powiązanymi funkcji, aktywów lub kategorii ryzyka, które skutkuje zmianą przewidywanego średniorocznego wyniku finansowego podatnika przed odsetkami i opodatkowaniem (EBIT) o co najmniej 20% w trzyletnim okresie po przeniesieniu. 

Do działań restrukturyzacyjnych zaliczamy m.in.: 

• przeniesienie lub koncentrację funkcji do jednostki regionalnej/centralnej przy jednoczesnym ograniczeniu funkcji podmiotów lokalnych, 

• przeniesienie pracowników lub zespołów pomiędzy podmiotami, 

• zmiany profilu funkcjonalnego jednostek, 

• przeniesienie wartościowych aktywów, 

• wypowiedzenie lub istotną renegocjację istniejących umów. 

Każda z powyższych zmian może prowadzić do powstania obowiązku ustalenia rynkowego wynagrodzenia, jeśli w jej wyniku dochodzi do przeniesienia potencjału zysku między podmiotami powiązanymi. Dlatego tak istotne jest właściwe rozpoznanie momentu, w którym mamy do czynienia z restrukturyzacją w rozumieniu przepisów o cenach transferowych. 

Kiedy należy ustalić rynkowe wynagrodzenie w restrukturyzacji? 

Przeprowadzenie analizy dotyczącej tego, czy w związku z restrukturyzacją należy ustalić rynkowy poziom wynagrodzenia ("exit fee") jest rekomendowane niezależnie od tego czy spełnia ona formalne warunki uznania jej za restrukturyzację w rozumieniu cen transferowych. 

Zgodnie polskimi przepisami o cenach transferowych, ustalenie czy wynagrodzenie z tytułu restrukturyzacji jest należne, powinno zostać oceniane z uwzględnieniem wartości przeniesionego potencjału zysku. Podobnie wskazują Wytyczne OECD w sprawie cen transferowych, które wskazują, iż podmiot może być uprawniony do otrzymania wynagrodzenia ("exit fee") w ramach przeprowadzonej restrukturyzacji z tytułu: (i) przeniesienia czegoś posiadającego wartość (ang. something of value) lub (ii) rozwiązania lub istotnej renegocjacji istniejących umów. 

Przykładowe transakcje i reorganizacje wymagające szczególnej uwagi

Na podstawie naszego doświadczenia oraz rozmów z organami podatkowymi do transakcji i reorganizacji realizowanych pomiędzy podmiotami powiązanymi, na które w szczególności powinni zwrócić uwagę podatnicy, należą: 

• sprzedaż spółki, udziałów lub przedsiębiorstwa (on-going concern), 

• przeniesienie pracowników lub zespołu pracowników, 

• cesja wierzytelności lub portfela wierzytelności, 

• rozwiązanie lub renegocjacja istotnych warunków umowy, cesja umowy, 

• przeniesienie wartości niematerialnych, np. licencji, oprogramowania, znaków towarowych lub know-how, 

• przeniesienie funkcji, aktywów lub ryzyk lub innych kompensat wynikających z przeprowadzanych restrukturyzacji (np. konwersja działalności). 

Jak ustalić rynkowy poziom wynagrodzenia („exit fee”) w restrukturyzacji? 

Jeżeli wynagrodzenie z tytułu restrukturyzacji jest należne, jego wysokość powinna zostać ustalona w sposób zgodny z warunkami rynkowymi oraz przy zastosowaniu właściwej metody cen transferowych. Polskie przepisy o cenach transferowych wskazują, iż przy ocenie zasadności / wysokości wynagrodzenia należy uwzględnić: 

• przychody i zyski, jakie mogły być oczekiwane przez podmiot przenoszący, gdyby do restrukturyzacji nie doszło, 

• obowiązek wypłaty odszkodowania wynikający z innych przepisów prawa, 

• relację między wynagrodzeniem z tytułu restrukturyzacji a wynagrodzeniem oczekiwanym przez jednostkę przekazującą w transakcji z jednostką przejmującą. 

Częste zastosowanie w ustaleniu rynkowego poziomu wynagrodzenia w transakcjach restrukturyzacyjny ma technika wyceny, o której mowa w art. 11d ust. 2 ustawy o CIT.  W tym zakresie istotne jest to, iż zastosowanie tej metody dla potrzeb podatkowych różni się od klasycznej metody wyceny: 

• koniecznością ustalenia konkretnej ceny (najczęściej z przedziału pomiędzy ceną minimalną a ceną maksymalną), 

• uwzględnieniem perspektyw obu stron transakcji, w tym określenie minimalnej ceny oczekiwanej przez sprzedającego oraz ceny maksymalnej, którą były skłonny zapłacić kupujący, 

• uwzględnieniem indywidualnych okoliczności właściwych dla każdej ze stron, w tym spodziewanych kosztów i korzyści czy opcji realistycznie dostępnych, 

• uwzględnieniem efektów podatkowych wynikających z oszacowanej wartości, 

• brakiem szczegółowych uregulowań lub standardów wyceny, 

• koniecznością udokumentowania wyceny w reżimie właściwym do celów podatkowych (np. w zakresie doboru danych do modelu wyceny, opisu przyjętych założeń). 

Wsparcie Deloitte w zakresie restrukturyzacji  

Nasze wsparcie w obszarze restrukturyzacji i ustalania wynagrodzenia z tego tytułu obejmuje: 

• przeprowadzenie analizy cen transferowych dla restrukturyzacji (np. w celu oceny czy zasadne jest ustalanie wynagrodzenia), 

• przeprowadzenie analizy cen transferowych, w tym poprzez zastosowanie techniki wyceny i wsparcie w wyznaczeniu ceny transakcji, 

• weryfikację wyceny opracowanej przez klienta pod względem zgodności z regulacjami w zakresie cen transferowych, 

• wsparcie w przygotowaniu wniosku o interpretację podatkową dla potwierdzenia zasadności zaliczenia wynagrodzenia exit fee do kosztów uzyskania przychodów, 

• wsparcie w zgromadzeniu dokumentacji uzasadniającej przeprowadzoną wycenę lub restrukturyzację, 

• sporządzanie lub weryfikację lokalnej dokumentacji cen transferowych, 

• wsparcie w poprawnym zaraportowaniu transakcji w formularzach TPR-C, 

• wsparcie w kontroli podatkowej.

Korzyści ze współpracy z Deloitte 

Współpraca z naszym zespołem ekspertów ds. cen transferowych zapewnia: 

• redukcję ryzyka kwestionowania przez organy podatkowe transakcji restrukturyzacyjnych, 

• wiarygodną weryfikację rynkowego charakteru działań podatnika, 

• znaczące uproszczenie dyskusji z organami podatkowymi w przypadku potencjalnej kontroli podatkowej, 

• wyższy poziom komfortu w zakresie prawidłowego rozpoznawania skutków podatkowych restrukturyzacji. 

Deloitte posiada wieloletnie doświadczenie w projektach restrukturyzacyjnych i cen transferowych, zdobyte przy współpracy z różnymi branżami i podmiotami powiązanymi. Nasi eksperci specjalizują się w przygotowywaniu precyzyjnych analiz porównawczych oraz wycen dla potrzeb podatkowych, korzystając z zaawansowanych baz danych i narzędzi analitycznych, dzięki czemu każda analiza jest rzetelna i zgodna z obowiązującymi przepisami. 

Współpraca z nami pozwala oszczędzić czas i minimalizuje ryzyko podatkowe, a kompleksowe wsparcie w dokumentacji i raportowaniu transakcji ułatwia prowadzenie działań restrukturyzacyjnych.  

Nasze analizy nie tylko pomagają w bieżącej dokumentacji cen transferowych, ale były także wielokrotnie wykorzystywane w postępowaniach kontrolnych, co potwierdza ich wysoką jakość i pełną zgodność z wymogami organów podatkowych.