Pomoc publiczna to w praktyce wsparcie udzielane przedsiębiorcom przez instytucje publiczne w różnych formach, które może wpływać na zakłócenie konkurencji oraz mechanizmy wolnego rynku UE.

Podstaw do zdefiniowania pojęcia pomocy publicznej, ze względu na brak jednoznacznej regulacji, można poszukiwać m.in. w pierwotnym prawie Unii Europejskiej oraz decyzjach Komisji Europejskiej.

Jednym z podstawowych aktów prawnych jest Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (Traktat, TFUE). Z treści art. 107 ust. 1 Traktatu wynika jaką pomoc Państwa Członkowskiego UE uznaje się za „niezgodną z rynkiem wewnętrznym”. W oparciu o wymienione w art. 107 przesłanki (uzupełnione wieloletnim orzecznictwem i decyzjami organów unijnych), w praktyce buduje się definicję pojęcia pomoc publiczna.

Zgodnie z art. 107 ust. 1 TFUE, z zastrzeżeniem innych postanowień Traktatu, wszelka pomoc przyznawana przez Państwo Członkowskie lub przy użyciu zasobów państwowych w jakiejkolwiek formie, która zakłóca lub grozi zakłóceniem konkurencji poprzez sprzyjanie niektórym przedsiębiorcom lub produkcji niektórych towarów, jest niezgodna z rynkiem wewnętrznym w zakresie, w jakim wpływa na wymianę handlową między Państwami Członkowskimi.

Stosowana w praktyce definicja pomocy publicznej wynika z faktu, iż zasadniczo każda ingerencja państwa powodująca przysporzenie korzyści finansowych (w sposób pośredni – np. poprzez zwolnienie z obciążeń podatkowych, czy też bezpośredni - dzięki przyznaniu określonych środków publicznych na rzecz beneficjenta) danemu podmiotowi, będzie skutkowała jego uprzywilejowaniem w stosunku do innych podmiotów działających na rynku i może zniekształcać konkurencję.

Z drugiej strony, zadaniem każdego Państwa Członkowskiego powinno być wspieranie rozwiązań przyczyniających się do dalszego, szybszego rozwoju gospodarki, stąd po spełnieniu szeregu warunków (wskazujących na brak istotnego naruszenia konkurencji rynku UE), udzielana pomoc może zostać uznana za dopuszczalną.

Rodzaje pomocy publicznej

Rozporządzenie Komisji UE nr 651/2014 z dnia 17 czerwca 2014 r. uznające niektóre rodzaje pomocy za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu (tzw. GBER – od The General Block Exemption Regulation) określa rodzaje pomocy oraz warunki pozwalające na jej udzielenie bez konieczności zgłoszenia oraz akceptacji Komisji Europejskiej – czyli tzw. notyfikacji. W treści GBER można odnaleźć przykładowo regulacje dotyczące pomocy regionalnej, na ochronę środowiska naturalnego czy na badania, rozwój i innowacje.

Autorzy: Alicja Gołkowska, Marcin Zwolenik, Dominika Alicka.