We wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej wskazano, że spółka jest czynnym podatnikiem VAT i prowadzi działalność gospodarczą głównie w zakresie leasingu i wynajmu samochodów. Wnioskodawca oferuje swoim klientom, będącym podatnikami VAT, różne formy finansowania pojazdów.

Działalność ta generuje po stronie wnioskodawcy sprzedaż opodatkowaną podatkiem VAT według stawki podstawowej (23%) lub – w przypadku usług świadczonych na rzecz podmiotów zagranicznych – nie podlega opodatkowaniu VAT w Polsce.

Jeżeli w trakcie trwania umowy pojawi się konieczność wykonania przez wnioskodawcę dodatkowych czynności związanych ze świadczoną usługą, na prośbę klienta lub w konsekwencji podjętych przez niego działań, wnioskodawca realizuje te czynności, za co później podwyższa wynagrodzenie z tytułu usługi o dodatkową, zryczałtowaną kwotę.

Wnioskodawca zadał pytanie czy w opisanym stanie faktycznym opłaty uiszczane na jego rzecz przez klientów, w ramach wykonania dodatkowych czynności, stanowią element wynagrodzenia za świadczenie usług leasingu lub najmu i czy w konsekwencji podlegają opodatkowaniu VAT na zasadach właściwych dla usługi głównej oraz czy powinny być dokumentowane fakturami.  

Zdaniem spółki, opłaty związane z realizacją dodatkowych działań, są integralną częścią wynagrodzenia za usługi najmu lub leasingu i podlegają opodatkowaniu VAT zgodnie z zasadami właściwymi dla głównej usługi.

Wnioskodawca twierdzi, iż czynności takie jak sporządzenie kopii umowy, udostępnienie danych użytkownika pojazdu na żądanie instytucji państwowych w związku z naruszeniem przepisów ruchu drogowego, przedwczesne zakończenie umowy i inne, które skutkują obciążeniem klienta określoną kwotą, powinny być traktowane jako świadczenia wchodzące w skład kompleksowej usługi leasingu lub najmu, a same opłaty za te czynności jako część wynagrodzenia za świadczenie tych usług.

Ponadto, wnioskodawca podkreślił, że zgodnie z ogólną zasadą każde świadczenie powinno być rozpatrywane na potrzeby VAT jako odrębne i niezależne. Niemniej jednak, w sytuacji, gdy w skład danego świadczenia wchodzą różne czynności ściśle ze sobą powiązane, które wspólnie tworzą spójną całość z ekonomicznego punktu widzenia i ich rozdzielenie byłoby sztuczne z perspektywy odbiorcy, mamy do czynienia ze świadczeniem złożonym.

Dyrektor KIS uznał stanowisko spółki za nieprawidłowe. Podkreślił, że – w jego ocenie – czynności dodatkowe, takie jak sporządzenie kopii umowy czy wystawienie duplikatu faktury, za które pobierane są dodatkowe opłaty, nie mają wpływu na realizację usług leasingowych lub najmu pojazdów.

Charakter oraz sposób wykonania tych czynności świadczą o ich autonomiczności, ponieważ są one niezależnymi działaniami realizowanymi na żądanie klienta lub w wyniku jego inicjatywy, odrębnie od usług głównych.

Dyrektor KIS zwrócił jednak uwagę, że opłaty wynikające z działań takich jak wystawienie listu upominającego czy wezwania do zapłaty, nie powinny być traktowane jako wynagrodzenie podlegające opodatkowaniu VAT, ponieważ mają charakter karny i nie stanowią części kwoty należnej z tytułu umowy leasingu lub najmu.

Rozpoznając sprawę WSA w Warszawie nie zgodził się w pełni ze stanowiskiem organu i uchylił zaskarżoną interpretację.

W uzasadnieniu ustnym WSA w Warszawie, wskazał, że organ podatkowy miał rację, iż nie można uznać opłat o charakterze sankcyjnym za podstawę opodatkowania VAT. Leasingobiorca z tytułu opłat sankcyjnych nie nabywa bowiem żadnego świadczenia, z którego chociażby potencjalnie mógłby odnosić konkretne korzyści o charakterze majątkowym.

W ocenie sądu, opłaty dodatkowe za czynności techniczne dokonywane przez leasingodawcę, tj. za przygotowanie kopii umowy, wystawienie duplikatu faktury, wysyłkę faktur w formie papierowej, stanowią usługi opodatkowane VAT, niemniej nie są ściśle związane z umową leasingu czy też najmu. Jako usługi ściśle związane z leasingiem lub najmem sąd wskazał m.in. cesję umowy leasingu, zmianę harmonogramu czy za wydanie opinii dotyczącej umowy.

Uwzględniając klasyfikację opłat do trzech kategorii, sąd przyjął stanowisko spółki w części dotyczącej tych opłat, które rzeczywiście mogą być składnikiem usługi kompleksowej. Jednak, w odniesieniu do przeważającej większości opłat wymienionych we wniosku, sąd podzielił stanowisko organu uznając je za niestanowiące elementu usług kompleksowej.

Opodatkowanie VAT czynności dodatkowych wykonywanych przez finansującego w związku z zawieranymi umowami leasingu oraz najmu pozostaje przedmiotem sporów pomiędzy podatnikami i organami podatkowymi.

W wydawanych interpretacjach Dyrektor KIS prezentuje podejście, zgodnie z którym stara się wyodrębnić jak najszerszy katalog czynności dodatkowych do usługi leasingu lub najmu, odrębnych czy wręcz niezwiązanych z usługą leasingu czy najmu.

W kontekście powyższego, na uwagę zasługuje fakt, że – w odróżnieniu od stanowiska Dyrektora KIS wyrażonego w zaskarżonej interpretacji indywidualnej oraz innych interpretacjach dotyczących tego zagadnienia – w omawianym wyroku WSA w Warszawie dokonał pogłębionej analizy i wyodrębnił czynności ściśle powiązane z usługą leasingu lub najmu (opodatkowane VAT według zasad właściwych dla usług leasingu i najmu) oraz czynności techniczne dokonywane przez leasingodawcę (opodatkowane VAT według zasad ogólnych).

W przeciwieństwie do Dyrektora KIS, który potraktował wszystkie czynności dodatkowe wykonywane przez leasingodawcę w związku z zawartą umową leasingu lub najmu jako jednorodne techniczne usługi, sąd wprowadził między nimi rozróżnienie. Takie rozróżnienie może być natomiast istotne m.in. z perspektywy momentu rozpoznania obowiązku podatkowego w podatku VAT dla poszczególnych czynności.

Z rozstrzygnięciem powyższego sporu pozostaje nam jednakże czekać do momentu zajęcia stanowiska przez NSA.