Czy rozwiązanie umowy o pracę w ramach zwolnienia grupowego może dotyczyć każdego pracownika?

Dokonując wyboru pracowników, z którymi zostanie rozwiązana umowa o pracę w ramach zwolnienia grupowego, pracodawcy muszą odpowiedzieć sobie na pytanie, czy istnieje jakakolwiek kategoria pracowników, zatrudnionych w ich organizacji, z którymi nie można rozwiązać stosunku pracy. Odpowiedź na to pytanie jest twierdząca.

Kategorie pracowników, z którymi nie można rozwiązać umowy o pracę w ramach zwolnienia grupowego.

Polskie prawo określa szczegółowo katalog pracowników, którzy są chronieni przed rozwiązaniem stosunku pracy w ramach zwolnienia grupowego. Zgodnie z przepisami ustawy o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, pracodawca nie może rozwiązać umowy o pracę zawartej z pracownikiem:

• który znajduje się w ochronie przedemerytalnej (brakuje mu nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego);
• w ciąży, w okresie urlopu macierzyńskiego, od dnia złożenia wniosku o udzielenie urlopu macierzyńskiego albo jego części, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego albo jego części, urlopu rodzicielskiego albo jego części, urlopu ojcowskiego albo jego części oraz urlopu opiekuńczego – do dnia zakończenia tego urlopu;
• będącym członkiem rady pracowniczej przedsiębiorstwa państwowego;
• będącym członkiem zarządu zakładowej organizacji związkowej;
• będącym członkiem zakładowej organizacji związkowej, upoważnionym do reprezentowania tej organizacji wobec pracodawcy;
• będącym członkiem specjalnego zespołu negocjacyjnego lub europejskiej rady zakładowej;
• będącym członkiem specjalnego zespołu negocjacyjnego, organu przedstawicielskiego lub przedstawicielem pracowników w spółce europejskiej lub w spółdzielni europejskiej lub w radzie nadzorczej albo radzie dyrektorów powstałej w wyniku transgranicznego przekształcenia, połączenia lub podziału spółek;
• będącym społecznym inspektorem pracy;
• powołanym do odbycia czynnej służy wojskowej, służby zastępczej, zasadniczej służby wojskowej albo przeszkolenia wojskowego;
• będącym członkiem rady pracowników.

Dodatkowo w tym zakresie należy wymienić również pracowników, którzy przebywają na urlopie, który nie przekracza 3 miesięcy oraz pracowników przebywających na innej usprawiedliwionej nieobecności jeżeli nie upłynął jeszcze okres uprawniający pracodawcę do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia.

Charakter ochrony przewidziany dla wskazanych kategorii pracowników

Ochrona przed rozwiązaniem stosunku pracy w odniesieniu do wskazanych wyżej osób ma charakter bezwzględny. Oznacza to, że złożenie oświadczenia przez pracodawcę o rozwiązaniu stosunku pracy jest niedopuszczalne. Bezprzedmiotowe byłoby również w tym zakresie występowanie przez pracodawcę o zgodę na rozwiązanie stosunku pracy. Niedopuszczalność złożenia oświadczenia o rozwiązaniu umowy o pracę oznacza, że w przypadku złożenia takiego oświadczenia jest ono złożone z naruszeniem przepisów prawa pracy i pracownikowi przysługują roszczenia o odszkodowanie albo przywrócenie do pracy wraz z wynagrodzeniem za cały okres pozostawania bez pracy.

Czy to oznacza, że powyżej wskazane kategorie pracowników nie mogą zostać uwzględnione w procedurze zwolnień grupowych?

Nie. Zgodnie bowiem z przepisami ustawy o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników pracownikom wymienionym powyżej pracodawca może jedynie wypowiedzieć warunki pracy i płacy. Natomiast, jeśli wypowiedzenie warunków pracy i płacy powodowałoby obniżenie wynagrodzenia, takiemu pracownikowi przysługuje, do końca okresu ochrony, dodatek wyrównawczy.

Możliwe jest natomiast rozwiązanie umowy o pracę z osobą, która przebywa na urlopie trwającym co najmniej 3 miesiące (możliwość rozwiązania umowy istnieje od pierwszego dnia przebywania na tym urlopie), a także w czasie innej usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy, jeżeli upłynął już okres uprawniający pracodawcę do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia (dotyczy m.in. nieobecności ze względu na niezdolność pracownika do pracy wskutek choroby).

Powyższej opisana kwestia jest jedną z wielu, o których pracodawca musi pamiętać w trakcie procedury zwolnień grupowych. Dlatego niezbędne jest odpowiednie przygotowanie się pracodawców przed rozpoczęciem działań mających na celu restrukturyzację w ich organizacji.