Rozwój, chęć zmiany świata, a może potrzeba akceptacji - czyli co motywuje nas do pomagania?
Premiera raportu „Wolontariat, który otwiera oczy” – Fundacji Deloitte Polska, Stowarzyszenia WIOSNA i Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego
Czy pomaganie sprawia, że czujemy się szczęśliwsi? Czy może to szczęśliwi ludzie chętniej pomagają? Dlaczego właściwie decydujemy się pomagać? Na te pytania odpowiada raport „Wolontariat, który otwiera oczy”, przygotowany przez: Fundację Deloitte Polska, Stowarzyszenie WIOSNA (organizator Szlachetnej Paczki) i Katedrę Psychologii Klinicznej, Rozwoju i Edukacji na Wydziale Nauk Społecznych Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.
Z raportu dowiadujemy się m.in., że kobiety częściej niż mężczyźni chcą zmieniać świat na lepsze, poziom wykształcenia ma wpływ na motywacje wolontariuszy, a pomaganie nie zawsze wiąże się ze wzrostem poziomu dobrostanu.
Wolontariat, który otwiera oczy. Raport z badania wpływu zaangażowania w wolontariat na jakość życia.
Opens in new window
„Mam nadzieję, że ta publikacja stanie się początkiem rozmowy o tym, jak wspólnie tworzyć wolontariat, który nie tylko zmienia życie osób potrzebujących, ale także wzmacnia i inspiruje tych, którzy pomagają”
– mówi Joanna Sadzik, Prezeska Stowarzyszenia WIOSNA.
Pod koniec 2023 roku przeprowadzono Badanie wpływu zaangażowania w wolontariat na jakość życia na grupie wolontariuszy Szlachetnej Paczki. Twórcy raportu szukali odpowiedzi na pytania, m.in: w jaki sposób wolontariat łączy się z poczuciem satysfakcji i zadowolenia z życia, jakie mechanizmy motywują ludzi do wolontariatu i jak je odnieść do sytuacji życiowej oraz zawodowej osób, które podejmują wysiłek pomagania innym. Czy wolontariat jest uniwersalnym narzędziem do poprawy dobrostanu, relacji w grupie, rodzinie i miejscu pracy?
„Dobrostan można rozumieć różnie – jako zadowolenie z aktualnej sytuacji życiowej albo poczucie spełnienia w życiu. Angażowanie się w pomaganie inaczej oddziałuje na każdy z nich. Ponadto motywy, które popychają nas do pomagania pełnią kluczową rolę w regulacji dobrostanu. Pomaganie z pobudek altruistycznych jest najbardziej satysfakcjonujące a egocentrycznych nieco mniej. Jednak odkryliśmy, że motywy egocentryczne też mogą sprzyjać poczuciu szczęścia jakie daje pomaganie, ale tylko wówczas, gdy u ich podłoża nie leży chęć poprawy własnego samopoczucia a na przykład zdobycia nowych doświadczeń czy poznania nowych ludzi.”
– mówi dr hab. Beata Krzywosz-Rynkiewicz, prof. UWM, Kierownik Katedry Psychologii Klinicznej, Rozwoju i Edukacji na Wydziale Nauk Społecznych UWM.
Motywy pomagania – prezentacja wyników badania
Wyniki badania pokazały, że skomplikowane są zarówno motywy podejmowania wysiłku wolontariatu, jak i jego wpływ na poczucie szczęścia oraz dobrostan pomagających. Badanie wyłoniło cztery grupy pomagających: wolontariusze kompensacyjni, którzy stanowią 32 proc. ankietowanych – to osoby skoncentrowane na wzmocnieniu siebie i zdobyciu nowych doświadczeń; 27 proc. to wolontariusze aktywiści – chcą zmienić świat równie mocno, jak uszczęśliwić siebie; 26 proc. wolontariusze aspiracyjni – kieruje nimi chęć zmiany ludzkiego losu i pomocy innym a przy okazji zdobycia nowych umiejętności; 15 proc. to wolontariusze asekuranci – ich motywacja dotyczy zdobywania akceptacji innych i poczucia własnego bezpieczeństwa.
Analizując wyniki, badacze zauważyli, że kobiety mają motywacje bardziej idealistyczno-wspierające, podobnie jak osoby, które w wolontariat angażują się po raz kolejny. Osoby młodsze chcą pomagać, by uczyć się nowych rzeczy i się rozwijać; podobne motywacje kierują osobami na niższych stanowiskach zawodowych. Praca ma znaczenie dla poziomu motywacji – osoby niepracujące i nieuczące się wykazują wyższą chęć pomagania, a jej motywem jest wzmocnienie siebie i samorozwój. Na motywację do pomagania nie wpływają natomiast zupełnie miejsce zamieszkania czy kwestie niezależności finansowej.
„W tych szarych czasach chciałem dać innym osobom światełko, promyczek nadziei, trochę serca”
– mówi wolontariusz Szlachetnej Paczki.
Osoby decydują się na wolontariat z bardzo różnych powodów. Każdemu z wolontariuszy towarzyszy też ogrom różnych emocji. Wspólne jest jedno: zmiana – czytamy w raporcie.
Sytuacja życiowa a wolontariat
Wyniki badania pokazują, jak bardzo różni się wpływ doświadczenia wolontariatu na osobę pomagającą w zależności od tego, z jakim nastawieniem, motywacją oraz jakimi oczekiwaniami przystępuje ona do akcji. Ten sam projekt pomocy dla jednych wolontariuszy będzie wspaniałym, budującym doświadczeniem, dla innych może być trudnym przeżyciem, a nawet rozczarowaniem. U wolontariuszy aktywistów – czyli osób, u których poprawa samopoczucia, choć ważna, nie jest jedyną motywacją –poziom dobrostanu ogólnego wzrasta, szczególnie w obszarze satysfakcji z posiadanych relacji.
„Odkąd zaczęłam pomagać i przynależeć do Paczki, moje życie jakoś tak się lepiej układa i czuję, że w końcu się spełniam, że robię coś wartościowego w życiu”
– mówi wolontariuszka.
U wolontariuszy aspiracyjnych – czyli osób, które w niewielkim stopniu zainteresowane są doświadczeniami, mającymi przynieść im osobistą korzyść czy sympatię innych – dobrostan utrzymuje się na podobnym poziomie, jak przed rozpoczęciem akcji. U wolontariuszy kompensacyjnych – osób, dla których poczucie wdzięczności i pochwały są miłe, ale nie mniej ważne jest zadowolenie z sukcesu w sferze pomagania – następuje spadek ogólnego dobrostanu w zakresie satysfakcji z relacji i rozwoju, jednak w aspekcie zadowolenia z realizacji celów, istotnie wzrasta. Wolontariusze asekuranci – osoby, których nie interesuje rozwój osobisty czy zmiana świata na lepsze – doświadczają największego spadku dobrostanu we wszystkich badanych wymiarach, a w szczególności w obszarze związanym z poczuciem samorealizacji.
„Z doświadczeń akcji przeprowadzanych w Deloitte widzimy, że osoby biorące udział w wolontariacie są m.in. bardziej zaangażowane w zadania zawodowe czy chętniej pomagają kolegom. To również jednak wymagająca aktywność, która wiąże się z wysiłkiem i ryzykiem dużego obciążenia, dlatego powinna być dobrze zorganizowana i umieszczona w szerszym kontekście strategii biznesowej firmy. Kiedy zastanawiamy się, jak mądrze pomagać, myślimy nie tylko o tym, by nasza pomoc miała realny wpływ na życie innych, ale też o tym, jak to robić, by zadbać również o potrzeby pomagających – dać im siłę i poczucie sprawczości"
– mówi Agnieszka Mitoraj, prezeska Fundacji Deloitte Polska, liderka obszaru DEI w Europie Środkowej, partnerka Deloitte
Czy pomaganie podnosi dobrostan?
Badacze wyciągnęli kilka dodatkowych wniosków z powyższej analizy. Jednym z nich jest to, że nie ma prostej zależności między pomaganiem a zmianą jakości życia. Pomaganie nie zawsze i nie wszystkich uszczęśliwia. Jest to działanie oparte na zasobach osobistych (takich jak czas, wiedza, relacje czy doświadczenie) – im wyższe wykorzystanie zasobów osobistych, tym więcej zyskuje pomagający. Czynnikiem ochronnym dla pomagania jest odpowiednia motywacja – nawet jeśli osoba ma mniejsze zasoby, to motywy zorientowane na innych, zwiększają satysfakcję z życia w wyniku pomagania.
Szlachetna Paczka to więcej niż wolontariat
Szlachetna Paczka to akcja jedyna w swoim rodzaju i więcej niż wolontariat. Osoby, które angażują się w inicjatywę, robią coś ponad przysłowiowe wrzucenie pieniędzy do puszki czy oddanie niepotrzebnych ubrań na zbiórkę. Poświęcają swój czas, poznają rodziny w potrzebie — często takie, którym zawalił się świat — oraz mierzą się z traumami innych ludzi.
Wolontariat w projekcie Szlachetna Paczka zmienia poczucie sensu i jakości życia. Nie każdy jest jednak na to gotowy.
„Wolontariusze często podkreślają, że zaangażowanie w Szlachetną Paczkę zmienia ich podejście do życia, ludzi i problemów społecznych. Zaczynają bardziej doceniać to, co mają, i dostrzegają, jak wielką wartość ma nawet najmniejsza forma pomocy drugiemu człowiekowi. Potrafią cieszyć się drobnymi, codziennymi rzeczami, które wcześniej mogły umykać ich uwadze. Działalność wolontariacka uczy także pokory – pozwala zrozumieć, że problemy innych ludzi mogą być znacznie poważniejsze, niż mogłoby się wydawać na pierwszy rzut oka. Jednocześnie buduje większą wrażliwość na potrzeby drugiego i otwartość na udzielenie mu wsparcia”
– mówi Katarzyna Dyka-Janusz, Menedżerka Zarządzająca Programami Społecznymi Stowarzyszenia WIOSNA.
Choć zależność między jakością życia a pomaganiem jest złożona, pewne jest jedno: niesienie pomocy to ogromna wartość. Przeprowadzona analiza nie tylko dostarcza ciekawych wniosków, ale też może zmienić podejście do pomagania na czterech poziomach: wolontariuszy, biznesu, organizacji pomocowych oraz społeczeństwa.
Premiera raportu i omówienie wyników badania
Premiera raportu odbyła się 27 lutego z okazji Światowego Dnia Organizacji Pozarządowych. W trakcie spotkania ekspertki – prof. Beata Krzywosz-Rynkiewicz z Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, Joanna Sadzik, Prezeska Stowarzyszenia WIOSNA i Agnieszka Mitoraj, Prezeska Fundacji Deloitte – omówiły kluczowe wnioski z badania.
Metodologia badawcza: badanie zostało przeprowadzone w 2023 roku w ciągu trzech miesięcy trwania Szlachetnej Paczki na grupie wolontariuszy biorących udział w projekcie. Zostali oni ankietowani dwukrotnie – przed podjęciem działań i po ich zakończeniu. W analizie wykorzystano odpowiedzi 876 respondentów uczestniczących w obu pomiarach. Dodatkowo przeprowadzono wywiady jakościowe z wybranymi wolontariuszami, żeby lepiej poznać ich motywację i efekty psychologiczne zaangażowania wolontariackiego.
Wyniki badania zostały opisane w dwóch artykułach opublikowanych w wydawnictwach naukowych:
- Beata Krzywosz- Rynkiewicz (2024) When Helping Brings Happiness: Changes in Psychological Well-being and Life Satisfaction and the Motivation to Help in Participatory Volunteering. Polskie Forum Psychologiczne, XXIX(2), s. 113–134
- Beata Krzywosz-Rynkiewicz i Halina Frańczak (w recenzji): Volunteerism as a Method of Building Employee Well-being in a Sustainable Development Strategy. Sage Open
Projekt został zrealizowany w ramach grantu Fundacji Deloitte Polska.
Subskrypcja
Otrzymuj powiadomienia o kolejnych informacjach prasowych Deloitte na stronie: https://www.deloitte.com/pl/pl/subskrypcje.html
Nazwa Deloitte odnosi się do jednej lub kilku jednostek Deloitte Touche Tohmatsu Limited, („DTTL”) i jej firm członkowskich oraz ich jednostek stowarzyszonych (zwanych łącznie „organizacją Deloitte”). DTTL (zwana również „Deloitte Global”), jej firmy członkowskie i podmioty z nimi powiązane są prawnie odrębnymi, niezależnymi podmiotami, które nie mogą podejmować decyzji ani zobowiązań za inne podmioty wobec osób trzecich. DTTL, jej firmy członkowskie i podmioty z nimi powiązane ponoszą odpowiedzialność wyłącznie za własne działania i zaniechania, a nie za działania i zaniechania innych firm członkowskich. DTTL nie świadczy usług na rzecz klientów. Więcej informacji można znaleźć na stronie: www.deloitte.com/about.
Opis Sieci Deloitte
Deloitte świadczy najwyższej jakości usługi rewizji finansowej, doradztwa gospodarczego i podatkowego niemal 90 procent firm z rankingu Fortune Global 500® i tysiącom spółek prywatnych. Nasi specjaliści działają w wielu branżach kształtujących dzisiejszy rynek, wypracowując wymierne, trwałe wyniki, które zwiększają zaufanie publiczne do rynków kapitałowych, inspirują klientów do podejmowania ambitnych decyzji biznesowych i wspierają rozwój gospodarczy i społeczny. Czerpiąc z ponad 175 lat doświadczenia zdobytego na rynku, Deloitte prowadzi działalność w ponad 150 krajach na całym świecie. Aby dowiedzieć się, w jaki sposób ok. 415 tysięcy naszych pracowników wywiera pozytywny wpływ na środowisko i otoczenie, w którym żyją i pracują, zachęcamy do odwiedzenia strony www.deloitte.com.
O Deloitte
Deloitte to marka używana przez około 415 000 specjalistów zatrudnionych w niezależnych firmach na całym świecie, współpracujących w toku świadczenia usług rewizji finansowej, atestacyjnych, doradztwa gospodarczego, finansowego, w zakresie zarządzania ryzykiem i podatkami oraz usług pokrewnych na rzecz wybranych klientów. Firmy te są członkami Deloitte Touche Tohmatsu Limited, prywatnej spółki z odpowiedzialnością ograniczoną do wysokości gwarancji, zarejestrowanej w Anglii i Walii (zwanej „DTTL” lub „Deloitte Global”). DTTL, wyżej wymienione firmy członkowskie oraz podmioty z nimi powiązane tworzą „organizację Deloitte”. Każda firma członkowska DTTL wraz ze swoimi podmiotami powiązanymi świadczy usługi w określonych obszarach geograficznych i podlega przepisom prawa oraz regulacjom branżowym kraju lub krajów, na terenie których działa. Każda firma członkowska DTTL ma indywidualną strukturę organizacyjną, odpowiadającą przepisom prawnym, regulacjom, praktyce zwyczajowej i specyfice kraju prowadzenia działalności i może świadczyć usługi profesjonalne na jego terytorium za pośrednictwem swoich podmiotów powiązanych. Nie wszystkie firmy członkowskie DTTL i podmioty z nimi powiązane świadczą pełną gamę usług. Zgodnie z zasadami i regulacjami dotyczącymi rachunkowości budżetowej, pewne usługi mogą być niedostępne dla klientów korzystających z usług atestacyjnych. DTTL i wszystkie firmy członkowskie wraz ze swoimi podmiotami powiązanymi są prawnie odrębnymi, niezależnymi jednostkami, które nie mogą podejmować decyzji ani zobowiązań za inne jednostki wobec osób trzecich. DTTL, jej firmy członkowskie i podmioty z nimi powiązane ponoszą odpowiedzialność wyłącznie za własne działania i zaniechania, a nie za działania i zaniechania innych firm członkowskich. Organizacja Deloitte jest globalną siecią niezależnych firm, nie stanowi spółki cywilnej ani innego rodzaju podmiotu gospodarczego. DTTL nie świadczy usług na rzecz klientów.
O Deloitte Central Europe
Deloitte Central Europe” to regionalna jednostka działająca w ramach Deloitte Central Europe Holdings Limited, członka Deloitte Touche Tohmatsu Limited w Europie Środkowej. Usługi świadczą podmioty zależne i stowarzyszone oraz firmy powiązane z Deloitte Central Europe Holdings Limited, stanowiące odrębne i niezależne podmioty prawne. Spółki zależne i stowarzyszone Deloitte Central Europe Holdings Limited należą do wiodących firm świadczących profesjonalne usługi doradcze w regionie i zatrudniają ponad 13.000 pracowników w 46 biurach w 19 krajach regionu.
O Deloitte Polska
W Polsce usługi na rzecz klientów świadczą: Deloitte Advisory spółka z ograniczoną odpowiedzialnością sp.k., Deloitte Poland sp. z o.o., Deloitte Assurance Polska spółka z ograniczoną odpowiedzialnością sp.k. (dawniej: „Deloitte Assurance sp. z o.o.”)., Deloitte Assurance spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, Deloitte Doradztwo Podatkowe Dąbrowski i Wspólnicy sp.k., Deloitte PP sp. z o.o., Deloitte Advisory sp. z o.o., Deloitte Consulting S.A., Deloitte Legal, Gizicki i Wspólnicy sp. k., Deloitte Digital sp. z o.o., Deloitte CE Business Services sp. z o.o., Deloitte CE GPS Technology sp. z o.o., Deloitte UA sp. z o.o., Deloitte Digital BPO sp. z o.o. (wspólnie określane mianem „Deloitte Polska"), będące jednostkami powiązanymi z Deloitte Central Europe Holdings Limited. Deloitte Polska jest jedną z wiodących firm doradczych w kraju, świadczącą usługi profesjonalne w obszarach: audytu, doradztwa podatkowego, konsultingu, zarządzania ryzykiem, doradztwa finansowego oraz prawnego za pośrednictwem ponad 4600 profesjonalistów z Polski i zagranicy. Więcej informacji o Deloitte Polska: www.deloitte.com/pl/onas
O Deloitte Central Europe Limited
W przypadku projektów w skali regionalnej oraz przedsięwzięć wymagających wsparcia na poziomie regionu usługi świadczy Deloitte Central Europe Limited, firma stowarzyszona Deloitte Central Europe Holdings Limited. Deloitte Central Europe Limited jest jedną z wiodących firm świadczących usługi profesjonalne w dziedzinie doradztwa podatkowego, doradztwa gospodarczego, zarządzania ryzykiem, doradztwa finansowego i prawnego.
Kontakt dla prasy:
Katarzyna Nowak
Deloitte Polska
Email: katanowak@deloittece.com
Tel.: +48 572 839 549
