Do 2035 roku wydatki na obronność Polski mogą wynieść nawet 1,9 bln złotych

Raport „Inwestycje obronne Polski: poszukiwanie efektywności osiągania celów w dobie zbrojeń” został przygotowany przez zespół analiz ekonomicznych wraz ze specjalistami w zakresie sektora obronnego z Deloitte. Celem opracowania jest ustrukturyzowanie wyzwań modernizacji i rozwoju polskiego wojska od strony efektywności ekonomicznej.

W nadchodzącej dekadzie Polska planuje rekordowy poziom wydatków na obronność. Według szacunków Deloitte całkowite nakłady na ten cel w latach 2025-2035 wyniosą aż 1,9 bln zł. To znaczący wzrost w porównaniu do 825 mld zł wydanych między 2014 a 2024. Prognozy wskazują, że szczyt nakładów przypadnie na 2025 rok, osiągając 4,7 proc. PKB, a następnie stopniowo będzie się stabilizować w okolicy 4 proc. PKB i w perspektywie następnych 10 lat nie powróci do poziomu sprzed 2022 roku. Początkowo finanse na ten cel pozyskiwane będą głównie przez emisję długu publicznego, co pozwoli na szybsze zakupy nowoczesnego sprzętu. Jednak w dłuższej perspektywie konieczne będzie znalezienie bardziej stabilnych źródeł finansowania, np. poprzez ograniczenie innych wydatków publicznych lub wprowadzenie nowych podatków.

Nowe inwestycje i współpraca międzynarodowa
 

Polska strategia obronna koncentruje się na modernizacji sił zbrojnych poprzez znaczące inwestycje w zakupy nowoczesnego sprzętu wojskowego. Szczególny nacisk kładzie się na rozwój obrony przeciwlotniczej i przeciwrakietowej, zakup nowoczesnych czołgów, śmigłowców, artylerii rakietowej, samolotów oraz dronów.

Plany modernizacji polskiej armii obejmują nie tylko zakupy sprzętu, ale także wzrost liczebności sił zbrojnych. Wojsko Polskie do 2033 roku ma liczyć 300 tys. żołnierzy. W kontekście demografii stanowi to istotne wyzwanie, ponieważ w ciągu najbliższych pięciu lat liczba osób w wieku 18-44 lat zmniejszy się o 1 mln. Niskie bezrobocie oraz rosnące płace w sektorze cywilnym mogą dodatkowo utrudnić rekrutację. W związku z tym konieczne będą dalsze inwestycje w programy zachęcające do wstępowania do wojska oraz utrzymanie konkurencyjnych wynagrodzeń i dodatków dla żołnierzy.

Innym ważnym elementem strategii jest intensyfikacja współpracy międzynarodowej – Polska planuje dalej rozwijać relacje w ramach NATO, wzmacniać partnerstwa z USA, Wielką Brytanią, Niemcami, Francją, Koreą Południową i Szwecją oraz odradzać ideę Trójkąta Weimarskiego. Istotną kwestią są również działania w zakresie rozwoju szkolnictwa wojskowego, obejmujące m.in. reaktywację Wojskowej Akademii Medycznej w Łodzi, utworzenie Uniwersytetu Obrony Narodowej oraz wzmocnienie programów szkoleniowych dla żołnierzy. Kluczową rolę odgrywa także wdrażanie nowych technologii, w tym strategii obejmujących wykorzystanie sztucznej inteligencji i budowanie zdolności kosmicznych. Ponadto polska armia dąży do zwiększenia świadomości społecznej na temat obronności poprzez inicjatywy edukacyjne, takie jak „Trenuj z wojskiem” czy lekcje prowadzone przez żołnierzy.

Struktura budżetu obronnego
 

Wszystkie te inwestycje będą wymagały ogromnych nakładów finansowych. Polski budżet obronny w perspektywie najbliższej dekady można podzielić na cztery główne kategorie. Według szacunków ekspertów Deloitte największą część pochłoną wydatki osobowe, w tym wynagrodzenia, emerytury i renty wojskowe, które wyniosą 719 mld zł. Na zakup nowego sprzętu oraz badania i rozwój przeznaczone zostanie 503 mld zł, infrastruktura wojskowa, obejmująca budowę i modernizację baz oraz magazynów, pochłonie 111 mld zł, natomiast na utrzymanie sprzętu i inne koszty przeznaczone zostanie 534 mld zł.

Zwiększenie wydatków na obronność wiąże się z koniecznością efektywnego zarządzania funduszami. Kluczowe jest maksymalne wykorzystanie dostępnych zasobów poprzez optymalizację zamówień wojskowych, zwiększenie konkurencji oraz współpracę z sektorem prywatnym. Otwieranie przetargów na infrastrukturę, serwisowanie sprzętu czy szkolenia dla większej liczby firm może prowadzić do obniżenia kosztów i jednocześnie podniesienia jakości usług. Istotnym czynnikiem poprawy efektywności jest także współpraca z sektorem prywatnym, a partnerstwa publiczno-prywatne (PPP) mogą odegrać ważną rolę w budowie infrastruktury wojskowej, serwisowaniu sprzętu i szkoleniu żołnierzy.

Efektywność wydatków obronnych i wpływ na gospodarkę
 

Relacja między wydatkami na obronność a gospodarką jest przedmiotem wielu badań. Niektóre z analiz wskazują, że inwestycje wojskowe mogą pozytywnie wpływać na sytuację ekonomiczną, zwłaszcza w krajach wysoko rozwiniętych (Alptekin i Levine, 2012). Z kolei nowsze analizy sugerują, że zwiększone nakłady na obronność nie zawsze przekładają się na wzrost gospodarczy, a w niektórych przypadkach mogą stanowić wyzwanie dla jego dynamiki (Saeed, 2023). Historia pokazuje jednak, że koszty konfliktów zbrojnych mogą być wielokrotnie wyższe niż nakłady na prewencyjne zabezpieczenie państwa. Dlatego w dłuższej perspektywie inwestycje w polski przemysł obronny, w tym badania i rozwój w dziedzinie obronności są kluczowe nie tylko dla bezpieczeństwa kraju, ale także dla uniknięcia eskalacji i ogromnych strat, jakie wiążą się z wojną.

Subskrypcja

Otrzymuj powiadomienia o kolejnych informacjach prasowych Deloitte na stronie: https://www.deloitte.com/pl/pl/subskrypcje.html