Projektowane przepisy, w zakresie zmian w ustawie o podatku akcyzowym, po pierwsze stanowią uzupełnienie regulacji zawartych w ustawie z dnia 18 października 2024 r. o zmianie ustawy o podatku akcyzowym (Dz. U. poz. 1681), która przewiduje istotne podwyżki podatku akcyzowego na wyroby tytoniowe i płyn do e-papierosów. Po drugie zawierają regulacje, które mają na celu zmniejszenie przystępności cenowej substytutów wyrobów tytoniowych poprzez obciążenie tych substytutów podatkiem akcyzowym, głównie poprzez ich opodatkowanie jako wyrobów akcyzowych niezharmonizowanych.
Regulacje te wcześniej procedowane były w ramach dwóch projektów: UD 53 oraz UD 139. Przepisy przewidujące opodatkowanie akcyzą saszetek nikotynowych, innych wyrobów nikotynowych oraz wyrobów beztytoniowych do stosowania w podgrzewaczach, które nie mieszczą się w obowiązującej definicji wyrobów nowatorskich – znajdowały się w projekcie ustawy o zmianie ustawy o podatku akcyzowym, ustawy o zdrowiu publicznym oraz niektórych innych ustaw (UD 53). Natomiast przepisy przewidujące opodatkowanie akcyzą urządzeń do waporyzacji i zestawów części do urządzeń do waporyzacji oraz zwiększenie kwoty akcyzy na płyn do e-papierosów zawarty w jednorazowych e-papierosach znajdowały się w projekcie zmiany ustawy o podatku akcyzowym oraz ustawy – Kodeks karny skarbowy (UD 139). Z uwagi na to, że zakres regulacji nowelizujących ustawę o podatku akcyzowym, przewidzianych w projektach UD 53 i UD 139 jest podobny – zasadne stało się ich połączenie i dalsze procedowanie w ramach jednego projektu.
Projektowane przepisy, w zakresie zmian w ustawie o zdrowiu publicznym zawierają regulacje, które wcześniej procedowane były w ramach projektu UD 53. W związku z połączeniem projektu UD 53 z projektem UD 139 - regulacje te znalazły się w niniejszym projekcie.
I. Zmiany w ustawie o podatku akcyzowym
1. Proponuje się objęcie podatkiem akcyzowym nowych kategorii wyrobów akcyzowych: urządzeń do waporyzacji (wielorazowych papierosów elektronicznych, podgrzewaczy, urządzeń wielofunkcyjnych), zestawów części do urządzeń do waporyzacji, saszetek nikotynowych oraz innych wyrobów nikotynowych. Projekt ustawy przewiduje objęcie wszystkich tych nowych wyrobów akcyzowych rozwiązaniami już stosowanymi w przypadku wyrobów akcyzowych niezharmonizowanych (m.in. płynu do papierosów elektronicznych i wyrobów nowatorskich). Do wszystkich tych nowych wyrobów będą miały zastosowanie ogólne przepisy dotyczące opodatkowania akcyzą wyrobów akcyzowych, w tym przedmiotu opodatkowania, powstania obowiązku podatkowego, właściwości organów podatkowych, rejestracji podmiotów, deklaracji akcyzowych, ewidencji, terminów płatności akcyzy oraz postępowania w przypadku importu. W zakresie produkcji i przemieszczania tych wyrobów przyjmuje się rozwiązania analogiczne jak w przypadku innych wyrobów akcyzowych niezharmonizowanych.
W konsekwencji do tych wyrobów będzie miała zastosowanie na terytorium kraju procedura zawieszenia poboru akcyzy zgodnie z art. 40 ust. 6 ustawy o podatku akcyzowym. Podmioty, które produkują te wyroby, magazynują je lub przeładowują i będą chciały skorzystać z instytucji zawieszenia poboru akcyzy, będą obowiązane uzyskać zezwolenia na prowadzenie składu podatkowego lub zmienić posiadane już zezwolenia. Wyroby te będą mogły być produkowane poza składem podatkowym, bez procedury zawieszenia poboru akcyzy tylko w przypadkach wymienionych w art. 47 ust. 1 pkt 1 i 5 ustawy o podatku akcyzowym, czyli m.in. z zastosowaniem instytucji przedpłaty akcyzy. Przemieszczanie tych wyrobów na terytorium kraju w procedurze zawieszenia poboru akcyzy będzie się odbywało z zastosowaniem Systemu EMCS PL2. Podmiotami uprawnionymi do przemieszczania tych wyrobów z zastosowaniem procedury zawieszenia poboru akcyzy będą podmioty, które posiadają zezwolenia na prowadzenie składu podatkowego lub zezwolenia na wysyłanie wyrobów akcyzowych jako zarejestrowany wysyłający. W obrocie wewnątrzwspólnotowym w stosunku do tych wyrobów będą miały zastosowanie regulacje odnoszące się do wyrobów akcyzowych niezharmonizowanych.
Podmioty, wobec których powstaną lub będą mogły powstać zobowiązania podatkowe z tytułu wykonywanych czynności lub zaistnienia określonych stanów faktycznych z użyciem tych wyrobów, będą podlegały obowiązkowi złożenia zabezpieczenia akcyzowego, chyba że znajdą do nich zastosowanie przepisy zwalniające z tego obowiązku. Zabezpieczenie akcyzowe będzie wymagane w szczególności z tytułu produkcji w składzie podatkowym i przemieszczania z zastosowaniem procedury zawieszenia poboru akcyzy.
W odniesieniu do tych wyrobów proponuje się wprowadzenie zwolnień z podatku akcyzowego, w ramach określonych norm, w przypadku ich:
- nabycia wewnątrzwspólnotowego przez osobę fizyczną osobiście na jej własny użytek, nie w celach handlowych,
- importu i przywożenia w bagażu osobistym podróżnego, który ukończył 17 lat,
- importu w przesyłce wysyłanej z terytorium państwa trzeciego przez osobę fizyczną i przeznaczonej dla osoby fizycznej przebywającej na terytorium kraju.
Ponadto wyroby te, podobnie jak płyn do papierosów elektronicznych i wyroby nowatorskie, zostaną objęte obowiązkiem oznaczania znakami akcyzy w celu zapewnienia płatności podatku akcyzowego oraz ochrony legalnych krajowych producentów, nabywców wewnątrzwspólnotowych i importerów tych wyrobów, jak również ich sprzedawców i konsumentów.
Stawka akcyzy na urządzenia do waporyzacji (wielorazowe papierosy elektroniczne, podgrzewacze, urządzenia wielofunkcyjne) w wysokości 40 zł powinna zmniejszyć dostępność ekonomiczną tych urządzeń. W przypadku urządzeń wielorazowych akcyza w wysokości 40 zł zostanie zapłacona jednorazowo, a urządzenie będzie mogło być wielokrotnie napełniane płynem, czy używane do waporyzacji wyrobów nowatorskich. Należy mieć na uwadze, że okres użytkowania urządzeń do waporyzacji wynosi średnio ok 2 lat, zatem stawka akcyzy na te urządzenia zawarta w ich cenie sprzedaży rozłoży się na cały okres użytkowania.
Stawki akcyzy na saszetki nikotynowe i inne wyroby nikotynowe objęto tzw. „mapą drogową”. Stawka akcyzy w 2025 r. wyniesie 150 zł/kg, w 2026 r. 200 zł/kg, a docelowa w 2027 r. - 250 zł za każdy kilogram. Zgodnie z postulatami podmiotów z branży nikotynowej, początkowa wysokość stawki na saszetki nikotynowe i inne wyroby nikotynowe została zaproponowana na stosunkowo niskim poziomie (odpowiada poziomowi zbliżonemu do opodatkowania we Włoszech, gdzie opodatkowanie jest jednym z najniższych w UE). Natomiast docelowa stawka ma przygotować Polskę na rozwiązania rewizji dyrektywy tytoniowej, która zgodnie z przewidywaniami, obejmie kategorię wyrobów nikotynowych oraz ustali dla nich minimalną stawkę akcyzy.
2. Rozszerzenie definicji wyrobów nowatorskich w celu objęcia podatkiem akcyzowym również wyrobów nowatorskich beztytoniowych. W obecnym stanie prawnym ustawa definiuje wyroby nowatorskie jako wyroby będące:
- mieszaniną, w której składzie znajduje się tytoń lub susz tytoniowy,
- mieszaniną, o której mowa w lit. a, oraz zawierające odrębnie płyn do papierosów elektronicznych
- inne niż papierosy, tytoń do palenia, cygara i cygaretki i susz tytoniowy, które dostarczają aerozol bez spalania mieszaniny.
Oznacza to, że warunkiem uznania za wyrób nowatorski wyrobu spełniającego kryteria ustawowe jest obecność w jego składzie tytoniu. Pojawienie się na rynku wyrobów beztytoniowych, także z nikotyną, spowodowało potrzebę dostosowania obecnej definicji ustawowej wyrobów nowatorskich poprzez objęcie nią także wyrobów beztytoniowych. Do beztytoniowych wyrobów nowatorskich będą miały zastosowanie ogólne przepisy dotyczące opodatkowania akcyzą wyrobów akcyzowych, m. in. te dotychczas stosowane wobec opodatkowanych wyrobów nowatorskich zawierających tytoń.
3. Opodatkowanie akcyzą zestawów części do urządzeń do waporyzacji. W celu eliminowania unikania opodatkowania akcyzą urządzeń do waporyzacji proponuje się zdefiniowanie zestawów części do urządzeń do waporyzacji – jako kompletu części, który może służyć do wytworzenia urządzenia do waporyzacji, poprzez złożenie lub połączenie części wchodzących w skład tego kompletu. Tak rozumiane zestawy części do urządzeń do waporyzacji będą wyrobami akcyzowymi niezharmonizowanymi. W przypadku zestawów części do urządzeń do waporyzacji przedmiotem opodatkowania akcyzą będzie wyłącznie ich sprzedaż na terytorium kraju konsumentom oraz nabycie wewnątrzwspólnotowe lub import przez konsumentów. Do zestawów części do urządzeń do waporyzacji będą miały zastosowanie ogólne przepisy dotyczące powstania obowiązku podatkowego, właściwości organów podatkowych, rejestracji podmiotów oraz postępowania w przypadku importu. Do zestawów części nie będzie miała zastosowania procedura zawieszenia poboru akcyzy i skład podatkowy. Zestawy części nie będą również objęte obowiązkiem oznaczania znakami akcyzy. Z uwagi na brak stosowania procedury zawieszenia poboru akcyzy i składu podatkowego, do tej grupy wyrobów będą miały zastosowanie przepisy szczególne dotyczące prowadzenia ewidencji oraz składania deklaracji podatkowych.
Podstawą opodatkowania zestawów części do urządzeń do waporyzacji będzie, tak jak w przypadku urządzeń do waporyzacji, liczba ich sztuk. Zestawy te będą objęte kwotową stawką akcyzy w wysokości 40,00 zł za 1 sztukę, czyli na takim samym poziomie jak na urządzenia do waporyzacji.
4. Wprowadzenie wyższej akcyzy na płyn do papierosów elektronicznych zawarty w jednorazowych papierosach elektronicznych. Jednocześnie zdefiniowanie jednorazowych papierosów elektronicznych na potrzeby stosowania wyższej akcyzy na zawarty w nich płyn.
Używane i zawarte w jednorazowych papierosach elektronicznych płyny są wyrobami akcyzowymi opodatkowanymi akcyzą. Opodatkowanie akcyzą również jednorazowych papierosów elektronicznych spowodowałoby, że na gruncie przepisów o podatku akcyzowym jeden produkt, jakim jest jednorazowy papieros elektroniczny, składałby się z dwóch wyrobów akcyzowych. To prowadziłoby do niepotrzebnego dublowania formalności i obowiązków, w szczególności związanych z rejestracją podmiotów, zezwoleniami akcyzowymi, stosowaniem Systemu EMCS PL2, składaniem deklaracji, prowadzeniem ewidencji, czy oznaczaniem znakami akcyzy. Dlatego zamiast opodatkowania akcyzą jednorazowych papierosów elektronicznych proponuje się wprowadzenie wyższej akcyzy na płyn zawarty w tych papierosach.
Proponuje się zwiększenie akcyzy dla płynu zawartego w jednym jednorazowym papierosie elektronicznym o 40 zł. Stawki akcyzy na płyn do papierosów elektronicznych, w tym także na płyn zawarty w jednorazowych papierosach elektronicznych zostały skalkulowane w podanej w pkt 6 wysokości. Jednak w celu efektywnego ograniczenia spożycia jednorazowych wyrobów, zwłaszcza przez osoby nieletnie, akcyza od płynu w jednorazowych wyrobach zostanie znacznie podwyższona w stosunku do akcyzy od płynu używanego w urządzeniach wielokrotnego użytku.
Akcyza na płyn zawarty w jednorazowym papierosie elektronicznym zostanie zwiększona o 40 zł, co odpowiada kwocie, jaka została zaproponowana w przypadku stawki na wielorazowe urządzenia do waporyzacji.
Oczekiwanym efektem zmian wprowadzonych w ustawie o podatku akcyzowym jest po pierwsze ograniczenie dostępności cenowej urządzeń służących do waporyzowania płynów i wyrobów nowatorskich, szczególnie jednorazowych, zwłaszcza dla młodszej części społeczeństwa rozpoczynającej swój kontakt z używkami prowadzącymi do uzależnień skutkujących nieodwracalnymi szkodami zdrowotnymi. Po drugie opodatkowanie akcyzą saszetek nikotynowych, innych wyrobów nikotynowych oraz wyrobów nowatorskich beztytoniowych ze względu na ich substytucyjność w stosunku do szeroko rozumianych wyrobów tytoniowych.
II. Zmiany w ustawie o zdrowiu publicznym
1. Wprowadzenie zmian w zakresie wysokości dodatkowej opłaty od środków spożywczych mających na celu miarkowanie dodatkowej opłaty w zależności od stopnia i sposobu stwierdzenia uchybienia. Dodatkowa opłata będzie określana w odniesieniu do wysokości zaniżenia opłaty, a nie w odniesieniu do całej należnej opłaty.
2. Zróżnicowanie procentowe wysokości dodatkowej opłaty:
- do 50% wysokości zaniżenia opłaty – w przypadku, gdy ujawnienie nieprawidłowości zostanie dokonane przez organ właściwy w sprawie opłaty w toku czynności sprawdzających lub kontroli podatkowej,
- do 25% wysokości zaniżenia opłaty – w przypadku, gdy ujawnienie nieprawidłowości zostanie dokonane w toku kontroli podatkowej, a podmiot przed wydaniem decyzji przez organ złoży korektę informacji lub informację i wpłaci opłatę w należnej wysokości wraz z odsetkami za zwłokę.
3. Wyłączenie stosowania dodatkowej opłaty w przypadku, gdy podmiot złożył korektę informacji z wykazaną opłatą w prawidłowej wysokości lub złożył informację z wykazaną opłatą w prawidłowej wysokości oraz wpłacił opłatę w należnej wysokości wraz z odsetkami za zwłokę przed dniem wszczęcia kontroli podatkowej oraz wobec osób, które za ten sam czyn ponoszą odpowiedzialność za wykroczenie skarbowe albo za przestępstwo skarbowe.
III. Zmiany dostosowujące w innych ustawach
1. Zmiany dostosowujące w ustawie Kodeks karny skarbowy dot. opodatkowania akcyzą nowych wyrobów akcyzowych (urządzeń do waporyzacji, zestawów części do urządzeń do waporyzacji, saszetek nikotynowych oraz innych wyrobów nikotynowych) oraz zwiększenia akcyzy na płyn do papierosów elektronicznych zawarty w jednorazowych papierosach elektronicznych, polegają na:
- uzupełnieniu katalogu wyrobów akcyzowych, wobec których następuje wykonanie orzeczenia sądu o ich przepadku poprzez ich zniszczenie (art. 31 § 6 kks) – o urządzenia do waporyzacji (wielorazowe papierosy elektroniczne, podgrzewacze i urządzenia wielofunkcyjne), zestawy części do urządzeń do waporyzacji, saszetki nikotynowe, inne wyroby nikotynowe oraz jednorazowe e-papierosy. Obecnie w katalogu tych wyrobów znajdują się: wyroby tytoniowe, susz tytoniowy, płyn do papierosów elektronicznych i wyroby nowatorskie. Dodanie nowych wyrobów w art. 31 § 6 kks spowoduje, że wykonanie orzeczenia sądu o przepadku poprzez zniszczenie będzie następowało zarówno w stosunku do tych dodanych wyrobów, jak również urządzeń i maszyn służących do ich produkcji lub pakowania,
- uwzględnieniu „jednorazowych papierosów elektronicznych”, „urządzeń do waporyzacji”, „zestawów części do urządzeń do waporyzacji”, „saszetek nikotynowych” oraz „innych wyrobów nikotynowych” w katalogu określeń wymienionych w art. 53 § 30d kks, które mają znaczenie nadane im w ustawie z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym.
2. Zmiana dostosowująca w art. 56b § 2 kks do obowiązujących od 2021 r. regulacji w zakresie rejestracji w podatku akcyzowym. W przepisie wykreślono powiadomienia, które nie są już składane przez pośredniczące podmioty węglowe i pośredniczące podmioty gazowe. Od 2021 r. powiadomienia te zostały zastąpione obowiązkiem dokonania zgłoszenia rejestracyjnego. Dodatkowo, z przepisu wykreślono jedno nieaktualne odwołanie do art. 17 ustawy o podatku akcyzowym.
3. Projekt przewiduje zmiany dostosowujące w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych, które są konsekwencją nowelizacji ustawy o zdrowiu publicznym tj. dodania w art. 12i tej ustawy ust. 1a odnoszącego się do dodatkowej opłaty. W świetle przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, wydatki na dodatkową opłatę od środków spożywczych nie stanowią kosztów uzyskania przychodów.
Stan: 20.02.2025 r. – III czytanie na posiedzeniu Sejmu
Przepisy przewidujące opodatkowanie akcyzą urządzeń do waporyzacji i zestawów części do urządzeń do waporyzacji oraz zwiększenie kwoty akcyzy na płyn do e-papierosów zawarty w jednorazowych e-papierosach wejdą w życie 1 kwietnia 2025 r. i będą stosowane od 1 lipca 2025 r.
Natomiast przepisy przewidujące opodatkowanie akcyzą saszetek nikotynowych, innych wyrobów nikotynowych oraz wyrobów beztytoniowych do stosowania w podgrzewaczach wejdą w życie 1 kwietnia 2025 r., ale będą stosowane od 1 sierpnia 2025 r.
Przepisy zmieniające ustawę o zdrowiu publicznym, ustawę o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawę o podatku dochodowym od osób prawnych wejdą w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia.
Link
