„Przegląd podatkowy: VAT” prezentuje wybrane orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej i Naczelnego Sądu Administracyjnego, które mogą mieć istotny wpływ na Państwa działalność. To także najważniejsze i najświeższe informacje dotyczące zmian w zakresie VAT.
Zobacz wydania "Przegląd podatkowy: VAT" i zasubskrybuj powiadomienia e-mail.
Aby odliczyć VAT, należy dysponować odpowiednią dokumentacją (wyrok TSUE z 12 grudnia 2024 r., C-527/23)
Rumuńska spółka z branży naftowej nabywała usługi o charakterze ogólnoadministracyjnym, takie jak wsparcie IT, zarządzanie zasobami ludzkimi, marketing, księgowość i doradztwo, od podmiotów powiązanych w ramach grupy. Część kosztów tych usług była przypisana do spółki, ale usługi były świadczone także na rzecz innych podmiotów w grupie.
Rumuńskie organy podatkowe zakwestionowały prawo spółki do odliczenia VAT związanego z tymi usługami, argumentując, że spółka nie wykazała ich związku z prowadzoną działalnością, a część usług dotyczyła innych beneficjentów w grupie. Ponadto uznano, że usługi te nie były niezbędne do działalności spółki, a dokumentacja przedstawiona przez spółkę była niewystarczająca.
Trybunał Sprawiedliwości nie wydał jednoznacznego rozstrzygnięcia w sprawie prawa do odliczenia. Podkreślił jednak, że każdą sprawę należy analizować indywidualnie, biorąc pod uwagę treść stosunków prawnych między stronami oraz ekonomiczne okoliczności transakcji.
Zwłaszcza, jak podkreślił Trybunał:
Wyrok dotyczy częstych w grupach kapitałowych, w tym międzynarodowych, rozliczeń pomiędzy spółkami z tytułu świadczenia różnego rodzaju niematerialnych usług wsparcia. W praktyce podatnicy często napotykają trudności w udowodnieniu, że przypisane im koszty rzeczywiście odpowiadają faktycznie wykonanym na ich rzecz usługom niematerialnym.
Trybunał podkreślił, że podatnicy muszą dysponować odpowiednią dokumentacją, która potwierdza, że poniesione koszty są adekwatne do faktycznie nabytych usług. Wyrok uwydatnia konieczność dochowania należytej staranności w przygotowywaniu umów i kalkulacji, które powinny być zgodne nie tylko z przepisami o VAT, ale także z zasadami dotyczącymi cen transferowych.
Jednocześnie wyrok wskazuje, że organy podatkowe nie mają prawa kwestionować odliczenia VAT z tego powodu, że usługi – w ich ocenie – nie były podatnikowi niezbędne do prowadzenia działalności.
Faktura wystawiona za wcześnie nie jest „pusta” i daje prawo do odliczenia (wyrok NSA z 18 grudnia 2024 r., I FSK 996/21)
Obecnie przepisy przewidują, że faktury nie mogą być wystawiane wcześniej niż 60 dni przed otrzymaniem zapłaty, dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi. W omawianej sprawie, dotyczącej wcześniejszego stanu prawnego, okres ten wynosił 30 dni. Spółka wskazała we wniosku o interpretację, że w ramach jej działalności może dojść do sytuacji, w której zapłata zaliczki nastąpi po upływie 30 dni od daty wystawienia faktury przez dostawcę. Chciała potwierdzić, że faktura wystawiona wcześniej niż 30 dni przed otrzymaniem zaliczki może stanowić podstawę do odliczenia VAT, pod warunkiem faktycznego otrzymania zapłaty przez sprzedawcę.
Dyrektor KIS stwierdził, że jeśli po upływie 30 dni od wystawienia faktury zaliczka nie zostanie uiszczona, dostawca powinien skorygować fakturę wystawioną z naruszeniem przepisów. W przeciwnym razie będzie zobowiązany do zapłaty podatku wykazanego na tej fakturze, zgodnie z art. 108 ust. 1 ustawy o VAT dotyczącego tzw. „pustych faktur”. Dla nabywcy oznacza to brak prawa do odliczenia VAT z takiej faktury.
NSA nie podzielił tej argumentacji. Uznał, że jeśli warunek materialnoprawny, jakim jest zapłata zaliczki, został spełniony przed skorzystaniem z prawa do odliczenia, to uchybienia formalne związane z fakturą nie mogą pozbawiać nabywcy tego prawa. Podkreślił również, że faktury w takiej sytuacji nie można uznać za „pustą”, ponieważ tzw. puste faktury nie dokumentują żadnych rzeczywistych zdarzeń gospodarczych. W omawianej sprawie problem dotyczył tymczasem jedynie zbyt wczesnego wystawienia faktury.
Należy podkreślić, że przedwczesne wystawienie faktury, czy to zaliczkowej, czy dokumentującej dostawę towaru lub usługi, jest nieprawidłowe. Przepisy jasno określają terminy wystawiania faktur, a ich przestrzeganie jest obowiązkiem podatnika. Jednocześnie w świetle orzeczenia NSA faktura wystawiona za wcześnie nie może być traktowana tak jakby dotyczyła fikcyjnej transakcji. Po opłaceniu takiej faktury przez nabywcę, będzie on miał prawo do odliczenia wykazanego na niej VAT.
Ładowanie pojazdów elektrycznych to dostawa towarów na gruncie VAT (wyrok NSA z 15 listopada 2024 r., I FSK 1356/19)
Spółka zamierzała wybudować sieć ogólnodostępnych stacji do ładowania pojazdów elektrycznych. Planowała umożliwiać klientom szybkie ładowarki, przepływ energii elektrycznej o odpowiednich parametrach do akumulatora pojazdu elektrycznego i niezbędne wsparcie techniczne. Chciała potwierdzić, że wymienione elementy złożą się na jedno świadczenie złożone, które powinno zostać zakwalifikowane jako usługa.
NSA nie podzielił stanowiska podatnika. Powołując się na stanowisko TSUE wyrażone w wyroku w sprawie C-282/22 Sąd wyjaśnił, że w świadczeniu kompleksowym oferowanym przez Spółkę elementem dominującym nie będzie usługa zapewnienia dostępu do ładowania wraz ze świadczeniami pomocniczymi, ale dostawa energii elektrycznej.
NSA przywołał orzeczenie TSUE wskazując, że zgodnie z nim „dostawę towarów” w rozumieniu art. 14 ust. 1 dyrektywy VAT stanowi jedno świadczenie składające się z udostępnienia urządzeń do ładowania pojazdów elektrycznych (w tym integracji ładowarki z systemem operacyjnym pojazdu), zapewnienia przepływu energii elektrycznej o odpowiednio dostosowanych parametrach do akumulatorów tego pojazdu, niezbędnego wsparcia technicznego dla zainteresowanych użytkowników oraz udostępnienia aplikacji informatycznych umożliwiających zainteresowanemu użytkownikowi rezerwację konektora, podgląd historii transakcji oraz wpłatę środków gromadzonych w portfelu cyfrowym celem wykorzystania do płatności za ładowanie.
Ustalenie czy świadczenie złożone należy zakwalifikować jako „dostawę towarów” czy „świadczenie usług”, wymaga analizy wszystkich okoliczności danej transakcji, w szczególności jej elementów charakterystycznych i dominujących. Choć w przeszłości charakter świadczenia polegającego na umożliwieniu ładowania pojazdów elektrycznych budził wątpliwości, obecnie orzecznictwo wypracowało jednolite podejście, uznając je za świadczenie złożone, w którym dominującym elementem jest dostawa towaru w postaci energii elektrycznej.
Zwolnienie z VAT dla małych przedsiębiorców z zagranicy
Tzw. zwolnienie SME to efekt wdrożenia do polskiej ustawy o VAT zmian wynikających z prawodawstwa na poziomie UE. Nowe zwolnienie podmiotowe z VAT przysługuje co do zasady:
Przepisy w tym zakresie weszły w życie 1 stycznia 2025 r. i wynikają z ustawy z dnia 8 listopada 2024 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw.
Usługi udostępniane wirtualnie – zasady ustalenia miejsca opodatkowania
Przywołana wyżej nowelizacja ustawy o VAT dostosowała przepisy dot. miejsca świadczenia do realiów gospodarki cyfrowej. W przypadku usług kulturalnych, artystycznych, sportowych, naukowych, edukacyjnych, rozrywkowych, targów i wystaw oraz usług pomocniczych, świadczonych na rzecz podmiotów niebędących podatnikami, miejscem świadczenia jest miejsce faktycznego wykonania działalności. Jeśli jednak usługi te są transmitowane lub udostępniane wirtualnie, miejscem świadczenia staje się miejsce siedziby, stałego zamieszkania lub zwykłego pobytu odbiorcy.
Nowe rozporządzenie ws. zwolnień z kas rejestrujących
Z początkiem 2025 r. weszło w życie rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 17 grudnia 2024 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji sprzedaży przy użyciu kas rejestrujących. Zasadniczo zakłada ono kontynuację dotychczasowych zwolnień. Przewiduje jednak istotne zmiany dla podatników z niektórych branż, w tym vendingowej oraz usług parkingowych, które stopniowo będą obejmowane obowiązkiem bezwzględnego stosowania kas fiskalnych.
Przedłużenie odwrotnego obciążenia dla dostaw gazu i energii elektrycznej – projekt
Planowane jest przedłużenie stosowania mechanizmu odwrotnego obciążenia w odniesieniu do dostawy gazu w systemie gazowym, dostawy energii elektrycznej w systemie elektroenergetycznym i świadczenia usług w zakresie przenoszenia uprawnień do emisji gazów cieplarnianych realizowanych zgodnie z warunkami wskazanymi w ustawie o VAT. Do Sejmu został skierowany projekt ustawy, zgodnie z którym czasowe odwrotne obciążenie miałoby obowiązywać do końca 2026 r. Obecnie projekt nadal znajduje się na etapie prac sejmowych.