Zwolnienie z podatku od nieruchomości dla bocznic kolejowych to nie pomoc publiczna

Właściciele bocznic kolejowych w latach 2017-2021 mogą odetchnąć z ulgą – wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej potwierdza prawo do korzystania ze zwolnienia.  Jakie (korzystne) skutki dla podatników podatku od nieruchomości ma wydanie wyroku?

Zwolnienia podatkowe dla infrastruktury kolejowej: Dotychczasowe przepisy i rozstrzygnięcia TSUE

Przypomnijmy, że w latach 2017-2021 obowiązywały przepisy, które w porównaniu do poprzednich regulacji znacznie rozszerzyły zakres zwolnienia z podatku od nieruchomości infrastruktury kolejowej – zwolniona była między innymi tzw. infrastruktura prywatna (czyli w głównej mierze bocznice przy zakładach przemysłowych) oraz całe działki ewidencyjne, na których się ona znajdowała. Dla wielu podatników przekładało się to na materialne kwoty oszczędności. Po kilku latach korzystnych dla podatników orzeczeń, potwierdzających prawo do korzystania ze zwolnienia, organy podatkowe zaczęły negować poprawność zwolnienia, powołując się na aspekt pomocy publicznej. Gminy uważały, że zwolnienia nie można stosować z uwagi na ryzyko udzielenia nielegalnej pomocy publicznej. Wojewódzkie Sądy Administracyjne nie były zgodne co do zasadności tego rodzaju argumentu i wypracowały w tym aspekcie dwie rozbieżne linie interpretacyjne. W rezultacie Naczelny Sąd Administracyjny, przed podjęciem ostatecznego rozstrzygnięcia tego sporu, skierował do TSUE dwa pytania prejudycjalne. 

Zapowiedź korzystnego dla polskich podatników rozstrzygnięcia sprawy miała miejsce już w październiku 2024 roku. Rzecznik Generalna TSUE, Julianne Kokott wydała opinię, której wydźwięk był korzystny dla właścicieli infrastruktury kolejowej. Pół roku później oficjalnie potwierdził to sam Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej. W świetle Rozstrzygnięcia TSUE: „zwolnienie z podatku od nieruchomości nie przyznaje selektywnej korzyści przedsiębiorstwom będącym beneficjentami tego zwolnienia.”. Oznacza to, iż przepis ustawy o podatkach i opłatach lokalnych dotyczący zwolnienia kolejowego jest zgodny z przepisami dotyczącymi pomocy publicznej. 

Wznowienie postępowań podatkowych po wyroku TSUE - Terminy dla przedsiębiorców

Po zadaniu przez NSA pytań skierowanych do TSUE, ze względu na oczekiwane rozstrzygnięcie, zarówno organy podatkowe jak i sądy administracyjne zawieszały postępowania do czasu wydania wyroku. W związku z faktem, iż obecnie ustała podstawowa przyczyna zawieszenia przedmiotowe postepowania powinny zostać ponownie podjęte z urzędu, tj. bez ingerencji i udziału podatnika.

Sprawy te powinny być również z dużym prawdopodobieństwem doprowadzone do satysfakcjonującego dla przedsiębiorców końca (czyli w przypadku postępowań nadpłatowych – stwierdzeniem nadpłaty, a w przypadku postępowań określających, w ramach których kwestionowano prawo stosowania zwolnienia – ich umorzeniem). Kluczowe znaczenie będzie miał w szczególności wyrok NSA wydany w sprawie, w której zadano pytania prejudycjalne. Można się go spodziewać w najbliższych miesiącach.

Kolejną dobrą informacją jest fakt, iż w nieprzekraczalnym terminie 3 miesięcy od dnia od publikacji wyroku w Dzienniku Urzędowym UE podatnik, który w przeszłości przegrał sądowy spór z organem podatkowym i otrzymał prawomocny, lecz negatywny wyrok może żądać wznowienia postępowania na podstawie przepisów o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Jeśli natomiast przedsiębiorca nie zaskarżył decyzji wydanej przez organ podatkowy, wskazany termin na żądanie wznowienia postępowania podatkowego wynosi miesiąc od publikacji.

Podatnicy, którzy w latach 2020-2021 posiadali opodatkowaną infrastrukturę kolejową i dotychczas nie wystąpili do organu podatkowego z wnioskiem o stwierdzenie nadpłaty, mogą na kanwie wyroku TSUE złożyć korekty deklaracji za (jeszcze) nieprzedawnione lata i odzyskać nadpłacony podatek.

Warto podkreślić, iż omawiane zwolnienie dotyczy każdego rodzaju przedsiębiorców. Jedynym wymogiem jest właściwie posiadanie i korzystanie z prywatnej infrastruktury kolejowej w latach 2020-2021 (a więc spełnienie ustawowych przesłanek do zwolnienia). TSUE bowiem wyraźnie wskazał, że zwolnienie może uzyskać każdy podatnik, który posiada grunt, budynek lub budowlę wchodzące w skład infrastruktury kolejowej udostępnianej przewoźnikom kolejowym, bez względu na typ prowadzonej działalności.

Znaczenie wyroku dla właścicieli infrastruktury usługowej i terminali kolejowych

Wyrok TSUE może mieć też znaczenie dla właścicieli terminali kolejowych. W maju 2024 roku Minister Finansów wydał objaśnienia podatkowe, w których poinformował, iż zwolnienie z podatku od nieruchomości dla terminali towarowych, które weszło w życie 1 stycznia 2024 r. nie może być stosowane, z uwagi na niezakończoną procedurę notyfikacyjną i ryzyko uznania go za selektywną pomoc publiczną. Co do zasady zarówno podatnicy, jak i organy podatkowe stosowały się do tego dość kontrowersyjnego sposobu „wyłączenia” legalnie obwiązującego prawa. Jednak w związku z wydaniem wyroku TSUE, zgodnie z którym zwolnienie prywatnych bocznic kolejowych nie stanowi selektywnej pomocy publicznej logicznym byłby uznanie, iż objaśnienia Ministra straciły swoją aktualność. Otwiera to drogę do skorzystania z preferencji podatkowej dla terminali kolejowych w rozliczeniu za 2024 r.