Znamy projekt nowych definicji budowli i budynku w podatku od nieruchomości

Zgodnie z wcześniejszymi zapowiedziami Ministerstwa Finansów, nowe definicje budowli i budynku na gruncie ustawy o podatkach i opłatach lokalnych (UPOL) mają charakter autonomiczny i nie zawierają odesłania do Prawa budowlanego (ani innych ustaw pozapodatkowych). Jednocześnie zaproponowane w projekcie definicje mogą oznaczać dla podatników poważne zmiany w zakresie opodatkowania podatkiem od nieruchomości.

Poniżej prezentujemy Państwu naszą wstępną analizę opublikowanego projektu zmian w podatku od nieruchomości. W kolejnych tygodniach będziemy dzielić się z Państwem dalszymi przemyśleniami, szczególnie na bazie wniosków wypracowanych w procesie konsultacji przepisów.

Nowe brzmienie definicji budowli i budynku

Przy tworzeniu nowej definicji budowli Ministerstwo Finansów wykorzystało treść i pojęcia z przepisów ustawy Prawo budowlane, choć wprost się do nich nie odwołuje. Proponowana zmiana polega zatem co do zasady na stworzeniu załącznika do UPOL zawierającego listę obiektów traktowanych jako budowle. Obejmuje ona następujące pozycje:

Co ważne, zgodnie z nową definicją, jako budowlę traktuje się obiekty wymienione w załączniku stanowiące wraz z instalacjami i urządzeniami całość techniczno-użytkową. Całość techniczno-użytkowa jest natomiast zdefiniowana jako zespół elementów, które są niezbędne do realizacji określonego celu gospodarczego, powiązanych ze sobą w taki sposób, że żaden z nich nie może zrealizować tego celu samodzielnie, a brak któregokolwiek z tych elementów uniemożliwia jego realizację.

Jednocześnie w projekcie przewidziano, że w przypadku obiektów wymienionych w pozycjach 1-6 załącznika (m.in. obiekty sportowe, oczyszczalnie ścieków, obiekty hydrotechniczne) jeśli ich część spełnia definicję budynku, to powinna być opodatkowana jako budynek mimo że pozostała część obiektu będzie stanowiła budowlę. Przykładowo pozwala to opodatkować jako budynek, od powierzchni użytkowej, budynkową część stadionu czy też budynek przepompowni w oczyszczalni ścieków.

W projekcie przewidziano, że budowla i budynek muszą być wykonane z użyciem wyrobów budowlanych. W ten sposób zmieniona została dotychczasowa przesłanka, jaką musi spełniać obecnie obiekt budowlany, odnosząca się do wzniesienia (a nie wykonania) z użyciem wyrobów budowlanych.

Co zatem wynika z nowych definicji budowli i budynku?
 

Należy podkreślić, że zaproponowana w projekcie zmiana może oznaczać istotne rozszerzenie zakresu opodatkowania budowli. Pojęcie całości-techniczno użytkowej funkcjonowało już na gruncie podatku od nieruchomości do czasu zmiany definicji obiektu budowlanego w 2015 roku i wywoływało liczne wątpliwości. Jest to bowiem pojęcie nieprecyzyjne i może budzić obawy, czy nie będzie wykorzystywane do niekontrolowanego rozciągania definicji budowli na różnego rodzaju urządzenia techniczne powiązane z budowlami. W uzasadnieniu do projektu ustawy wprost wskazuje się na transformatory, urządzenia rozdzielcze oraz baterie akumulatorów, które mogą stanowić całość techniczno-użytkową wraz z siecią elektroenergetyczną. Takich przypadków rozciągania zakresu opodatkowania podatkiem od nieruchomości na urządzenia techniczne w oparciu o tzw. „całość techniczno-użytkową” może być jednak w praktyce dużo więcej.

Rewolucyjną zmianą jest wprowadzenie do ustawy definicji trwałego związku z gruntem, przy czym została ona oparta na prezentowanej w niektórych wyrokach bardzo szerokiej koncepcji odwołującej się do stawiania oporu czynnikom zewnętrznym. Oznacza to, że za trwale związaną z gruntem budowlę podlegającą opodatkowaniu będzie można uznać np. obiekty kontenerowe lub urządzenia techniczne, których konstrukcja lub masa powoduje, że czynniki zewnętrzne takie jak wiatr nie mogą ich przesunąć na inne miejsce. Rodzi to ryzyko poważnego rozszerzenia zakresu opodatkowania budowli.

Brak konieczności wznoszenia budowli i budynków w procesie budowlanym i zastąpienie go przesłanką „wykonania z użyciem wyrobów budowlanych” oznaczać może rozciągnięcie zakresu opodatkowania podatkiem od nieruchomości na urządzenia w pełni prefabrykowane, których powstanie na żadnym etapie nie wiązało się z procesem budowlanym. Pojęcie „wyrobów budowlanych” nie zostało bowiem zdefiniowane i może być intepretowane bardzo szeroko (obecnie w orzecznictwie przyjmuje się, że wyrobem budowlanym może być w zasadzie dowolny materiał).

Już nasze wstępne analizy wskazują, że nowe brzmienie przepisów może w praktyce prowadzić do licznych wątpliwości. Z proponowanej definicji wynikać może bowiem potencjalnie poszerzenie zakresu opodatkowania w stosunku urządzeń obecnie niepodlegających opodatkowaniu.

Inne zmiany
 

Projekt przewiduje również kilka innych zmian, które dotyczyć mogą podatników posiadających specyficzne kategorie majątku.

Opodatkowane niższą stawką mieszkalną mają być od 1 stycznia 2025 roku garaże wielostanowiskowe w budynkach mieszkalnych (traktowane jako część budynku mieszkalnego).

Zawężeniu ma ulec zakres zwolnienia podatkowego dla lotnisk. W projekcie przewiduje się przywrócenie zasad obowiązujących przed 2022 r., czyli zwolnienie z budynków i budowli na obszarze części lotniczych lotnisk użytku publicznego, a w zakresie gruntów jedynie tej ich części, która zajęta jest na te budynki i budowle.

Również zawężeniu ulec ma zakres zwolnienia dla infrastruktury kolejowej. Z zakresu zwolnienia wyłączone mają zostać grunty, budynki i budowle wchodzące w skład terminali towarowych.

Zmienione ma zostać również zwolnienie dla instytutów badawczych, w taki sposób, aby zwolnieniem były objęte instytuty wyłącznie w części faktycznie zajętej na działalność badawczą.

Co dalej?
 

Wraz z udostępnieniem projektu zmiany ustawy na stronie RCL projekt ten trafi do uzgodnień oraz konsultacji publicznych. Następnie projekt ustawy zostanie rozpatrzony przez właściwe komitety, komisję prawniczą i Radę Ministrów, a następnie przeprowadzone zostaną prace parlamentarne (które powinny zakończyć się najpóźniej wczesną jesienią). Przepisy powinny zostać uchwalone z odpowiednim vacatio legis, tak aby mogły obowiązywać od 1 stycznia 2025 r., a podatnicy mieli czas się przygotować do ich wejścia w życie. O kolejnych krokach będziemy Państwa informować na bieżąco.