Aktualności w obszarze cła, CBAM, EUDR oraz kontroli obrotu

Nowe systemy celne uruchomione

31 października 2024 r. Krajowa Administracja Skarbowa wdrożyła nowe wersje systemów do obsługi procedur wywozowych i tranzytowych, tj. odpowiednio AES/ECS2 PLUS i NCTS2 PLUS. Aktualizacje systemowe wprowadzają m.in. usprawnienia w zakresie automatyzacji i wymiany danych dla operacji wywozowych oraz tranzytowych, co ma przyczynić się do zwiększenia bezpieczeństwa i efektywności obsługi procesów celnych w Polsce i w UE. Wprowadzone zostały również nowe słowniki kodów oraz dodatkowe wymagania dotyczące dokumentacji, co może wymagać dostosowania procesów przez eksporterów, a także transportujące towary w ramach procedury tranzytu.

W kontekście stosowania stawki 0% VAT w eksporcie towarów, zwracamy szczególną uwagę na zmianę nazewnictwa elektronicznych komunikatów celnych. W systemie AES/ECS2 PLUS nie funkcjonuje już komunikat IE599, który został zastąpiony komunikatem CC599C. CC599C pełni jednak taką samą rolę jak jego poprzednik, tj. jako dokument celny stanowi potwierdzenie wywozu, w tym dla celów podatkowych, i zawiera m.in. dane zgłoszenia z momentu zwolnienia do procedury, wynik przeprowadzonej kontroli towaru oraz informację o potwierdzeniu wywozu albo zatrzymaniu towaru na granicy wraz ze stosowną datą.

Co istotne, do zgłoszeń składanych do systemów AES/ECS2 PLUS i NCTS2 PLUS stosuje się instrukcję wypełniania zgłoszeń celnych w wersji 1.0 z 15 lipca br., która została opublikowana na PUESC, w materiałach informacyjnych dla ww. systemów, dostępnych w zakładce Usługi sieciowe.

Oczywiście warto pamiętać o potencjalnych możliwościach alternatywnego dokumentowania eksportu na potrzeby stosowania 0% stawki VAT. Niemniej to podejście wymaga starannej analizy oraz zabezpieczenia na wypadek ewentualnej dyskusji z organami podatkowymi.  

CBAM

W zeszłym tygodniu, tj. z dniem 31 października upłynął termin na złożenie sprawozdania kwartalnego CBAM za trzeci kwartał 2024 r., w przypadku którego importerzy mieli po raz pierwszy obowiązek podania rzeczywistych danych o emisjach bezpośrednich i pośrednich wbudowanych w przywożone towary objęte Mechanizmem.

Zgodnie z komunikatem Komisji Europejskiej opublikowanym na unijnym portalu dedykowanym CBAM, w przypadku następczej dostępności kompletnych danych emisyjnych do 30 listopada br. możliwe jest jednak uzupełnienie złożonego w terminie sprawozdania w drodze korekty i bez wymogu uzyskania zgody krajowego organu właściwego ds. CBAM (KOBiZE) na taką korektę, o czym szerzej w następującym dokumencie: 581c6ebf-56d9-4e3d-8fab-0949457b21a3_en

Jak bowiem wskazuje Komisja w dokumencie CBAM Questions and Answers, w sytuacji niepodania w sprawozdaniu wymaganych danych o rzeczywistych emisjach wbudowanych i wyboru opcji „Dane rzeczywiste niedostępne”, sprawozdanie CBAM w tym zakresie jest uznawane, z zasady, za nieprawidłowe/niekompletne, a podmiot je składający powinien wykazać, że podjął niezbędne działania, czyli wszelkie możliwe wysiłki,  by uzyskać rzeczywiste wskaźniki emisji od swoich dostawców/producentów towarów CBAM.

***

Zwracamy również uwagę, że w przygotowaniu jest ustawa o zmianie ustawy o systemie zarządzania emisjami gazów cieplarnianych i innych substancji oraz niektórych innych ustaw, która ma na celu zapewnienie pełnego stosowania regulacji CBAM w Polsce. Projekt ustawy przyznaje wybranym organom krajowym, przede wszystkim KOBiZE i dyrektorom izb administracji skarbowej, niezbędne kompetencje w zakresie m.in. przeglądu sprawozdań kwartalnych w okresie przejściowym, przeprowadzania procedury korekty w razie niezłożenia sprawozdania CBAM lub złożenia sprawozdania niekompletnego/nieprawidłowego i nakładania administracyjnych kar pieniężnych oraz nadawania, odmowy nadania lub cofnięcia statusu upoważnionego zgłaszającego CBAM (KAS).

EUDR

Komisja Europejska przygotowała projekt rozporządzenia mającego na celu odroczenie wejścia w życie nowych obowiązków wynikających z rozporządzenia o deforestacji (EUDR) o 12 miesięcy. To oznacza, że jeśli propozycja pomyślnie przejdzie procedurę legislacyjną, duże przedsiębiorstwa będą miały czas na dostosowanie się do przepisów do 30 grudnia 2025 roku, a małe- i mikroprzedsiębiorstwa - do 30 czerwca 2026 roku. Powodem proponowanych zmian jest zapewnienie krajom spoza UE, państwom członkowskim oraz przedsiębiorcom więcej czasu na wdrożenie wymogów dotyczących identyfikowalności i należytej staranności, zwłaszcza w związku z obawami o gotowość do spełnienia rygorystycznych wymagań regulacji. Oczekuje się, że Parlament Europejski zagłosuje nad tą propozycją w listopadzie.

Mimo proponowanego przesunięcia terminu, Komisja Europejska wyraźnie podkreśla, że nie wycofuje się z wejścia w życie regulacji oraz z dążenia do zasadniczych celów EUDR, czyli redukcji wpływu UE na globalne wylesianie. Rozporządzenie ma ograniczyć sprzedaż produktów związanych z wylesianiem, w tym takich jak m.in. kawa, wyroby z drewna, soja, czy olej palmowy, jeśli ich produkcja wiązała się z wylesianiem lub degradacją lasów.

W ramach przygotowań do nowych obowiązków Komisja Europejska opublikowała wytyczne, które mają pomóc podmiotom gospodarczym w zrozumieniu i spełnieniu nadchodzących wymogów. Wytyczne dostępne są na stronie Komisji pod następującym adresem: Guidance on EU Deforestation Regulation - European Commission

Kontrola obrotu towarami o znaczeniu strategicznym i przepisy sankcyjne

Przypominamy, że organy celne monitorują ze szczególną uwagą wywozy towarów objętych środkami ograniczającymi, w szczególności towarów sankcyjnych klasyfikowanych do kodów taryfowych w ramach działów 84, 85 i 87 Nomenklatury Scalonej, do wybranych państw należących do Wspólnoty Niepodległych Państw, Zjednoczonych Emiratów Arabskich czy też Turcji. W ramach prowadzonych kontroli organy niejednokrotnie żądają od eksporterów dodatkowych dokumentów, np. oświadczeń dotyczących statusu i przeznaczenia towarów dla analizy potencjalnych ryzyk sankcyjnych.

Ponadto, ponownie zwracamy uwagę, że w przygotowaniu jest nowelizacja ustawy o szczególnych rozwiązaniach zakresie przeciwdziałania wspieraniu agresji na Ukrainy, która zakłada nowe obowiązki dla eksporterów w postaci:

• obowiązku dołączenia do zgłoszenia wywozowego, w określonych sytuacjach, oświadczenia eksportera o określonej treści i składanego pod rygorem odpowiedzialności karnej,
• obowiązku przedłożenia naczelnikowi urzędu celno-skarbowego dokumentu potwierdzającego dokonanie odprawy celnej w państwie przeznaczenia towaru w terminie 45 dni od dnia jego wyprowadzenia poza UE, przy czym brak dopełnienia tego obowiązku ma podlegać karom pieniężnym w wysokości nawet do 500 000 zł.

Informujemy również, że Komisja Europejska opublikowała wytyczne dotyczące wywozu produktów służących do cyberinwigilacji niewymienionych w unijnej liście kontrolnej produktów podwójnego zastosowania i związanej z tymi produktami możliwości stosowania kontroli typu catch-all. Wytyczne mają stanowić wsparcie dla eksporterów unijnych przy poruszaniu się po mechanizmach kontroli obrotu dotyczących produktów służących do cyberinwigilacji, w tym w przeprowadzaniu badań due diligence i screeningu poszczególnych transakcji. Opublikowane wytyczne dostępne są pod następującym adresem: EUR-Lex - 32024H2659 - EN - EUR-Lex