Możliwość odzyskania akcyzy od energii elektrycznej

Od września zapadły już cztery wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego (dalej: „NSA”), które zmieniają dotychczasową linię orzeczniczą w zakresie stawki akcyzy od energii elektrycznej, jaką należy stosować przy kalkulacji zwolnienia dla energii elektrycznej wytworzonej z odnawialnych źródeł energii (dalej: „OZE”). Taka zmiana linii orzeczniczej otwiera drogę podmiotom zobowiązanym do „kolorowania” energii elektrycznej do występowania z wnioskiem o zwrot nadpłaconej akcyzy.

O co chodzi?

W przepisach ustawy o podatku akcyzowym zostało przewidziane zwolnienie dla energii elektrycznej z OZE, na podstawie dokumentu potwierdzającego umorzenie świadectwa pochodzenia energii elektrycznej (dalej: „Zwolnienie”). Zwolnienie może być stosowane nie wcześniej niż z chwilą otrzymania dokumentu potwierdzającego umorzenie świadectwa pochodzenia energii, poprzez obniżenie akcyzy należnej od energii elektrycznej za najbliższe okresy rozliczeniowe. Podstawą są tutaj świadectwa pochodzenia w kolorze zielonym i błękitnym.

W praktyce ze Zwolnienia mogą zatem skorzystać podmioty zobowiązane do „kolorowania” energii, czyli m.in. przedsiębiorstwa energetyczne sprzedające energię do odbiorców końcowych oraz tzw. „duzi odbiorcy przemysłowi” (tj. odbiorcy przemysłowi, którzy w roku kalendarzowym poprzedzającym rok realizacji obowiązku „kolorowania” energii zużyli nie mniej niż 100 GWh energii elektrycznej i złożyli odpowiednie oświadczenie do Prezesa URE).

Wątpliwości co do kalkulacji kwoty Zwolnienia pojawiły się od 2019 r. w związku ze zmianą stawki akcyzy na energię elektryczną z 20 zł/MWh na 5 zł/MWh. Ustawodawca nie sprecyzował, czy do kalkulacji kwoty Zwolnienia należy stosować stawkę obowiązującą w dacie rozliczenia Zwolnienia (tj. 5 zł/MWh), czy w dacie wytworzenia energii z OZE. Przyjęcie stawki obowiązującej w dacie wytworzenia energii z OZE oznaczało, że kwota Zwolnienie dla energii wytworzonej przed 2019 r. będzie kalkulowana według stawki 20 zł/MWh.

Problem ten ustawodawca rozwiązał dopiero od 18 grudnia 2021 r. wraz z wejściem w życie przepisu, który dla kalkulacji kwoty Zwolnienia nakazuje stosowanie stawki z daty wytworzenia i dostarczenia do zużycia energii z OZE. Przepis ten nie rozstrzygał jednak jak należy kalkulować kwotę Zwolnienia w czasie przed wejściem w życie tego przepisu.

Od listopada 2023 r. zapadło już wiele wyroków NSA w tym zakresie. Do września 2024 r. NSA przyjmował stanowisko niekorzystne dla podatników, w myśl, którego kalkulacja kwoty Zwolnienia przed 18 grudnia 2021 r. powinna być dokonywana w oparciu o stawkę akcyzy stosowaną w deklaracji akcyzowej, w której podatnik obniżał swoje bieżące zobowiązanie w akcyzie o wartość Zwolnienia tj. 5zł/MWh.

Od września 2024 r. NSA zmienił jednak linię orzeczniczą. W wyrokach z: 18 września 2024 r. sygn. I FSK 185/21, 3 października 2024 r. sygn. I FSK 539/21, 22 października 2024 r. I FSK 417/21 oraz 19 listopada 2024 r., sygn. I FSK 445/21 NSA przyjął korzystne dla podatników stanowisko, zgodnie, z którym właściwa dla kalkulacji kwoty Zwolnienia jest stawka obowiązująca w momencie wytworzenia energii z OZE.

Co to oznacza w praktyce?

Zgodnie z najnowszym orzecznictwem NSA, jeśli umorzone świadectwo pochodzenia potwierdza wytworzenie energii elektrycznej przed 2019 r. to takie świadectwo daje uprawnienie do wyliczenia wartości kwoty Zwolnienia po stawce 20 zł/MWh, również w sytuacji, jeśli potracenie zobowiązania podatkowego z tytułu tego świadectwa było dokonywane w okresie 2019-2021 r.

Tym samym podmioty, które w okresie 2019-2021 kwotę Zwolnienia dla energii elektrycznej z OZE wytworzonej przed 2019 r. obliczały według stawki 5 zł/MWh mogą złożyć wniosek o zwrot nadpłaconej akcyzy. Z uwagi na to, że stawka wprowadzona w 2019 r. stanowi jedynie 25% wcześniej obowiązującej stawki kwota wnioskowanej nadpłaty może być znacząca.

Co dalej?

Z uwagi na potencjalne korzyści, warto sprawdzić według jakiej stawki podmioty zobowiązane do „kolorowania” energii elektrycznej kalkulowały kwotę Zwolnienia w okresie 2019-2021 dla energii z OZE wytworzonej przed 2019 rokiem.

W przypadku kalkulacji kwoty Zwolnienia według stawki 5zł/MWh warto rozważyć złożenie wniosku o zwrot nadpłaty. Warto mieć na uwadze, że uzyskanie zwrotu nadpłaconej akcyzy może być możliwe dopiero na etapie postępowania przed sądem administracyjnym. Dodatkowo zalecamy zwrócić uwagę na to, jaki wpływ może mieć uzyskanie nadpłaty na inne preferencje stosowane w tym okresie w zakresie akcyzy od energii elektrycznej jak na przykład na częściowy zwrot dla zakładów energochłonnych.

Przypominamy, że z uwagi na przedawnienie złożenie wniosku o stwierdzenie nadpłaty za styczeń – listopad 2019 r. jest możliwe jedynie do końca tego roku.