Zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny – opłata produktowa a rozliczenie w pierwszym roku działalności

Dopełnianie obowiązków środowiskowych, w tym rozliczanie opłat produktowych z tytułu wprowadzania do obrotu określonych produktów bywa problematyczne dla przedsiębiorców. Obowiązki środowiskowe w stosunku do poszczególnych kategorii produktów ujęte są w różnych ustawach i choć metodologia ich realizacji bazuje na zbliżonych modelach działania, to jednak w praktyce pojawiają się rozbieżności m.in. w odniesieniu do rozliczania obowiązków za pierwszy rok wprowadzania produktów. Pojawia się pytanie, co należy zrobić, jeśli przepisy środowiskowe nie określają metodologii rozliczania obowiązków dla pierwszego roku prowadzenia działalności.

Poziom recyklingu i inne obowiązki środowiskowe
 

Wprowadzanie do obrotu produktów, takich jak smary, oleje, opony, baterie i akumulatory, sprzęt elektryczny i elektroniczny, produkty w opakowaniach, czy tzw. produkty SUP , wiąże się z koniecznością realizacji szeregu obowiązków środowiskowych. Najważniejsze z nich to obowiązki odzysku i recyklingu, ale także, w przypadku baterii czy sprzętu, obowiązek zbiórki zużytych baterii czy sprzętu, a także - w przypadku sprzętu - obowiązek przygotowania do ponownego użycia lub uiszczenie opłaty produktowej w przypadku niezrealizowania wymaganych poziomów.

Wymagane poziomy odzysku, recyklingu, przygotowania do ponownego użycia czy zbiórki najczęściej są zależne od tego, ile produktów zostało wprowadzonych przez podmiot w latach poprzednich. W takim przypadku wątpliwości pojawiają się w momencie rozpoczęcia działalności polegającej na wprowadzaniu do obrotu danego rodzaju produktu, co zostało też ujęte w jednej z najnowszych interpretacji indywidualnych.

Interpretacja indywidualna w sprawie rozliczenia wprowadzanego sprzętu elektrycznego i elektronicznego w pierwszym roku działalności
 

Przedsiębiorcy wprowadzający do obrotu produkty i/lub produkty w opakowaniach zobowiązani są do zrealizowania odpowiednich poziomów odzysku, recyklingu, przygotowania do ponownego użycia. W większości metodologia obliczenia wymaganych poziomów i tym samym odpowiednich mas produktów, które należy poddać adekwatnym procesom, bazują na wprowadzeniach z lat poprzednich. Przykładowo, w Ustawie z dnia 13 czerwca 2013 r. o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi (dalej: „Ustawa opakowaniowa”), widnieje zapis, że w przypadku wprowadzającego produkty w opakowaniach, który w poprzednim roku kalendarzowym nie wprowadzał do obrotu produktów w opakowaniach danego rodzaju, poziom recyklingu za dany, pierwszy rok wprowadzania, należy obliczyć na podstawie opakowań wprowadzonych do obrotu w tym roku, mimo że wzór, określający metodologię kalkulacji, bazuje na wolumenie opakowań wprowadzonych rok wcześniej. Takiego zapisu brakuje jednak w Ustawie z dnia 11 września 2015 r. o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym (dalej: „Ustawa o ZSEE”).

Wzbudziło to wątpliwości przedsiębiorcy, który wystąpił o indywidualną interpretację z zakresu stosowania przepisów Ustawy o ZSEE. Ustawa ta w swoim aktualnym brzmieniu wskazuje, że poziom zbierania zużytego sprzętu elektrycznego i elektrycznego w danym roku kalendarzowym powinien być obliczany na podstawie średniorocznej masy sprzętu wprowadzonego w ciągu ostatnich trzech lat. Nie ma jednak zapisu analogicznego do Ustawy opakowaniowej, który wskazuje, jak postąpić w pierwszym roku wprowadzania produktów do obrotu. W związku z tym, Wnioskodawca biorąc pod uwagę literalne brzmienie przepisów uznał, że skoro nie ma zapisu dotyczącego pierwszego roku wprowadzania sprzętu elektrycznego i elektronicznego, pierwszy rok nie powinien być rozliczany, ponieważ średnioroczna masa wprowadzonego sprzętu z trzech wcześniejszych lat wyniesie 0 kg. Uzasadnił swoje stanowisko tym, że w innych ustawach, tak jak np. w Ustawie opakowaniowej, są określone zasady rozliczania w pierwszym roku wprowadzania, zatem zakładając racjonalność ustawodawcy, skoro nie przewidział odpowiednich zapisów umożliwiających rozliczenie obowiązków w pierwszym roku działalności, należy uznać, że nie ma podstaw do ich wypełniania. Ponadto, przywołane zostały przepisy poprzednio obowiązującej Ustawy o ZSEE, które wyraźnie regulowały tą kwestię. Tym samym, zdaniem Wnioskodawcy, skoro nie ma takich zapisów i określonych obowiązków w aktualnie obowiązującej Ustawie o ZSEE, należy przyjąć a contrario, że nie ma obowiązku rozliczania w pierwszym roku wprowadzania sprzętu elektrycznego i elektronicznego.

Przedsiębiorca nie zgadza się także ze stanowiskiem Głównego Inspektora Ochrony Środowiska (dalej: „GIOŚ”), który w wytycznych wskazał, że wobec braku wskazania metody obliczania poziomu zbierania zużytego sprzętu dla wprowadzającego sprzęt, rozpoczynającego działalność w danym roku kalendarzowym, należy przyjąć, że wprowadzający sprzęt w takim przypadku liczy roczny poziom zbierania zużytego sprzętu w stosunku do sprzętu wprowadzonego do obrotu w tym roku.

Zdaniem Marszałka, Ustawa o ZSEE przede wszystkim nakłada na wprowadzających do obrotu sprzęt elektryczny i elektroniczny obowiązek osiągnięcia wymaganych rocznych poziomów zbierania, odzysku, przygotowania do ponownego użycia oraz recyklingu zużytego sprzętu. Obowiązki te, także obowiązek zbierania, co do którego pojawiły się wątpliwości, nie są nałożone dopiero w kolejnych latach wprowadzania sprzętu, lecz od momentu pierwszego wprowadzenia. Nie ma również żadnego zwolnienia z realizacji tego obowiązku. Organ tym samym uważa, że niedoprecyzowanie w Ustawie o ZSEE sposobu postępowania w pierwszym roku nie ma wpływu na konieczność realizacji obowiązku zbiórki i w takim przypadku należy zmodyfikować wzór do obliczenia średniorocznej masy wprowadzonego sprzętu tak, aby bazować na masie wprowadzonego do obrotu w danym roku sprzętu elektrycznego i elektronicznego. Odwołuje się również w swoim uzasadnieniu do wyżej wspomnianego stanowiska z wytycznych GIOŚ.

Zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny a obowiązki środowiskowe – co dalej?
 

Obowiązki, które nałożone są już od wielu lat na przedsiębiorców wciąż rodzą problemy interpretacyjne. Istotna w wielu przypadkach jest niejednoznaczność przepisów w kontekście praktycznych aspektów prowadzania działalności gospodarczej. Przywołane rozstrzygnięcie pokazuje, iż organy dokonując interpretacji przepisów stosują daleko idącą analogię, bazującą na odwoływaniu się do ustaw, regulujących obowiązki środowiskowe dla innych kategorii produktów.

Dlatego też, w przypadku pojawienia się jakichkolwiek wątpliwości interpretacyjnych w zakresie realizacji obowiązków środowiskowych, warto zwrócić się do odpowiedniego Organu o własną interpretację indywidualną, która będzie zabezpieczeniem, jak należy stosować przepisy w niejednoznacznych sytuacjach, a także jak uniknąć kar, czy ograniczyć ryzyko rozliczania zaległych opłat wraz z odsetkami.

Zapraszamy na webinar otwierający serię „Sustainability Insights Omnibus UE: uproszczenie czy utrudnienie?”

Podczas spotkania omówimy, dlaczego i jak zaczęły się prace nad pakietem uproszczeń regulacji zrównoważonego rozwoju UE. Dyskusja ma na celu zrozumienie założeń Komisji Europejskiej dotyczących opracowanego dokumentu Compass for Competitiveness oraz przyjrzenie się oficjalnym stanowiskom państw, które opublikowały swoje rekomendacje co do pakietu.

Podczas spotkania postaramy się odpowiedzieć na kluczowe pytania:

• Jakie są kluczowe wnioski Raportu Draghiego dla zrównoważonego rozwoju UE?
• Jakie miejsce w przyszłości konkurencyjności UE ma zrównoważony rozwój?
• Na czym aktualnie skupiają się prace w ramach pakietu uproszczeń regulacji zrównoważonego rozwoju UE?

Serdecznie zapraszamy do udziału!