Sprawa dotyczyła wniosku złożonego przez polską spółkę o wydanie opinii o stosowaniu preferencji w związku z planowaną wypłatą dywidendy na rzecz udziałowca spółki będącego rezydentem podatkowym w Holandii. Wnioskodawca przedstawił dokumenty mające potwierdzić spełnienie warunków określonych w art. 22 ust. 4-6 ustawy o CIT, uprawniających do zastosowania zwolnienia z podatku.

Organ podatkowy odmówił jednak wydania opinii, powołując się na uzasadnione przypuszczenie, że podatnik (przyszły odbiorca dywidend) nie prowadzi rzeczywistej działalności gospodarczej. W ocenie organu, ze zgromadzonych w sprawie dokumentów wynikało, że jedynym źródłem przychodów podatnika są wypłaty dywidend. Ponadto podatnik nie posiadał pracowników, ani prawa do użytkowania własnego lokalu, korzystając w tym zakresie z adresu innego podmiotu bez ponoszenia kosztów administracyjnych.

Wątpliwości organu podatkowego wzbudziła struktura zarządu podatnika – jeden z członków zarządu pełni funkcje zarządcze lub nadzorcze w 13 innych podmiotach, w tym również w płatniku, a drugim członkiem zarządu jest spółka zarejestrowana w Niderlandach pod tym samym adresem co podatnik.

 W konsekwencji, organ uznał, że zgromadzone dokumenty i informacje nie potwierdzały prowadzenia rzeczywistej działalności gospodarczej przez podatnika, co doprowadziło do odmowy wydania opinii.

Na decyzję organu podatkowego wniesiono skargę do WSA w Lublinie.

Sąd I instancji oddalił skargę podatnika, uznając, że organ podatkowy działał zgodnie z przepisami, a jego przypuszczenie co do braku rzeczywistej działalności gospodarczej było uzasadnione i wystarczające do odmowy wydania opinii o stosowaniu preferencji.

W szczególności, w ustnym uzasadnieniu sąd podzielił stanowisko organu, zgodnie z którym na gruncie niniejszej sprawy podatnik nie spełnia przesłanki wskazanej w art. 22 ust. 4 pkt 4 ustawy o CIT, gdyż w rzeczywistości nie podlega efektywnemu opodatkowaniu.

Ponadto, sąd podkreślił, że nie spełniona została również przesłanka posiadania przez podatnika statusu rzeczywistego właściciela w odniesieniu do otrzymywanych dywidend - analiza struktury podatnika wykazała bowiem, że jest on de facto pośrednikiem, a rzeczywistym właścicielem dochodów z dywidendy może być inny podmiot.

Jednocześnie, WSA w Lublinie za zasadny uznał pogląd organu, zgodnie z którym istnieje uzasadnione przypuszczenie wydania decyzji z zastosowaniem art. 22c z uwagi na potencjalny sztuczny sposób działania.

Analogicznie sąd orzekł w sprawie I SA/Lu 251/24 dotyczącej odmowy wydania opinii o stosowaniu preferencji przez polską spółkę w odniesieniu do dywidend wypłacanych niemieckiemu udziałowcowi. Tutaj również WSA w Lublinie przyznał rację organowi podatkowemu i oddalił skargę, uznając, że nie dostarczono wystarczających dowodów na potwierdzenie prowadzenie rzeczywistej działalności przez podatnika.

Wskazane powyżej rozstrzygnięcia WSA nie są prawomocne.

Opisane wyroki wskazują na rosnący nacisk organów podatkowych na analizę prowadzenia rzeczywistej działalności gospodarczej podatników, szczególnie w kontekście międzynarodowych struktur holdingowych. Sama rejestracja podmiotu w korzystnej jurysdykcji podatkowej nie wystarczy do uzyskania preferencji, jeśli brak jest dowodów potwierdzających prowadzenie rzeczywistej działalności przez dany podmiot.

Należy podkreślić, że procedura uzyskania opinii o stosowaniu preferencji WHT opiera się głównie na dokumentach dostarczonych przez wnioskodawcę, a wszelkie niejasności – jak pokazuje praktyka – często rozstrzygane są na niekorzyść podatnika.

Co więcej, w przypadku skargi na decyzję organu, sąd nie bada, czy podatnik faktycznie spełnia warunki rzeczywistego beneficjenta, lecz czy organ podatkowy miał podstawy do stwierdzenia "uzasadnionych wątpliwości" na podstawie dostarczonych dokumentów.

Powyższa praktyka wskazuje, że ciężar dowodu spoczywa na podmiocie, który chce uzyskać potwierdzenie możliwości korzystania z preferencji podatkowych (opinię o stosowaniu preferencji).

Z tego względu kluczowe dla wnioskodawcy, przed złożeniem wniosku o wydanie opinii o stosowaniu preferencji podatkowych, jest uprzednie przeanalizowanie możliwości skorzystania ze zwolnienia z podatku oraz spełnienia przesłanek rzeczywistego beneficjenta.

Organy podatkowe opierają swoje decyzje na zgromadzonych dowodach, dlatego istotne jest, aby już na etapie składania wniosku dostarczyć jak najszerszy i najbardziej szczegółowy zestaw dokumentów potwierdzających rzeczywiste prowadzenie działalności gospodarczej. Im bardziej szczegółowa i kompleksowa będzie przedstawiona dokumentacja, tym mniejsze ryzyko, że organ podatkowy zakwestionuje rzeczywistość prowadzonej działalności.

Do takich dokumentów mogą należeć między innymi:

• Przykładowe umowy handlowe z kontrahentami,
• Faktury i rachunki dokumentujące bieżące operacje gospodarcze,
• Dokumenty dotyczące zatrudnienia pracowników lub kontraktorów, takie jak umowy o pracę, rachunki zleceń itp.,
• Umowa najmu lokalu lub inny tytuł prawny do lokalu wykorzystywanego dla celów prowadzonej działalności,
• Ewidencja środków trwałych i WNiP wykorzystywanych w działalności,
• Potwierdzenie posiadania rachunku bankowego w kraju siedziby przez podatnika.

Należy wskazać, że powyższy katalog dokumentów ma charakter przykładowy i jego zakres należy dostosować do sytuacji podatnika, zakresu jego działalności oraz struktury organizacyjnej.

Warto również zwrócić uwagę na transparentność struktury zarządu oraz udziałowców spółki. Jak wynika z naszej praktyki, często w takich sprawach wątpliwości organu wzbudza fakt rzeczywistego pełnienia obowiązków przez zarząd. Istotne w tym zakresie jest zatem przekazanie dokumentacji potwierdzającej aktywność zarządu w procesach decyzyjnych spółki.

Wnioskodawcy mają możliwość odwołania się od decyzji organu do sądu, jednak należy pamiętać, że takie postępowania mogą być długotrwałe i kosztowne. Dlatego kluczowe jest staranne przygotowanie wniosku o wydanie opinii, aby maksymalnie zminimalizować ryzyko otrzymania negatywnej decyzji.

Staranne opracowanie dokumentacji, poparte wyczerpującymi dowodami na rzeczywiste prowadzenie działalności, nie tylko zmniejsza ryzyko negatywnej decyzji, ale także może przyspieszyć proces jej rozpatrywania.