ESG - wybrane aspekty cen transferowych

Podatki i ceny transferowe – istotne obszary ESG

Na początek kilka faktów. Przyjrzyjmy się obszarom ESG, w których podejmowanych jest najwięcej działań, co czyni je najistotniejszymi z perspektywy podatków i cen transferowych.

1. Neutralność klimatyczna — połowa spośród 2 tys. największych podmiotów, które w tej grupie odpowiadają za 2/3 sprzedaży, opublikowała swoje cele klimatyczne.
2. Ustanowienie działu odpowiedzialnego za ESG na poziomie centralnym i prowadzenie ogólnofirmowych programów społecznych i zarządczych na rzecz różnorodności i zapobiegania wykluczeniu, zaangażowania społecznego, przejrzystości, odpowiedzialności, nadzoru itp.
3. Działania na rzecz zapewnienia zgodności z nowo uchwalonymi przepisami w sprawach związanych z ESG, np. w sprawie granicznego podatku węglowego (CBAM) czy obligacji ESG. Na świecie nadal brakuje spójnego podejścia do ESG, dlatego coraz więcej korporacji międzynarodowych próbuje wypracować system, którym obejmą jak najwięcej obszarów geograficznych i podmiotów.

Projekty/działania podejmowane w opisywanych trzech obszarach:

1. Pozyskiwanie odnawialnej energii – w szczególności poprzez umowy o zakup energii elektrycznej (PPA) i dobrowolnych kompensacji emisji dwutlenku węgla i/lub rządowych uprawnień do emisji dwutlenku węgla,
2. Inwestycje, w tym:
   
   
   1. projekty „twarde”, tj. inwestowanie w nowe technologie wspierające zrównoważony rozwój, zwiększające wydajność zasobów, zmniejszające ilość odpadów itp.
   2. projekty „miękkie”, tj. inwestowanie w programy na rzecz ładu korporacyjnego, zarządzania relacjami, zgodności z przepisami, uczciwości, przejrzystości, zdrowia, bezpieczeństwa i środowiska,
3. Finansowanie takich projektów ze środków z emisji obligacji ESG i podobnych papierów wartościowych.

Zdecydowana większość koncepcji powstaje na poziomie centralnym. To grupa prowadzi takie projekty i nimi zarządza, a co za tym idzie – ponosi z ich tytułu najwięcej kosztów.

Wyzwania ESG w kontekście cen transferowych:

Wyzwanie I – alokacja kosztów

W związku z powyższym, od razu pojawia się pytanie o sposób alokowania kosztów, a to bezpośrednio wiąże się z cenami transferowymi.

• Lokalne organy podatkowe mają wątpliwości, czy dana działalność jest usługą czy może raczej stanowi działanie dotyczące wydatków akcjonariusza. Jeśli jest usługą, jak udokumentować, że została faktycznie wykonana, przyniosła korzyści i nie powiela działalności już prowadzonej? Na koniec trzeba jeszcze udowodnić, że usługę wyceniono na warunkach rynkowych.
• Wykazanie rynkowości tych działań na poziomie lokalnym jest niemałym wyzwaniem, gdyż najczęściej podmioty lokalne: dystrybutorzy ponoszący ograniczone ryzyko, producenci czy usługodawcy kontraktowi, w żaden sposób nie decydują o wydatkach na ESG, nie są w stanie wyjaśnić, jakie działania wykonano i jaką oni uzyskują z tego tytułu korzyść.
• Nawet gdyby się to udało, to organy podatkowe mogą uznać, że transakcja nie odpowiada warunkom rynkowym, gdyż w warunkach rynkowych typowe przedsiębiorstwo nie zachowałoby się w tak „niestandardowy” sposób i nie skorzystało ze wsparcia, które nie było niezbędne.
• Jest to o tyle istotne, że podmiotowi lokalnemu, który ma bardzo ograniczony zakres działalności, np. dystrybuuje produkty w oparciu o gwarantowaną rutynową marżę, może być trudno udowodnić, że w warunkach rynkowych zgodziłby się ponieść część kosztów dekarbonizacji dużego zakładu produkcyjnego należącego do podmiotu powiązanego.

Wyzwanie II – inwestycje w zielone technologie i energię

Kolejne wyzwanie wiąże się z inwestycjami w zielone technologie i energię.

• Po części jest ono również związane z podejściem organów podatkowych, którym trudno zrozumieć, dlaczego przedsiębiorstwo lokalne, które do tej pory zupełnie dobrze dawało sobie radę, nagle ponosi koszty inwestycji, o której zdecydowano na poziomie centralnym. Organy podatkowe mogą kwestionować ponoszenie kosztów wieloletnich inwestycji przez rutynowe podmioty działające w oparciu o metody oparte na kosztach.
• Pozostaje jeszcze kwestia odpowiedniej metody cenowej, w szczególności dla umów o zakup zielonej energii czy inwestycji wspierających zrównoważony rozwój. Często zastępują one dawne, sprawdzone sposoby działania (np. zakupy lokalne) – centrala przejmuje zarządzanie i wprowadza nowe, lepsze rozwiązania. Oznacza to, że warto zweryfikować dotychczasowy model cen transferowych, gdyż niekiedy (np. gdy nowe, lepsze technologie pozwalają na oszczędność kosztów) bardziej zasadna jest alokacja kosztów, zysków lub oszczędności niż dalsze stosowanie dotychczasowej metody (np. koszt-plus).

Wyzwanie III - finansowanie działalności z emisji obligacji ESG lub podobnych instrumentów finansowych

Ostatnie z trzech omawianych wyzwań wiąże się z finansowaniem działalności ze środków pozyskanych z emisji obligacji ESG lub podobnych instrumentów finansowych. Temat ten pojawi się przy okazji porównywania tego rodzaju finansowania z finansowaniem, które jest rzeczywiście dostępne, i możliwości przypisania kosztów inwestycji i usług do lokalnego przedsiębiorstwa. Lokalna spółka zależna powinna powiązać koszty finansowania z korzyściami, jakich ma prawo się spodziewać.

ESG a ceny transferowe - podsumowanie

Przedsiębiorstwa wielonarodowe wydają duże pieniądze na projekty ESG i szukają jednostek, którym mogłyby przypisać koszty związane z ich realizacją. Rodzi to szczególne trudności w obszarze cen transferowych:

• Jak rozliczyć takie koszty zgodnie z zasadą ceny wolnorynkowej, a w szczególności, czy część z nich refakturować na podmioty lokalne czy rozliczać je na poziomie centralnym jako działalność dotyczącą wydatków akcjonariusza?
• Jak rozliczyć zaoszczędzone koszty lub powstałe straty lub zyski, a w szczególności, czy fakt, że nowe działania podejmowane na rzecz zrównoważonego rozwoju, zakupy czy inwestycje w nowe technologie są inicjatywą centrali oznacza, że dotychczasowe rozwiązania przestały być zgodne z zasadą ceny wolnorynkowej i należy je zastąpić mechanizmem alokacji kosztów / zysków?

Odpowiedzi należy odpowiednio opisać i uzasadnić, a następnie włączyć do lokalnej dokumentacji, aby móc udowodnić, że przypisanie kosztów (lub oszczędności) lokalnej spółce zależnej było zgodne z zasadą ceny wolnorynkowej.