Przejdź do głównej treści

Wniesienie do Fundacji mienia przez małżonków nie przekreśla zwolnienia w PIT dla całości wypłacanego świadczenia

Kontrowersyjne stanowisko przedstawione przez Dyrektora KIS, zgodnie z którym w przypadku utworzenia Fundacji rodzinnej przez małżonków i późniejszych wypłat świadczeń do beneficjentów małżonkowie nie będą w pełni korzystać ze zwolnienia w PIT.

Minął rok od wejścia w życie przepisów wprowadzających do polskiego porządku prawnego instytucję Fundacji rodzinnej. Instytucja nieustannie cieszy się dużym zainteresowaniem, wniosków o rejestracje nowych Fundacji bowiem przybywa – przybywa też indywidualnych interpretacji podatkowych, w których organy podatkowe odpowiadają na wątpliwości fundatorów związane z opodatkowaniem tej nowej instytucji.

Założeniem ustawodawcy przy wprowadzaniu Fundacji rodzinnej do polskiego porządku prawnego było m. in. umożliwienie biznesom rodzinnym sukcesji. Biorąc pod uwagę fakt, że biznes rodzinny często budowany był przez małżonków, nie powinno dziwić, że założycielami Fundacji rodzinnych (fundatorami) są niejednokrotnie właśnie małżonkowie.

To właśnie kwestia wniesienia do Fundacji majątku przez małżonków i konsekwencje takiego działania w odniesieniu do późniejszych wypłat świadczeń do beneficjentów w ostatnim czasie wywołały sporo kontrowersji – wszystko za wydanych ostatnio interpretacji indywidualnych, w których Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej wskazał, że w przypadku utworzenia Fundacji rodzinnej przez małżonków i późniejszych wypłat świadczeń do beneficjentów –małżonkowie nie będą w pełni korzystać ze zwolnienia w PIT.

Newsletter: Firmy rodzinne i prywatne

 

Określenie proporcji kluczowe dla ustalenia zakresu zwolnienia z PIT świadczeń wypłacanych beneficjentom


W świetle obowiązujących przepisów podatkowych, zwolnieniem z opodatkowania objęte są przychody z tytułu otrzymania lub postawienia do dyspozycji świadczenia, o którym mowa w art. 2 ust. 2 ustawy o Fundacji rodzinnej, oraz mienia w związku z rozwiązaniem fundacji rodzinnej:

  • fundatora albo osoby będącej w stosunku do fundatora osobą bliską (w ramach tzw. zerowej grupy podatkowej), uprawnionych do otrzymania mienia w związku z rozwiązaniem fundacji rodzinnej,
  • beneficjenta fundacji rodzinnej z tytułu świadczenia, o którym mowa w art. 2 ust. 2 ustawy o Fundacji rodzinnej, jeżeli beneficjentem jest fundator albo osoba będąca bliską w stosunku do fundatora (w ramach tzw. zerowej grupy podatkowej)

- z zastrzeżeniem ust. 49.

Zgodnie z ww. zastrzeżeniem, zwolnienie, o którym mowa w ust. 1 pkt 157, stosuje się do części przychodów:

  • fundatora albo osoby będącej w stosunku do fundatora osobą bliską, uprawnionych do otrzymania mienia w związku z rozwiązaniem fundacji rodzinnej,
  • beneficjenta będącego fundatorem albo osobą będącą w stosunku do fundatora osobą bliską

- odpowiadającej proporcji, o której mowa w art. 27 ust. 4 Ustawy o Fundacji rodzinnej, według stanu na dzień uzyskania przychodu.

Zgodnie z art. 27 ust. 4 ustawy o Fundacji rodzinnej, w spisie mienia zamieszcza się informację o aktualnych proporcjach, o których mowa w art. 28 ust. 1, dla każdego z fundatorów oraz fundacji rodzinnej.

Jednocześnie w myśl art. 28 ustawy o fundacji rodzinnej dla celów podatku dochodowego od osób fizycznych określa się proporcję wartości mienia wniesionego do fundacji rodzinnej przez każdego z fundatorów lub przez fundację rodzinną. Mienie wniesione do fundacji rodzinnej w drodze darowizny albo spadku przez:

  1. fundatora lub jego małżonka, zstępnych, wstępnych lub rodzeństwo - uważa się za wniesione przez fundatora;
  2. inne osoby - uważa się za wniesione przez fundację rodzinną.

Ponadto, w przypadku, gdy do fundacji rodzinnej mienie wnosi wspólny zstępny, wstępny albo rodzeństwo więcej niż jednego fundatora, mienie uważa się za wniesione przez wszystkich tych fundatorów w równych częściach.

Zgodnie z art. 29 ustawy o Fundacji rodzinnej:

  1. Proporcję, o której mowa w art. 28 ust. 1, określa się w części, w jakiej pozostaje suma wartości składników mienia wniesionego do fundacji rodzinnej przypadająca na tego fundatora lub fundację rodzinną do wartości sumy mienia wniesionego przez wszystkich fundatorów i fundację rodzinną.
  2. Proporcję, o której mowa w art. 28 ust. 1, określa się każdorazowo w przypadku wniesienia mienia do fundacji rodzinnej.

Z przywołanych powyżej przepisów wynika zatem, że wyposażenie Fundacji rodzinnej w mienie każdorazowo powodować będzie konieczność ustalenia proporcji wartości mienia wnoszonego przez każdego z fundatorów. Jednocześnie, ustalona proporcja bezpośrednio przekładać się będzie na wysokość opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych świadczeń dokonywanych przez fundację na rzecz jej beneficjentów. Jeśli fundatorzy względem beneficjenta pozostawać będą w tzw. zerowej grupie podatkowej – opodatkowanie świadczenia PIT nie wystąpi. Jeśli jednak jeden z fundatorów nie będzie należał do „zerowej” grupy podatkowej, świadczenie wypłacane beneficjentowi będzie opodatkowane PIT w takiej części, w jakiej pozostaje wartość mienia wniesionego do Fundacji przez tego konkretnego fundatora do ogółu mienia, w które wyposażona zostanie Fundacja.

Tym samym jednym z aspektów nad którym szczególnie warto się zastanowić na etapie planowania Fundacji rodzinnej jest określenie kręgu fundatorów i beneficjentów, ponieważ może to wpłynąć na późniejsze opodatkowanie wypłacanych beneficjentom świadczeń.

Inne bowiem będą konsekwencje podatkowe wypłaty świadczenia beneficjentowi Fundacji, którą utworzyli i wyposażyli w majątek matka i wuj, a inne, kiedy fundatorami są wyłącznie rodzice.

Rodzeństwo – brat i siostra – zakładają Fundację rodzinną. Wnoszą do Fundacji rodzinnej majątek w częściach równych (każdy z fundatorów po 50%).

Beneficjentami Fundacji rodzinnej ustanawiają swoich zstępnych (dzieci).

Świadczenia wypłacane beneficjentom nie będą korzystały ze zwolnienia w opodatkowaniu PIT w całości - beneficjenci nie będą bowiem należeć do tzw. zerowej grupy podatkowej względem swojego wuja / ciotki, a zatem zwolnienie z PIT zastosować będą mogli jedynie do 50% świadczenia wypłacanego przez Fundację. Od pozostałej części świadczenia Fundacja zobowiązana będzie pobrać 10% podatku PIT.

Częściej spotykane są jednak takie przypadki, w których prawo do zwolnienia z PIT wypłacanych przez Fundację świadczeń obejmować będzie całą wypłacaną kwotę.

Małżeństwo zakłada Fundację rodzinną. Fundacja zostaje wyposażona w majątek – wniesiony przez małżonków w częściach równych (każdy z fundatorów po 50%).

Beneficjentami Fundacji rodzinnej są wspólne dzieci fundatorów.

Świadczenia wypłacane beneficjentom będą korzystały ze zwolnienia w opodatkowaniu PIT w całości - beneficjenci należą bowiem do tzw. zerowej grupy podatkowej względem swoich rodziców, tym samym 100% świadczenia wypłacanego przez Fundację korzystać będzie ze zwolnienia w PIT.

Czy małżonkowie – fundatorzy stanowią dla fiskusa problem?


Właśnie o kwestię proporcji i jej wpływu na opodatkowanie świadczeń wypłacanych przez Fundację rodzinną beneficjentom zapytał podatnik, w indywidualnej interpretacji podatkowej wydanej 30 kwietnia 2024 r.1

Wnioskodawca – fundator wskazał w stanie faktycznym, że wraz z małżonką zawiązał Fundację rodzinną. Mienie, w które wyposażona została Fundacja wniesione zostało w częściowo przez fundatora, a częściowo przez jego małżonkę pełniącą również funkcję fundatorki.

Wątpliwości fundatora dotyczyły ustalenia czy wypłacane przez Fundację rodzinną świadczenie (na rzecz jego lub małżonka-współfundatora) w całości korzystać będzie ze zwolnienia w PIT.

W ocenie fundatora fakt, iż wyposażenie Fundacji rodzinnej w majątek nastąpiło przez niego jako fundatora oraz jego małżonkę (pełniącą jednocześnie rolę fundatorki) nie powinien negatywnie wpływać na zwolnienie z opodatkowania PIT świadczeń wypłacanych mu jako beneficjentowi przez Fundację, a w konsekwencji zwolnieniem z opodatkowania PIT objęte powinno zostać 100% świadczenia.

Ze stanowiskiem fundatora nie zgodził się organ podatkowy. W dość enigmatycznym uzasadnieniu swojego stanowiska fiskus wskazał jedynie, że wypłata świadczenia na rzecz fundatora (beneficjenta), będzie korzystać ze zwolnienia w PIT wynikającego z art. 21 ust. 1 pkt 157 w zw. z ust. 49 ustawy o Fundacji rodzinnej w części odpowiadającej proporcji, o której mowa w art. 27 ust. 4 ustawy, z jednoczesnym zastrzeżeniem, że proporcja ta nie wynosi 100%, a tym samym stanowisko przedstawione przez wnioskodawcę uznać należało za nieprawidłowe.

 

Wniesienie do Fundacji mienia przez małżonków nie przekreśla zwolnienia w PIT dla całości wypłacanego świadczenia


Analizując stanowisko zaprezentowane przez organ w przywołanej powyżej interpretacji nie sposób oprzeć się wrażeniu, że organ wydając rozstrzygnięcie nie tylko pominął część stanu faktycznego, ale i część obowiązujących przepisów.

Zasadnym jest twierdzenie, że proporcja wartości majątku wniesionego do Fundacji w komentowanym stanie faktycznym nie wynosi 100%. Skoro mienie zostało wniesione przez dwóch fundatorów (przyjmijmy założenie, że w częściach równych), a jednocześnie proporcję należy określić w części, w jakiej pozostaje suma wartości składników mienia wniesionego do fundacji rodzinnej przypadająca na tego fundatora lub fundację rodzinną do wartości sumy mienia wniesionego przez wszystkich fundatorów i fundację rodzinną, to należy wskazać, że proporcja w odniesieniu do każdego z fundatorów wynosić będzie 50%.

Jednocześnie jednak – o czym organ w uzasadnieniu komentowanej interpretacji zdaje się zapominać – zwolnienie z opodatkowania świadczeń wypłacanych przez Fundację rodzinną dotyczy beneficjenta fundacji rodzinnej, jeżeli beneficjentem jest fundator albo osoba będąca bliską w stosunku do fundatora (w ramach tzw. zerowej grupy podatkowej).

Skoro zatem proporcja wartości mienia wniesionego przez fundatora określona została jako 50% i z treści obowiązujących przepisów wprost wynika, że w takim zakresie świadczenie korzystać będzie ze zwolnienia w PIT, a jednocześnie drugie 50% zostało wniesione przez małżonka fundatora tj. osobę zaliczającą się do tzw. zerowej grupy podatkowej fundatora –świadczenie wypłacane fundatorowi efektywnie w całości podlegać powinno zwolnieniu z opodatkowania PIT.

Stanowisko zaprezentowane przez organ podatkowy w przywołanej interpretacji jest zatem nie tylko sprzeczne z intencją ustawodawcy, ale także wydane z pominięciem obowiązujących przepisów i dlatego należy mieć nadzieję na wyeliminowanie przywołanych interpretacji z obrotu prawnego.

Na ten moment jedynie w zakresie spekulacji pozostaje, czy gdyby stanowisko wnioskodawcy, przedstawione we wniosku o interpretację, zostało w inny sposób uargumentowane (w szczególności w zakresie metodologii kalkulowania tzw. proporcji), rozstrzygnięcie organu podatkowego mogłoby być inne.

 

Przypisy:

1 Indywidualna interpretacja podatkowa Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 30 kwietnia 2024 r. sygn. 0112-KDIL2-1.4011.113.2024.2.JK.

Did you find this useful?

Thanks for your feedback