Przejdź do głównej treści

Ciąg dalszy trudności oddziałów z państw trzecich

Europejski pakiet bankowy na ostatniej prostej

Część I – Historia unijnego pakietu bankowego

Propozycja Komisji dotycząca CRD VI sprowadza się do całkowitego zakazu świadczenia w UE usług transgranicznych z państwa trzeciego i wprowadza jednolite i restrykcyjne ramy regulacyjne, którym podlegać będą oddziały z państw trzecich. Pisaliśmy już wcześniej, że propozycje – jeśli zostaną przyjęte – istotnie wpłyną na koszty i korzyści prowadzenia działalności w UE.

8 listopada 2022 roku w odpowiedzi na propozycje Komisji Rada uzgodniła podejście ogólne[2]. Następnie Komisja Gospodarcza i Monetarna Parlamentu Europejskiego przyjęła zmiany do propozycji Komisji, za którymi opowiadał się Parlament, i przedstawiła swoje stanowisko

W marcu 2023 roku rozpoczęły się negocjacje międzyinstytucjonalne, tzw. posiedzenie trójstronne, które mają zakończyć się w drugiej połowie 2023 roku. Ustawodawcy uzgodnią ostateczną treść przepisów do końca roku.


Część II – Najważniejsze kwestie w CRD VI dotyczące świadczenia usług w UE

  • Komisja proponuje, aby zakazać działalności wskazanej w Załączniku I do CRD, w tym przyjmowania depozytów lub udzielania kredytów lub pożyczek, wymiany walut, obrotu papierami wartościowymi i instrumentami pochodnymi, z wyjątkiem odwrotnego pozyskiwania (ang. reverse solicitation). Rada woli zachować stan obecny, chociaż połączone usługi przyjmowania depozytów i udzielania kredytów i pożyczek świadczone transgranicznie do tego samego państwa członkowskiego nadal wymagałyby uzyskania zezwolenia przez oddział mający siedzibę w państwie trzecim (więcej informacji poniżej).
  • Propozycje Parlamentu są kompromisowe wobec obu tych rozwiązań. Parlament popiera zakaz usług transgranicznych, jednak dodatkowo do mechanizmu odwrotnego pozyskiwania wprowadza inne ważne zwolnienia. Dotyczą one transakcji międzybankowych, wewnątrzgrupowych, transakcji między dealerami i usług regulowanych przez dyrektywę MiFID II, która wobec transakcji transgranicznych stosuje własne zasady, a Parlament przyjmuje je w niezmienionym kształcie.
  • Poniższa tabela podsumowuje różnice między trzema propozycjami dotyczącymi działalności transgranicznej wymagającej zezwolenia w odniesieniu do oddziału z państwa trzeciego.

Tabela 1.  Najważniejsze rodzaje działalności wymagające oddziału z państwa trzeciego

  • Komisja zaproponowała dwie nowe „klasy” oddziałów z państwa trzeciego, które nie mają znaczenia systemowego. Klasa I obejmuje oddziały z państw trzecich, które posiadają aktywa o wartości co najmniej 5 mld euro lub które przyjmują depozyty detaliczne. Wszystkie pozostałe oddziały z państw trzecich zaliczałyby się do klasy II. Zwolennikami takiego podejścia są i Rada, i Parlament, chociaż Rada proponuje, aby podmioty przyjmujące depozyty detaliczne zaliczać do klasy I wyłącznie wtedy, gdy wartość depozytów przekracza 10 proc. całkowitych zobowiązań oddziału lub kwotę 100 mln euro.
  •  Kapitał: Komisja proponuje, aby oddziały z państw trzecich należące do klasy I utrzymywały wyposażenie kapitałowe w wysokości 1% swoich zobowiązań (jednak co najmniej 10 mln euro), a oddziały należące do klasy II – stałe wyposażenie kapitałowe w wysokości 5 mln euro. Rada zaproponowała dwa razy wyższe wyposażenie kapitałowe dla klasy I (2 proc.), a Parlament – trzy razy wyższe (3 proc.). Ponadto Parlament ustanowił minimalne wyposażenie kapitałowe dla oddziałów klasy II na poziomie 0,5 proc. ich zobowiązań, jednak nie mniej niż 5 mln euro.
  • Pozostałe wymogi: każda z trzech propozycji wymaga, aby oddział z państwa trzeciego: 
    • posiadał płynne aktywa wystarczające do pokrycia wypływu płynności przez co najmniej 30 dni, 
    • wyznaczył co najmniej dwie osoby, zatwierdzone przez właściwe organy krajowe, do kierowania działalnością w państwie członkowskim,
    • prowadził księgę rejestrową, dzięki której będzie mógł monitorować wszystkie swoje aktywa i zobowiązania dla celów zarządzania ryzykiem.
  • Poza klasami I i II Komisja zaproponowała nową kategorię oddziałów „o znaczeniu systemowym”, do której zaliczałyby się oddziały z państw trzecich, których aktywa przekraczają wartość 30 mld euro. Państwo członkowskie oceniałoby oddział z państwa trzeciego za pomocą określonych wskaźników, których opracowaniem zająłby się EUNB (m.in. wielkości, stopnia wzajemnych powiązań, zastępowalności działań oraz stopnia złożoności oddziału). Jeśli na podstawie tych wskaźników oddział z państwa trzeciego ma znaczenie systemowe, państwo członkowskie może:
    • nakazać oddziałowi, aby ten założył jednostkę zależną lub zrestrukturyzował swoją działalność, dzięki czemu przestanie spełniać kryteria znaczenia systemowego,
    • nałożyć dodatkowe wymogi, w tym narzuty kapitałowe zgodnie z filarem II, zarówno na oddziały, jak i jednostki zależne,
    • przez 12 miesięcy nie nakładać dodatkowych wymogów, pod warunkiem że przed upływem tego okresu organ nadzoru ponownie oceni systemowe znaczenie oddziałów z państw trzecich.
  • Rada usunęła kryterium 30 mld euro, a więc państwo członkowskie mogłoby skorzystać ze swoich praw w dowolnym momencie. Parlament zaproponował podwyższenie progu z 30 do 40 mld euro. Ta decyzja może okazać się istotna, gdyż wg EUNB na koniec 2020 roku zaledwie trzy oddziały z państw trzecich przekroczyły próg 30 mld euro.

Część III – Co różnice między propozycjami Komisji, Rady i Parlamentu oznaczają dla firm?
 

Wynik negocjacji posiedzenia trójstronnego będzie miał wpływ na koszty i korzyści transgranicznej działalności usługowej w UE. Zarówno w propozycji Rady, jak i Parlamentu banki, które w tym samym państwie członkowskim przyjmują depozyty i udzielają kredytów i pożyczek na zasadzie transgranicznej (a także firmy inwestycyjne zaliczane do klasy I prowadzące obrót na własny rachunek i gwarantujące instrumenty finansowe na zasadzie transgranicznej) będą potrzebowały do prowadzenia takiej działalności oddziału z państwa trzeciego. Parlament nakłada taki obowiązek na szerszy zakres podstawowej działalności bankowej wymienionej w Załączniku I.

W zależności od przyjętych zasad banki powinny zastanowić się, w jaki sposób najlepiej zreorganizować swoją strukturę operacyjną w UE  – oszacować koszty i korzyści wynikające z utworzenia oddziału z państwa trzeciego (lub rozszerzenia działalności istniejącego oddziału) w każdym państwie członkowskim (w niektórych przypadkach będzie to bardziej opłacalne niż w innych), przeniesienia działalności do dotychczasowej (lub nowej) jednostki zależnej, która może prowadzić działalność w innych państwach członkowskich (tzw. paszportowanie usług), lub zaprzestania prowadzenia działalności w tym państwie członkowskim.

Jeśli wygra propozycja Parlamentu, banki zamierzające kontynuować w państwie członkowskim działalność, która nie podlega zwolnieniom w Załączniku I, na zasadzie „odwrotnego pozyskiwania”, będą musiały stosować odpowiednie regulaminy, procedury i mechanizmy kontroli, które zapewnią zgodność z przepisami.

Spodziewamy się, że bez względu na wybrane podejście dyrektywa CRD VI będzie miała istotny wpływ na unijne oddziały z państw trzecich. Chociaż na koniec 2020 roku większość z nich posiadała aktywa, których wartość była niższa niż 1 mld euro, czyli znalazłaby się poniżej progu 5 mld euro przyjętego dla klasy I, to u 35 oddziałów wartość aktywów była wyższa niż 3 mld euro. Poza tym połowę ze 106 oddziałów z państw trzecich stanowią banki uniwersalne (które mogą przyjmować depozyty detaliczne) lub banki detaliczne. Dlatego wiele oddziałów z państw trzecich będzie zobowiązanych utrzymywać równowartość kapitału w wysokości 2 lub 3 proc. całkowitych zobowiązań, w zależności od tego, czy wygra propozycja Rady czy Parlamentu. Może to oznaczać, że banki będą musiały zrezygnować z efektywności i korzyści, jakie zapewniają oddziały z państw trzecich, i albo zmniejszyć zakres ich działalności, albo przenieść działalność na jednostki zależne (14 banków z państw trzecich posiada oddziały i jednostki zależne w tym samym państwie członkowskim).

Trzy największe oddziały z państw trzecich, których łączna wartość aktywów stanowi niemal 146 mld euro, mogą zostać uznane za instytucje o znaczeniu systemowym i zmuszone do założenia jednostki zależnej. Jeśli wygra propozycja Rady, może okazać się, że wszystkie oddziały z państw trzecich spełniają wyznaczone kryteria. Będzie to zależało od podejścia, jakie przyjmie właściwy organ krajowy.

 

Część IV – Kolejne działania
 

Przewidujemy, że negocjacje posiedzenia trójstronnego dotyczące pakietu bankowego potrwają do końca 2023 roku. Zarówno propozycja, Rady, jak i Parlamentu zakłada 18-miesięczny okres transpozycji dyrektywy CRD VI. Większość przepisów zacznie obowiązywać następnego dnia po zakończeniu tego okresu, jednak Rada zaleca dodatkowy 24-miesięczny, a Parlament 12-miesięczny okres przejściowy dla oddziałów z państw trzecich. Dlatego przewidujemy, że nowe wymogi dotyczące zezwoleń wejdą w życie na przełomie 2025 i 2026 roku. Oznacza to, że banki z państw trzecich będą miały stosunkowo niewiele czasu, aby przygotować się do nowych regulacji.

 

[1] Propozycja Parlamentu odnosi się do zwolnienia dla transakcji między dealerami w preambule (która wyraża zamiar prawodawcy), jednak już w samej dyrektywie jest mowa o „instytucjach kredytowych”. Termin „dealer” jest powszechnie używany w handlu, lecz jego znaczenie prawne budzi wątpliwości. Nie jest do końca jasne, czy obejmuje on firmy inwestycyjne regulowane przez dyrektywę MiFID. Jeśli ostateczny tekst aktu wyłączy transakcje między dealerami, termin „dealer” musiałby zostać zdefiniowany.

[2] Porównaniu podejścia ogólnego z pierwotną propozycją Komisji poświęciliśmy naszą analizę dostępną tutaj.

[3] Stan na czerwiec 2021 roku.

 

Did you find this useful?

Thanks for your feedback