De EU-wet inzake digitale markten is er!

Het pakket digitale diensten:

De DMA komt niet alleen. Het is ontwikkeld in nauwe afstemming met de Digital Services Act (DSA) en vormen samen het 'pakket digitale diensten'. Deze nieuwe reeks regels heeft tot doel een veiligere digitale ruimte te creëren waar de grondrechten van gebruikers beter worden beschermd en een gelijk speelveld tot stand te brengen voor bedrijven die online actief zijn.

Het grotere plaatje: een Europa dat klaar is voor het digitale tijdperk

De DMA maakt deel uit van het Europese regelgevingsprogramma dat bekend staat als 'A Europe Fit For the Digital Age'. Dit programma is bedoeld om de digitale ruimte te reguleren en omvat andere wetgevingsvoorstellen zoals de Artificial Intelligence Act, de Data Governance Act en de Digital Operational Resilience Act (DORA). Met meer dan 15 verschillende verordeningen en richtlijnen op komst, zal het programma de komende jaren een aanzienlijke impact hebben op het digitale regelgevingslandschap. Als organisatie moet je de voortgang en snelheid waarmee dit zich ontwikkelt in de gaten houden om verrassingen in de komende jaren te voorkomen.

Op wie is het van toepassing:

Hoewel de DMA naar verwachting een zeer impactvol en verstrekkend stuk wetgeving zal zijn, zal het slechts verplichtingen opleggen aan een klein aantal zeer grote online platforms die als "poortwachters" fungeren. Deze poortwachters zijn kernplatforms die gateway-diensten aanbieden tussen consumenten en bedrijven die bijna onmisbaar zijn geworden voor duizenden bedrijven en miljoenen gebruikers. Kernplatformdiensten kunnen bijvoorbeeld online zoekmachines, marktplaatsen en sociale netwerken zijn.

De DMA gebruikt kwantitatieve drempels om de status van poortwachter te bepalen. Platforms die voldoen aan de drempels van een jaarlijkse EU-jaaromzet van meer dan 7,5 miljard euro, een marktkapitalisatie van meer dan 75 miljard euro en 45 miljoen actieve maandelijkse eindgebruikers en 10.000 jaarlijkse zakelijke gebruikers in de EU zullen onderworpen zijn aan de bepalingen van de DMA. In dat geval wordt een organisatie verondersteld een poortwachter te zijn en moet zij de Europese Commissie informeren. De Commissie wijst de organisatie vervolgens aan als poortwachter, tenzij de organisatie overtuigend bewijs van het tegendeel levert. De status van poortwachter wordt elke 3 jaar opnieuw geëvalueerd.

Vereisten voor poortwachters

Na het aanwijzingsproces worden poortwachters onderworpen aan een aantal interessante en impactvolle vereisten onder de DMA:

• Side-loading:
  Poortwachters moeten elektronische apparaten die hun besturingssystemen gebruiken, toestaan om vooraf geïnstalleerde software te verwijderen en de installatie van equivalenten van derden toe te staan. Poortwachters moeten zorgen voor effectieve interoperabiliteit van besturingssystemen, hardware en software.
• Self-preferencing:
  Bij het tonen van goederen en diensten aan consumenten moeten poortwachters transparante, eerlijke en niet-discriminerende rangschikkingsvoorwaarden toepassen. Zij mogen hun eigen goederen en diensten niet langer gunstiger behandelen dan die van derden die het poortwachtersplatform gebruiken om in contact te komen met consumenten.
• Transparantie van advertenties:
  Poortwachters zijn verplicht om transparantie te bieden over de prijzen en prestaties van advertentiediensten. Zij moeten zakelijke gebruikers die gebruikmaken van de advertentiediensten van de poortwachter informatie verstrekken over de prijs, vergoedingen en prestaties van de advertenties die door de zakelijke gebruiker worden betaald.
• Nieuwe regels voor gegevens:
  Het is poortwachters verboden persoonsgegevens van eindgebruikers die via hun kernplatform zijn verzameld, te combineren met gegevens die zijn verkregen van andere diensten die door hen of derden worden aangeboden, tenzij de gebruiker specifieke toestemming heeft gegeven. Ze zullen ook nodig zijn om effectieve gegevensportabiliteit te vergemakkelijken voor gegevens die via het kernplatform worden gegenereerd.

Samen zijn de bepalingen van de DMA bedoeld om het speelveld in de online ruimte gelijk te trekken door meer transparantie, betrouwbaarheid en keuze te creëren voor zowel bedrijven als eindgebruikers.

Wat betekent de DMA voor:

• Gatekeepers:
  Voor poortwachters betekent de Digital Markets Act veel nieuwe regels die soms systemische, technische en procedurele wijzigingen vereisen en in sommige gevallen ernstige gevolgen zullen hebben voor de bedrijfsvoering.
• Gebruikers van het platform (bedrijven):
  Voor bedrijven die actief zijn op poortwachtersplatforms zullen de nieuwe regels zorgen voor een betere positie ten opzichte van deze machtige poortwachters. Zij zullen een hoger niveau van gelijkheid en transparantie genieten en op termijn een eerlijkere en betwistbare markt.
• Gebruikers van het platform (consument):
  De DMA zal ook de positie van de consument verbeteren door gebruik te maken van poortwachtersplatforms. Zij zullen meer keuzevrijheid hebben, hun gegevens beter beschermen en profiteren van de voordelen van interoperabiliteit en gegevensportabiliteit.

Handhaving

De Europese Commissie zal de handhaving van de DMA uitvoeren, waarbij de nationale mededingingsautoriteiten een ondersteunende rol hebben. De Commissie zal als enige bevoegd zijn om procedures in te leiden, inbreukbesluiten te nemen en andere maatregelen te nemen in het kader van de DMA. De DMA hanteert een vergelijkbare boetestructuur als de AVG, waarbij maximale boetes worden vastgesteld op basis van een percentage van de wereldwijde jaaromzet van een bedrijf.

Als een poortwachter zich niet aan de eisen in de wet houdt, kan de Commissie boetes opleggen die kunnen oplopen tot 10% van de totale wereldwijde jaaromzet van het bedrijf. Gaat het om recidive, dan kan de maximale boete worden verhoogd tot 20%. Daarnaast kan de Commissie ook dwangsommen opleggen tot 5% van de wereldwijde dagomzet van de poortwachter. Als er sprake is van systematische inbreuken, heeft de Commissie ook de bevoegdheid om aanvullende maatregelen op te leggen die nodig zijn om naleving te bereiken. Het kan gaan om structurele remedies zoals de gedwongen verkoop van delen van de onderneming van de poortwachter, of een verbod op de overname van andere bedrijven in de digitale sector.

Afsluitende opmerkingen

Na de formele goedkeuring door het Europees Parlement en de Raad wacht de DMA nu op publicatie in het Publicatieblad van de Europese Unie. Afhankelijk van de datum van publicatie zou het al in oktober 2022 in werking kunnen treden, waarna een overgangsperiode van zes maanden zal volgen voordat het van toepassing wordt. De eerste aanwijzing van een poortwachter wordt rond maart 2023 verwacht.

Om de wet inzake digitale markten en het effect ervan in een bredere context te plaatsen, is het belangrijk te benadrukken dat deze is gepresenteerd en moet worden geïnterpreteerd als onderdeel van het pakket digitale diensten, dat voorziet in nieuwe regels voor consumentenbescherming in de onlineomgeving. Als belangrijke elementen van het ambitieuze regelgevingsprogramma 'A Europe Fit For the Digital Age' passen de DSA en DMA in het bredere kader dat de Europese Unie door een tijdperk van ongekende technologische vooruitgang leidt dat zowel kansen als uitdagingen voor bedrijven met zich meebrengt.

Wilt u op de hoogte blijven van de laatste ontwikkelingen, lees dan onze andere blogs over het 'EU Fit For the Digital Age' programma.