Ga direct naar de inhoud

Wat is de EU-verordening inzake ontbossingsvrije producten (EUDR)?

De EU-verordening inzake ontbossingsvrije producten (EUDR) is een belangrijk initiatief binnen de Europese Green Deal. Bedrijven mogen bepaalde producten alleen in de EU verkopen of exporteren als ze kunnen bewijzen dat deze producten niet bijdragen aan ontbossing en voldoen aan de wetgeving.

Doel van de EUDR

De EUDR is sinds juni 2023 van kracht. Het doel is om te zorgen dat de EU-markt minder bijdraagt aan ontbossing, bosdegradatie en verlies van biodiversiteit. De EU wil hiermee duurzame toeleveringsketens stimuleren, de uitstoot van broeikasgassen (BKG) verminderen en de rechten van mensen en inheemse volkeren beschermen. 

 

Wat betekent de EUDR voor bedrijven?

Bedrijven moeten uitgebreide due diligence uitvoeren op de waardeketen van bepaalde grondstoffen en producten. Ze moeten onder andere:

  • De herkomst van grondstoffen controleren.
  • Controleren of leveranciers zich houden aan milieu- en sociale regelgeving.
  • Systemen invoeren om de route van producten te volgen, van boerderij tot winkel. 

Grote en middelgrote bedrijven moesten oorspronkelijk vanaf 30 december 2024 aan de EUDR voldoen. Maar de Europese Commissie stelde de deadline met 12 maanden uit om bedrijven meer voorbereidingstijd te geven. De EU-Raad (16 oktober 2024) en het Europees Parlement (14 november 2024) keurden dit voorstel goed. Maar omdat er extra wijzigingen zijn aangebracht, moeten de Europese Commissie, Europese Raad en het Europees Parlement nog verder onderhandelen. Dit betekent dat het nog onzeker is of het uitstel vóór 30 december 2024 officieel wordt goedgekeurd.

Hoe raakt de EUDR jouw bedrijf?

Als de EUDR van kracht wordt, moeten grote bedrijven die werken met de betrokken grondstoffen voldoen aan de regels. De impact verschilt per bedrijf. Dit hangt af van:

  • Hoeveel een bedrijf deze grondstoffen gebruikt. 
  • De positie in de toeleveringsketen (bijvoorbeeld importeur of handelaar).
  • Hoe ingewikkeld de toeleveringsketen is en welke duurzaamheidsmaatregelen er al zijn.
  • Hoe goed een bedrijf due diligence kan uitvoeren.

 

Welke stappen moeten bedrijven nu zetten?

Bedrijven die zich goed voorbereiden, verkleinen hun risico’s en verbeteren hun marktpositie. Belangrijke stappen zijn:

  • De EUDR-regels begrijpen en toepassen op de eigen organisatie.
  • Een compliance framework opstellen met duidelijke richtlijnen en processen.
  • De juiste technologie inzetten om gegevens te verzamelen.
  • Rollen en verantwoordelijkheden binnen het bedrijf vastleggen. 

De handhaving van de EUDR wordt streng. Bedrijven die nu al werken aan duurzame en transparante toeleveringsketens, zijn beter voorbereid en kunnen ook profiteren van deze nieuwe regels.

Veelgestelde vragen over EUDR

Door de EUDR mogen bedrijven bepaalde producten alleen verkopen of exporteren in de EU als ze bewijzen dat deze ontbossingsvrij zijn en voldoen aan de wetgeving van het land van herkomst. De wet geldt voor bedrijven die werken met rundvlees, cacao, koffie, palmolie, rubber, soja en hout.

Ontbossing is een groot probleem. In 2023 verdween volgens het World Resource Institute's Forest Watch platform 3,7 miljoen hectare tropisch bos. Dat zijn bijna 10 voetbalvelden bos per minuut. De EU is verantwoordelijk voor 10% van de wereldwijde ontbossing. De EUDR moet dit tegengaan, helpen om de uitstoot van broeikasgassen te verlagen en verlies van biodiversiteit tegen te gaan.

De EUDR richt zich niet op een specifieke sector. De wet geldt voor alle bedrijven die de genoemde grondstoffen importeren, verkopen of gebruiken. Vooral bedrijven in de voedings- en drankindustrie, retail, mode, bosbouw, gezondheidszorg en farmaceutische industrie worden geraakt. 

Bedrijven moeten due diligence uitvoeren waarin bedrijven de volledige waardeketen van hun producten analyseren en in kaart brengen. Dit betekent:

  • De precieze locatie van de productie achterhalen.
  • Controleren of het product voldoet aan milieuregels en wetgeving.
  • Transparant rapporteren over de herkomst en productie.

Het due diligence-proces heeft drie stappen:

  • Informatie verzamelen: Bijvoorbeeld over productielocaties, contracten, rechterlijke uitspraken, effectbeoordelingen. Deze informatie controleert of het product is geproduceerd volgens de regels van het land van productie. Deze eis geldt voor alle marktdeelnemers. 
  • Risico’s beoordelen: Bedrijven moeten een risicobeoordeling uitvoeren als een product uit een 'standaard' of 'hoog-risico' land komt.
  • Beperken van risico’s: Als er risico’s zijn, moeten bedrijven maatregelen nemen om deze te beperken.

Bedrijven mogen een product niet verhandelen in of vanuit de EU zonder een due diligence-verklaring.

De EUDR stelt verschillende, maar onderling samenhangende eisen aan marktdeelnemers en handelaren. De belangrijkste lasten zijn voor marktdeelnemers die voor het eerst producten op de EU-markt brengen of producten uit de EU exporteren.

  • Marktdeelnemers moeten een due dilligence-systeem opzetten om producten en leveranciers te controleren. Dit betekent dat ze gegevens moeten verzamelen, risico’s moeten inschatten en maatregelen moeten nemen om deze te beperken. Marktdeelnemers moeten de informatie bijwerken en verstrekken als ze een product op de markt aanbieden.
  • Grote handelaren hebben dezelfde verplichtingen als marktdeelnemers, maar kunnen zich baseren op de due dilligence die eerder is uitgevoerd. Ze moeten wel controleren of deze processen goed zijn uitgevoerd en blijven aansprakelijk bij overtredingen. Voor handelaren zijn de betrokkenheid van leveranciers en de noodzakelijke documenten voor naleving belangrijk.
  • Bedrijven binnen de EU die een grondstof verwerken tot een ander relevant product worden ook als een marktdeelnemers gezien. Bijvoorbeeld bedrijven die voor hun chocoladeproductie cacaoboter gebruiken die een ander bedrijf importeerde. Ze kunnen voor een deel vertrouwen op eerder uitgevoerde due diligence, maar grotere bedrijven moeten controleren of deze klopt.

Bedrijven mogen producten zonder due diligence-verklaring niet verkopen of exporteren. De autoriteiten kunnen bedrijven die zich niet aan de regels houden, boetes en andere sancties opleggen.

Certificaten kunnen helpen, maar bewijzen niet automatisch dat een product aan de EUDR voldoet. Ze kunnen wel nuttig zijn bij het inschatten van risico’s en het verzamelen van gegevens.

Nee, de EUDR geldt niet voor interne transacties binnen een groep van ondernemingen (zoals tussen moeder- en dochterbedrijven). De verantwoordelijkheid ligt bij de marktdeelnemer of handelaar die het product in de EU op de markt brengt of exporteert. Hun naam moet worden vermeld in de due diligence-verklaring.

Upstream producenten die de genoemde grondstoffen of producten niet direct op de EU-markt brengen, hebben geen nadrukkelijke verplichtingen. Wel zijn ze in de praktijk verplicht informatie te delen met marktdeelnemers zodat zij hun due dilligence kunnen uitvoeren. Als producenten niet de nodige informatie geven, kunnen de marktdeelnemers de producten niet in de EU invoeren. Marktdeelnemers overwegen daarna misschien om producten ergens anders vandaan te halen. Operators zijn verantwoordelijk voor de gegevens en moeten deze controleren en bewijzen dat ze kloppen.

De EUDR overlapt met andere EU-wetten over duurzaamheid. Vooral bij dataverzameling, rapportage en strategieontwikkeling zijn er overeenkomsten:

  • Corporate Sustainability Due Diligence Directive (CSDDD): Deze wet vereist ook due diligence in de supply chain. Bedrijven kunnen hun EUDR-rapportage deels baseren op de gegevens die ze voor de CSDDD verzamelen.
  • Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD): Deze richtlijn vraagt om uitgebreide rapportages over duurzaamheid. De investeringen die bedrijven doen in dataverzameling en verificatie voor de CSRD kunnen ook helpen bij de naleving van de EUDR.
  • Regelgeving tegen greenwashing: De Green Claims Directive en de Empowering Consumers Directive verplichten bedrijven om hun milieubeleid beter te onderbouwen en claims met data te staven. Bedrijven zullen naleving niet als onderscheidend element kunnen gebruiken omdat het een wettelijke vereiste is.
  • Ecologisch ontwerp voor duurzame producten (ESPR): Bedrijven moeten meer gegevens verzamelen over de milieuprestaties van hun producten, wat kan overlappen met EUDR-eisen.

Technologie speelt een belangrijke rol in het verzamelen en verwerken van gegevens in de supply chain. Enkele belangrijke toepassingen zijn:

  • Blockchain: Helpt bij het transparant en veilig vastleggen van gegevens over de herkomst van producten.
  • Geolocatie en coördinaten: Noodzakelijk om aan te tonen dat producten niet uit ontbost gebied komen.
  • End-to-end-oplossingen: Er worden geïntegreerde systemen ontwikkeld die bedrijven helpen om aan alle EUDR-eisen te voldoen.

EUDR Compass

Om bedrijven te helpen met de EUDR, hebben we een serie video’s gemaakt. Hierin leggen we uit wat de impact is van deze regelgeving en hoe je jouw bedrijf kunt voorbereiden.

Did you find this useful?

Thanks for your feedback