De energietransitie is misschien wel de meest uitdagende onderneming van deze generatie. Nederland heeft tot nu toe goede vooruitgang geboekt, maar het land is op een kruispunt gekomen. De meeste vooruitgang is te danken aan het plukken van het laaghangende fruit en het verminderen van de industriële productie, maar om de emissiedoelstellingen voor 2030 en daarna te halen, moeten fundamentele keuzes worden gemaakt rond de structuur van de Nederlandse economie en het energiesysteem dat dit mogelijk maakt. Nederland heeft een uitstekend potentieel voor offshore windenergie, een gevestigde industriële sector en een toonaangevend onderwijssysteem, dus het land is goed gepositioneerd om een wereldwijde blauwdruk te creëren voor een succesvolle energietransitie.

Een succesvolle energietransitie staat of valt met de juiste beslissingen, waarvoor de juiste informatie nodig is. Deze Energy Transition Monitor biedt daarom een gemeenschappelijke fact-base, waarmee de voortgang van de transitie kan worden beoordeeld. Echte vooruitgang vereist echter meer dan alleen het verminderen van de uitstoot (want zijn we echt succesvol geweest als we de uitstoot naar andere landen verplaatsen?). Dit rapport biedt daarom een holistisch perspectief en brengt statistische gegevens, perspectieven van belanghebbenden (ngo's, journalisten, professionals uit de industrie, academici en overheidsfunctionarissen) en een analyse van het publieke sentiment samen.

Aan de hand van deze bronnen onderzoekt dit rapport de voortgang van de overgang van 1990 naar 2022, in de richting van de wettelijke (klimaatakkoord) doelstellingen van het land voor 2030 en de algemene doelstelling van net-zero-emissies in 2050. Enkele belangrijke hoogtepunten: 

• De industriesector heeft zijn uitstoot het meest verminderd, maar door een lagere productie en door het verminderen van niet-CO2 broeikasgassen, dus de echte overgang moet nog beginnen.
• De nationale energiegerelateerde emissies zijn in 2022 met 32% gedaald (ten opzichte van 1990). Hierbij wordt echter geen rekening gehouden met de emissies van de internationale lucht- en scheepvaart en geïmporteerde producten, die samen de gerapporteerde nationale emissies overtreffen.
• 15% van de energie die in Nederland wordt verbruikt, is afkomstig van hernieuwbare energiebronnen – voornamelijk biomassa, maar met een sterke groei van wind- en zonnebronnen voor het opwekken van schone elektriciteit.
• Elektrificatie biedt het grootste potentieel om het gebruik van hernieuwbare energiebronnen te vergroten, maar de vooruitgang is beperkt. Zo vertegenwoordigden elektrische voertuigen slechts 1,5% van het energieverbruik van de mobiliteitssector.
• Een op de drie huishoudens gebruikt nu gemiddeld ten minste één schone energietechnologie (zonnepanelen, EV's of warmtepompen) en de adoptiegraad groeit snel.
• Hoewel het publieke sentiment gemengd is, heeft de Nederlandse energietransitie enkele opmerkelijke successen geboekt, zoals de hoogste acceptatie van zonnepanelen in de EU en de levering van EV-laadstations per hoofd van de bevolking, en 40% van de elektriciteit in het land wordt nu opgewekt met hernieuwbare energiebronnen.

Het huidige tempo van vooruitgang is te traag om onze doelstellingen voor 2030 te halen, dus de energietransitie moet versnellen en er liggen moeilijke beslissingen in het verschiet. Om een succesvolle transitie te helpen maken, worden de volgende benaderingen van de transitie voorgesteld.

De Energy Transition Monitor geeft een overzicht van de status van de
en stelt gedurfde ideeën voor om deze verder te versnellen en creëert een
startpunt voor discussie, zodat professionals in het werkveld aan de slag kunnen
samen te werken en de juiste beslissingen te nemen voor toekomstige vooruitgang.