De rol van Responsible Tax en tax transparancy in belangrijke EU-regelgeving op het gebied van duurzaamheid

Integratie van belastingen in de duurzaamheidsstrategie van het bedrijf is noodzakelijk om:

• De betrokkenheid bij naleving van de belastingwetgeving te ondersteunen, inclusief het betalen van de juiste belasting op de juiste plaats op het juiste moment;
• Het voorkomen van belastingschade, door te waken voor agressieve belastingstrategieën, d.w.z. strategieën die bestaan uit kunstmatige of gekunstelde regelingen zonder commerciële inhoud, die schade toebrengen aan de maatschappij en de economie;
• Mogelijkheden in subsidies en stimuleringsmaatregelen opsporen en gebruiken om de groene overgang van bedrijven te financieren;
• Robuust fiscaal bestuur toepassen om de fiscale gevolgen, risico's en mogelijkheden te beheren, inclusief risico's in verband met nieuwe belastingen (bijv. koolstofbelasting) op het bedrijfsmodel en de waardeketen;
• Transparant rapporteren over belastingen, ter ondersteuning van het (her)opbouwen van vertrouwen in de belastingpraktijken van bedrijven;

Verschillende internationale organisaties, waaronder de Verenigde Naties (VN), de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OECD), de Europese Unie (EU), de Principles for Responsible Investment van de VN (UN PRI), het Global Reporting Initiative (GRI) en het World Economic Forum (WEF), erkennen de belangrijke rol van belastingen in duurzame ontwikkeling en de schade die agressieve belastingstrategieën veroorzaken voor de samenleving en de economie. Dit is ook zichtbaar in de fiscale verwachtingen die verschillende internationale investeerders hebben ten aanzien van hun investeringen.

De Europese Green Deal en duurzame financiering

De hieronder besproken regelgeving hangt met elkaar samen en vormt een integraal onderdeel van het bredere EU-kader voor duurzame financiering en de Europese Green Deal. Ambities van dit raamwerk zijn onder andere het verleggen van kapitaalstromen naar duurzame investeringen, systemische integratie van Duurzaamheid in risicomanagement en het bevorderen van transparantie. Bij al deze ambities is het duidelijk dat belastingen relevant zijn, gezien hun fundamentele rol in de financiering van maatschappelijke basisbehoeften en als beleidshefboom voor het stimuleren van duurzame ontwikkeling.

CSRD/ESRS

De Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) en de European Sustainability Reporting Standards (ESRS) moderniseren en versterken de regels met betrekking tot de sociale en milieu-informatie die bedrijven moeten rapporteren. De regels zullen ervoor zorgen dat investeerders en andere belanghebbenden toegang hebben tot de informatie die ze nodig hebben om de impact van bedrijven op mens en milieu te beoordelen, en voor investeerders om financiële risico's en kansen als gevolg van klimaatverandering en andere duurzaamheidskwesties te beoordelen.

Als een onderneming en haar stakeholders op basis van de vereiste dubbele materialiteitsbeoordeling van mening zijn dat belastingen een materieel onderwerp is, is de organisatie verplicht om informatie hierover openbaar te maken in overeenstemming met het ESRS. Als de vereiste norm niet beschikbaar is, wat het geval is voor belastingen, kunnen entiteiten de normen van het Global Reporting Initiative (GRI) gebruiken om te rapporteren over materiële onderwerpen. Voor Tax betekent dit dat de GRI 207 Tax standaard kan worden gebruikt voor rapportage onder de CSRD.

Of Tax al dan niet als een materieel onderwerp wordt beschouwd, hangt af van het proces en de uitkomst van de materialiteitsbeoordeling, waarvoor criteria zijn beschreven in het ESRS. Dit proces bouwt voort op het GRI-materialiteitsproces, dat al door veel organisaties wereldwijd is toegepast.

Naast het opnemen van belastingen in de materialiteitsbeoordeling, moet ook rekening worden gehouden met belastingen in de algemene informatieverschaffing van ESRS 2. Deze standaard, die van toepassing is op alle duurzaamheidsthema's, omvat vier dimensies: (1) bestuur, (2) strategie, (3) impact, risico- en kansenbeheer, en (4) statistieken en doelstellingen.

Tenslotte, in een combinatie van ESRS 2 en ESRS S3 'Affected Communities', worden belastingen specifiek genoemd als iets dat gevolgen kan hebben voor getroffen gemeenschappen, bijvoorbeeld "... agressieve strategieën om belastingen te minimaliseren, met name met betrekking tot activiteiten in ontwikkelingslanden..." .

Wanneer belastingen niet als een belangrijk onderwerp worden beschouwd, bijvoorbeeld omdat andere onderwerpen een hogere prioriteit hebben en/of omdat belastingen onder de materialiteitsdrempel vallen, kunnen organisaties er nog steeds voor kiezen om vrijwillig te rapporteren over belastingzaken. Bedrijven die ervoor kiezen om hun fiscale aanpak en gegevens te delen, doen dat om verschillende redenen, bijvoorbeeld om te voldoen aan specifieke eisen op het gebied van informatieverschaffing over belastingen (bijv. UK Tax Strategy en EU Public Country-by-Country Reporting), waarbij duurzaamheid centraal staat. De kern is vaak de bereidheid om een verantwoorde belastingaanpak te laten zien, in verhalen en gegevens, om zo tegemoet te komen aan maatschappelijke verwachtingen en in lijn te zijn met duurzame bedrijfsstrategieën van organisaties. Dit helpt vertrouwen op te bouwen binnen gemeenschappen en versterkt de license to operate.

EU Taxonomy Regulation

De Taxonomieverordening van de EU stelt bedrijven in staat om een gemeenschappelijke definitie te hanteren van economische activiteiten die als duurzaam voor het milieu kunnen worden beschouwd. In deze verordening wordt, door toepassing van de OECD-richtlijnen voor verantwoord ondernemen, belasting beschouwd als een van de minimumwaarborgen, naast mensenrechten, omkoping/corruptie en eerlijke concurrentie. Naleving van deze minimumwaarborgen is een voorwaarde voor naleving van de Taxonomy Regulation van de EU.

Voor Tax betekent dit onder andere dat organisaties:

• "Moeten voldoen aan de letter en de geest van de fiscale wet- en regelgeving [...]" en
• "Moeten fiscaal bestuur en naleving van de belastingwetgeving behandelen als belangrijke elementen van hun oversight- en bredere risicobeheersystemen [...]". 

De technische expertgroep voor duurzame financiering van de EU wijst erop dat "goedkeuring van de GRI 207-norm wordt aanbevolen als indicator voor een ambitieuzer begrip van belastingrechtvaardigheid door een onderneming". In wezen betekent dit dat het gebruik van GRI 207 helpt om te voldoen aan de minimale fiscale waarborg zoals vereist door de Taxonomy Regulation van de EU.

SFDR

De Sustainable Finance Disclosures Regulation (SFDR) is het transparantiekader van de EU dat bepaalt hoe financiële marktdeelnemers duurzaamheidsinformatie openbaar moeten maken. Onder de SFDR is Belasting op meerdere manieren relevant, waaronder:

• Als onderdeel van de SFDR-definitie van een "duurzame investering" is het een vereiste dat "dergelijke investeringen geen significante schade toebrengen aan een van deze (duurzaamheids)doelstellingen en dat de bedrijven waarin wordt geïnvesteerd goede bestuurspraktijken volgen, in het bijzonder met betrekking tot gezonde managementstructuren, werknemersrelaties, beloning van personeel en naleving van de belastingwetgeving". Hiertoe moeten zowel de ondernemingen waarin wordt geïnvesteerd als de investeerders goed fiscaal bestuur toepassen. Voor de investeerder geldt dit zowel voor zijn eigen organisatie als als onderdeel van het investeringsproces.
• Als onderdeel van het beleid van de investeerder met betrekking tot de integratie van duurzaamheidsrisico's in het besluitvormingsproces voor investeringen, is belasting een van de risico's waarmee rekening moet worden gehouden tijdens de levenscyclus van de investering.
• Als onderdeel van de SFDR zijn de belangrijkste indicatoren voor negatieve gevolgen: schendingen en gebrek aan processen en nalevingsmechanismen om de naleving van de OECD-richtlijnen voor MNO's (inclusief belastingen) te controleren, en investeringen/inkomsten in rechtsgebieden die op de EU-lijst van niet-coöperatieve rechtsgebieden voor belastingdoeleinden staan.

Als het gaat om verantwoord beleggen, loopt de door de VN ondersteunde organisatie Principles for Responsible Investment (PRI) voorop met haar uitgebreide onderzoek en het bieden van praktische richtlijnen om beleggers en vermogensbeheerders te helpen Belastingen effectief te integreren in verantwoorde beleggingsstrategieën.

Een toenemend aantal investeerders maakt nu publiekelijk hun fiscale verwachtingen voor investeringen bekend en gebruikt methoden zoals aandeelhoudersbetrokkenheid en stemmen om verantwoordelijke belastingpraktijken te benadrukken als essentieel voor duurzame ontwikkeling en bedrijfsrisicobeheer. Tax transparantie is een cruciale eerste stap in deze dialogen. Opmerkelijke recente voorbeelden zijn aandeelhoudersstemmen waarbij investeerders multinationals hebben aangespoord om hun belastingaanpak bekend te maken en daarmee GRI 207 toe te passen.

Deloitte Global tax policy survey

In de context van het bovenstaande is het interessant om de volgende resultaten te zien uit het onderzoek van Deloitte Global Tax Policy van 2023:

• 40% van de respondenten heeft een up-to-date belastingtransparantiestrategie voor hun groep, die is getest met het senior management.
• 75% van de respondenten verwacht dat de belangstelling van belanghebbenden voor belastinggedrag en -resultaten van grote bedrijven de komende 3 jaar zal toenemen;
• 37% van de respondenten verwacht het komende jaar geen enkele vorm van communicatie met belanghebbenden die verder gaat dan de standaard financiële rapportage; en
• 54% van de respondenten verwacht dat hun groep de fiscale communicatie in overeenstemming brengt met een transparantienorm.

We verwachten dat deze bevindingen in de komende 2 tot 3 jaar zullen veranderen, gezien de manier waarop belastingen deel uitmaken van de hierboven besproken EU-duurzaamheidsregelgeving en met de aanstaande verplichte openbare EU-rapportage per land. In het bijzonder verwachten we dat het percentage respondenten dat verwacht hun fiscale communicatie af te stemmen op een fiscale transparantienorm aanzienlijk zal toenemen.

Aanbevolen voor u

Tot slot bieden we enkele aanbevelingen die nuttig kunnen zijn voor de voortdurende vooruitgang van duurzame belastingpraktijken:

• (Verdere) ontwikkeling voor een benadering van Tax die is afgestemd op de duurzaamheidsstrategie en de verwachtingen van belanghebbenden binnen de organisatie, rekening houdend met internationaal geaccepteerde normen.
• Robuust fiscaal bestuur, risico- en gegevensbeheer toepassen om ervoor te zorgen dat het fiscaal beleid wordt nageleefd, inclusief publieke toezeggingen voor (verantwoorde) fiscale initiatieven.
• Daag jezelf uit om verder te denken en te handelen dan alleen naleving bij het nastreven van doelen zoals duurzame ontwikkeling.
• Gebruik een erkende multi-stakeholder rapportagenorm voor fiscale informatie, zoals GRI 207, die wordt erkend door het CSRD/ESRS en de Taxonomy Regulation van de EU. Het gebruik van een dergelijke standaard vergemakkelijkt de naleving van deze regels. Verder kan het vertrouwen op een erkende wereldwijde standaard bijdragen aan het bereiken van uniforme belastingrapportage en het vestigen van een wereldwijde norm. Dit zou op zijn beurt de nalevingsprocessen en belasting voor bedrijven moeten verlichten en belanghebbenden in staat moeten stellen om consistente en vergelijkbare belastinggegevens efficiënter te analyseren. Als een strikte naleving van deze standaard niet mogelijk is, zouden bedrijven ernaar kunnen streven de standaard nauwgezet te volgen en eventuele afwijkingen duidelijk te vermelden om de analyse voor belanghebbenden te vereenvoudigen.
• Als je transparant rapporteert over belastingen, overweeg dan om je te richten op de grotere belastingbijdragen (bijv. rapportering over de totale belastingbijdrage waarbij ook rekening wordt gehouden met ontvangen stimuleringsmaatregelen). Een belangrijk onderdeel hiervan, en van het principe "positieve impact en geen schade berokkenen", is het bekendmaken van hoe belastingplanning op verantwoorde wijze plaatsvindt, inclusief de controle hierop.
• Denk na over de diepgang van je informatie over belastingen en of je een verscheidenheid aan belastingen wilt opnemen, zoals indirecte belastingen en loonbelasting, maar ook milieubelastingen zoals koolstofbelasting en plasticbelasting, en stimuleringsmaatregelen, aangezien deze vormen van belasting belangrijk zijn in de context van duurzame ontwikkeling.
• Wees je bewust van het risico dat je wordt gezien als bezig met greenwashing door het publiceren van onvolledige belastingrapportage en/of het gebruik van een "self-made" of "business-only" methodologie die geen rekening houdt met de standpunten van meerdere belanghebbenden. Consequent voldoen aan erkende internationale normen is een voor de hand liggende manier om dit risico te beperken.
• Overweeg om externe assurance te vragen voor publieke belastingrapportage om de stakeholders gerust te stellen. In de context van de Europese CSRD/ESRS zal een dergelijke zekerheid verplicht worden, waardoor het verstandig is om je hierop van tevoren voor te bereiden.