Skip to main content

EU ETS: Potentiële fiscale gevolgen voor Nederlandse scheepvaartbedrijven

Nationale en internationale Tax Alerts

Het emissiehandelssysteem van de Europese Unie (EU ETS) vormt een belangrijk onderdeel van de EU-strategie om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen. Vanaf januari 2024 is het EU ETS uitgebreid naar de maritieme sector, waardoor scheepvaartbedrijven die in Europese wateren actief zijn moeten voldoen aan nieuwe CO2-emissienormen. Deze uitbreiding stelt de industrie voor aanzienlijke uitdagingen, met name wat betreft naleving en mogelijke belastingimplicaties binnen het Nederlandse belastingstelsel.

Deze Tax alert geeft een overzicht van het EU ETS, legt uit onder welke voorwaarden scheepvaartmaatschappijen onder de reikwijdte ervan vallen en schetst de mogelijke fiscale gevolgen, met een focus op het Nederlandse belastingstelsel. Daarnaast gaan we in op de mogelijke effecten van verschillende inkoopstrategieën, zoals hedging, op de fiscale positie van een onderneming.


Inzicht in het  EU-emissiehandelssysteem (EU-ETS)

 

Het EU-ETS is een "cap-and-trade" mechanisme dat een limiet vastlegt voor de totale hoeveelheid broeikasgassen die entiteiten binnen het toepassingsgebied mogen uitstoten. Bedrijven kunnen emissierechten ontvangen of kopen, die het recht geven om één ton CO2 of een gelijkwaardige hoeveelheid andere broeikasgassen uit te stoten. Deze emissierechten kunnen worden verhandeld op de open markt, waardoor bedrijven financiële stimulansen krijgen om hun uitstoot te verminderen.


De opname van de maritieme sector in het EU-ETS betekent dat scheepvaartmaatschappijen verplicht zijn emissierechten te kopen en in te leveren om hun CO2-uitstoot voor reizen binnen de Europese Economische Ruimte (EER) te dekken. Dit is een belangrijke wijziging in de regelgeving, aangezien de scheepvaart van oudsher is uitgesloten van het EU-ETS.


De eerste deadline voor het inleveren van emissierechten: Scheepvaartbedrijven moeten hun eerste partij EU-emissierechten uiterlijk op 30 april 2025 inleveren om 40% van hun geverifieerde CO2-emissies voor het jaar 2024 te dekken. Dit markeert een cruciale mijlpaal voor de naleving van de regelgeving en vereist dat bedrijven zich ruim van tevoren voorbereiden om hun emissierechten te beheren en ervoor te zorgen dat ze deze deadline halen.


Welke scheepvaartbedrijven worden beïnvloed?


Scheepvaartmaatschappijen vallen onder het EU-ETS als ze aan de volgende criteria voldoen:


  • Grootte en type vaartuig: De voorschriften zijn van toepassing op schepen met een brutotonnage van 5.000 of meer die goederen of passagiers vervoeren voor commerciële doeleinden, zoals tankers, bulkcarriers, containerschepen en cruiseschepen.
  • Geografisch toepassingsgebied: Emissies van reizen tussen havens binnen de EER, evenals reizen die vertrekken van of aankomen in een EER-haven, vallen onder de richtlijn. Voor reizen tussen EER-havens is 100% van de emissies gedekt, voor reizen die vertrekken vanuit een EER-haven naar een haven buiten de EER of aankomen vanuit een haven buiten de EER, wordt slechts 50% van de emissies gedekt.
  • Nalevingstermijnen: De verplichting om emissierechten aan te kopen en in te leveren zal vanaf 2024 gefaseerd worden ingevoerd, met een initiële vereiste om in 2024 40 % van de emissies van reizen in het kader van het EU-ETS te dekken, oplopend tot 70 % in 2025 en 100 % tegen 2026.

Potentiële fiscale implicaties voor Nederlandse scheepvaartbedrijven


De opname van de scheepvaartsector in het EU ETS brengt verschillende potentiële fiscale implicaties met zich mee, met name in de context van de Nederlandse belastingwetgeving. Hier zijn de belangrijkste overwegingen, samen met voorbeelden om de mogelijke effecten te illustreren:

Naar Nederlands recht worden handelingen met betrekking tot de aan- en verkoop van emissierechten over het algemeen beschouwd als een belastbare levering voor btw-doeleinden. De btw-richtlijn biedt de lidstaten de mogelijkheid om leveringen van emissierechten te onderwerpen aan de btw-verleggingsregeling, in welk geval de btw verschuldigd is door de koper van de emissierechten. Deze optie is in Nederland geïmplementeerd.


Voor scheepvaartbedrijven die binnen en buiten Nederland actief zijn, moeten de mogelijke BTW-implicaties en BTW-rapportageverplichtingen zorgvuldig worden bekeken. Zo kan een (buitenlandse tak van een) Nederlandse scheepvaartmaatschappij die emissierechten koopt op de EU-markt te maken krijgen met BTW-verplichtingen, afhankelijk van de locatie van de verkoper en de structuur van de transactie, en kan het per land verschillen of de BTW-verleggingsregeling van toepassing is. De juiste BTW-registratie, documentatie en nalevingsmaatregelen zijn vereist om ervoor te zorgen dat de scheepvaartmaatschappij wordt geacht aan deze regels te voldoen.
 

In Nederland kunnen de kosten voor de aankoop van emissierechten van invloed zijn op de heffingsgrondslag van de vennootschapsbelasting. Gewoonlijk kunnen deze kosten worden afgetrokken als bedrijfskosten, waardoor de belastbare winst van het bedrijf daalt. De aftrekbaarheid van deze kosten kan echter afhangen van de aard van de kosten en de specifieke feiten en omstandigheden.


Zo kan een Nederlands scheepvaartbedrijf die emissierechten koopt om haar emissies voor EER-reizen te dekken, deze kosten over het algemeen aftrekken van haar belastbaar inkomen. Indien de emissierechten echter voor speculatieve doeleinden worden aangekocht of als beleggingen worden aangehouden, kan de aftrekbaarheid worden beperkt of aan andere regels worden onderworpen. Bedrijven moeten de aard van hun transacties met vergoedingen zorgvuldig evalueren om de juiste fiscale behandeling te bepalen.


Sommige scheepvaartmaatschappijen kunnen ook specifieke aanbestedingsstrategieën toepassen, zoals hedging, om het financiële risico te beheersen dat gepaard gaat met fluctuerende prijzen van emissierechten. Hedging houdt in dat er financiële contracten worden afgesloten om de prijzen voor toekomstige aankopen vast te zetten, wat de kosten kan stabiliseren maar ook extra belastingcomplexiteiten met zich meebrengt. Winsten of verliezen uit afdekkingstransacties kunnen bijvoorbeeld onderworpen zijn aan andere belastingregels dan de onderliggende transacties met vergoedingen. Als deze afdekkingscontracten centraal door een Nederlandse entiteit voor andere groepsentiteiten worden beheerd, kunnen er verdere gevolgen voor de verrekenprijzen ontstaan.

Als een scheepvaartmaatschappij een centrale entiteit binnen de groep opricht, zoals een Nederlandse entiteit, om de aankoop van alle emissierechten af te handelen, kunnen er belangrijke overwegingen met betrekking tot verrekenprijzen ontstaan.


Als een Nederlandse entiteit bijvoorbeeld wordt aangewezen als het centrale inkooppunt voor alle emissierechten voor de groep, en deze vervolgens verkoopt aan andere groepsentiteiten (bijv. werkmaatschappijen in Griekenland, Spanje of Duitsland), zou het nodig zijn om de passende vergoeding voor de Nederlandse entiteit te bepalen op basis van haar uitgeoefende functies, aanvaarde risico's, en gebruikte activa. Dit kan leiden tot de conclusie dat de activiteiten van de Nederlandse entiteit kunnen worden gekwalificeerd als een dienst (centrale inkoophub zonder risico), of als partij bij de verkoop van de emissierechten (waarbij de Nederlandse entiteit ook bepaalde risico's beheert en beheerst). Bovendien, zoals hierboven vermeld, als de groep zijn financiële risico's als gevolg van de schommelende prijzen van de emissierechten beheert door middel van hedgingactiviteiten, moet ervoor worden gezorgd dat dergelijke hedgingactiviteiten passend worden vergoed vanuit het oogpunt van verrekenprijzen. Het is daarom van cruciaal belang om inzicht te hebben in de functies die de Nederlandse entiteit vervult, de risico's die zij loopt en de activa die zij gebruikt, evenals in de andere partijen die bij de transacties betrokken zijn, om ervoor te zorgen dat een passend beleid voor verrekenprijzen wordt geïmplementeerd. De groep moet ook adequate documentatie over verrekenprijzen bijhouden om het zakelijke karakter van de prijsstelling van de transacties tussen de partijen te rechtvaardigen.

Scheepvaartbedrijven die profiteren van de Nederlandse tonnagebelastingregeling moeten beoordelen of de kosten in verband met emissierechten van invloed zijn op hun subsidiabiliteit of op de berekening van hun belastbare grondslag. De Nederlandse tonnagebelastingregeling stelt bedrijven in staat om hun belastbare winst te berekenen op basis van de nettotonnage van hun vloot, wat doorgaans resulteert in een lagere belastinggrondslag in vergelijking met de standaard vennootschapsbelastingregeling.


Als een bedrijf onder de Nederlandse tonnagebelastingregeling bijvoorbeeld aanzienlijke kosten maakt in verband met emissierechten, moet het bepalen of deze kosten aftrekbaar zijn in het kader van de tonnagebelasting. Gezien de complexiteit van de manier waarop de Nederlandse Belastingdienst deze regels kan interpreteren, kan vroegtijdige afstemming helpen om onverwachte belastingaanslagen te voorkomen en naleving te garanderen.

Hoe Deloitte kan helpen


Het navigeren door de complexiteit van het EU ETS en het begrijpen van de mogelijke belastingimplicaties onder de Nederlandse wetgeving vereist gespecialiseerde kennis en een strategische aanpak. Ons toegewijde offshore- en scheepvaartteam biedt een scala aan diensten om rederijen te helpen bij het beheren van deze nieuwe vereisten:


  • Ondersteuning bij naleving: Hulp bij het opzetten van interne processen voor het bewaken, rapporteren en verifiëren van CO2-emissies in overeenstemming met de EU-ETS en Nederlandse belastingvereisten.
  • Tax adviesdiensten: Begeleiding bij de implicaties van transacties met emissierechten op het gebied van btw, vennootschapsbelasting en verrekenprijzen. Dit omvat ondersteuning bij het afstemmen met de Nederlandse Belastingdienst om mogelijke fiscale problemen aan te pakken en fiscale posities te optimaliseren.
  • Herziening tonnagebelasting: Evaluatie van de impact van het EU ETS op subsidiabiliteit en berekeningen onder de Nederlandse tonnagebelastingregeling en advies over het beperken van eventuele negatieve effecten.
  • Strategische planning: Ontwikkeling van strategieën voor het kopen van emissierechten, hedging, financiële planning en het verkennen van mogelijke compensatiemogelijkheden om de nalevingskosten te minimaliseren en de financiële impact te beheersen.
  • Tax rulings: Ondersteuning bij het voeren van gesprekken met de Nederlandse Belastingdienst om de fiscale behandeling te verduidelijken en afspraken te maken over btw, verrekenprijzen en andere complexe kwesties. Vroegtijdige betrokkenheid kan helpen risico's te beperken en meer zekerheid bieden voor belastingstrategieën.


Contact

 

De uitbreiding van het EU ETS naar de scheepvaartsector brengt nieuwe uitdagingen met zich mee op het gebied van regelgeving en belastingen, met name binnen het Nederlandse fiscale kader. Vroegtijdige voorbereiding, een duidelijk begrip van de mogelijke fiscale implicaties en proactieve afstemming met de Nederlandse belastingdienst zijn cruciale stappen om ervoor te zorgen dat de belastingwetgeving wordt nageleefd. Voor advies en ondersteuning op maat nodigen wij u uit contact op te nemen met Deloitte's experts hieronder.

Schrijf je in voor Tax nieuwsbrieven