De kracht van blockchain bij het revolutioneren van de voedingsindustrie

In de wereldwijde voedselvoorzieningsketen ontbreekt een essentieel ingrediënt: vertrouwen. Talloze factoren hebben bijgedragen aan het verlies van vertrouwen. Steeds veeleisender consumenten bijvoorbeeld. Haperingen in de toeleveringsketen veroorzaken verstoring en economische schade. De toenemende regeldruk. En als klap op de vuurpijl plegen criminelen voedselfraude en vernielen ze onderweg de reputatie van de hele voedingsindustrie. Er is een compleet nieuwe aanpak nodig, gebaseerd op transparantie en traceerbaarheid, om het vertrouwen terug te winnen en waardeketens toekomstbestendig te maken. Een aanpak die volgens ons één essentieel ingrediënt bevat: blockchain-technologie.

Transparantie versus traceerbaarheid

Voordat we het probleem van de toeleveringsketen oplossen, moeten we de termen transparantie en traceerbaarheid begrijpen. Hoewel deze vaak door elkaar worden gebruikt, vertegenwoordigen ze verschillende concepten binnen de context van toeleveringsketens. Transparantie van de toeleveringsketen bestaat volgens Tam Herbert van MIT uit twee elementen: zichtbaarheid en openbaarmaking. Gegevens van alle deelnemers aan de toeleveringsketen moeten nauwkeurig worden geïdentificeerd en op het gewenste detailniveau worden gecommuniceerd. Transparantie gaat dus over het uitwisselen van informatie in de hele toeleveringsketen en het verstrekken van de vereiste informatie aan alle deelnemers aan de toeleveringsketen. Traceerbaarheid daarentegen richt zich niet op de toeleveringsketen als geheel, maar op het product zelf. De vastgelegde informatie kan bijvoorbeeld bestaan uit batchgegevens of ingrediëntenbronnen. Zoals we zullen laten zien, kan het fraudebestendig vastleggen van dergelijke informatie zeer nuttig zijn voor ESG-rapportage en voor het opsporen van productverontreiniging of voedselvervalsing. Transparantie en traceerbaarheid hebben een belangrijk element gemeen: de vereiste uitwisseling van informatie tussen verschillende belanghebbenden. En dat is waar blockchain-technologie zijn waarde bewijst.

Waarom voedselwaardeketens blockchain nodig hebben

Een blockchain (om het simpel te zeggen) stelt gebruikers in staat om een digitaal grootboek van transacties te maken en dat grootboek te delen met deelnemers in de waardeketen. Het creëert een enkele bron van waarheid van informatie. Blockchain is een unieke manier om informatie te delen in processen waarbij meerdere partijen betrokken zijn, omdat het een real-time uniform beeld van de hele toeleveringsketen kan creëren, zonder de onzekerheid van het in twijfel trekken van de waarheidsgetrouwheid van de informatie die via de keten wordt geregistreerd. We zien ten minste drie problemen in het voedselecosysteem waar blockchain-technologie een grote bijdrage aan kan leveren: het vaststellen van de herkomst van producten, het traceren van ingrediënten en het verbeteren van duurzaamheid (rapportage). In al deze gevallen verhoogt blockchain de transparantie of traceerbaarheid.

Oorsprong van de producten

Weet jij waar je eten vandaan komt? En hoe verifieer je beweringen over de oorsprong ervan? Gegevens over de herkomst van producten kunnen eenvoudig worden vastgelegd op een blockchain. Door bijvoorbeeld RFID-tags toe te voegen tijdens het verpakken van geoogste gewassen, kan een boer informatie vastleggen over het milieu, de gewasomstandigheden of eventuele gebruikte pesticiden. Objectieve informatie uit externe bronnen – zoals de weersomstandigheden tijdens een groeiseizoen – kan automatisch worden vastgelegd via zogenaamde oracles. RFID-tags maken het mogelijk om producten te volgen tijdens de productie en het transport, totdat ze de consument bereiken.

Deelnemers aan de supply chain die de informatie vastleggen, worden op verschillende manieren beloond. Blockchain biedt over het algemeen een verhoogde efficiëntie die kan resulteren in kostenbesparingen. Voor boeren kan desintermediatie van de toeleveringsketen leiden tot betere prijzen voor hun producten. En met processen die grotendeels geautomatiseerd zijn door het gebruik van slimme contracten, kunnen deelnemers profiteren van kortere betalingscycli en een lichtere administratieve last.

Bovendien biedt het vastleggen van gegevens op een onveranderlijke blockchain een onfeilbaar controlespoor voor bedrijven die duurzaamheidsclaims moeten bewijzen. De geregistreerde gegevens kunnen een unique selling point zijn voor uw klanten: door een QR-code op de verpakking te scannen, kunnen ze de herkomst van producten verifiëren. Op deze manier zijn uw investeringen in een duurzame waardeketen zichtbaar voor de consument, waardoor u een voorsprong heeft op de concurrentie.

Ingrediënten volgen

Naast het volgen van producten tot aan de bron, kan blockchain-technologie worden gebruikt om een laag dieper te gaan: het volgen van individuele ingrediënten binnen een product. Dit heeft meerdere voordelen. In het geval van voedselbesmetting geven bedrijven bijvoorbeeld enorme bedragen uit om te voorkomen dat klanten besmette producten consumeren. In deze situaties is tijd kostbaar en wilt u die niet besteden aan het najagen van papieren sporen. Met blockchain kan het lokaliseren van de besmette ingrediënten en het traceren van de getroffen batches binnen enkele seconden worden gedaan, waardoor het terugroepproces veel sneller en gemakkelijker wordt. Consumenten kunnen controleren of hun product deel uitmaakt van een besmette partij, simpelweg door een code op de verpakking te scannen. Een multinationale retailer die blockchain voor dit doel gebruikt, verklaarde dat de tijd die nodig is om besmet voedsel op te sporen van 7 dagen naar 2,2 seconden ging.

Een andere use case voor het traceren van individuele ingrediënten is in de strijd tegen voedselfraude en vervalsing. De consument heeft geen andere keuze dan te vertrouwen op claims van voedselproducenten of -verkopers. Sommige partijen maken frauduleuze claims, bijvoorbeeld door voedingsproducten verkeerd te etiketteren, onjuiste ingrediënten te gebruiken of producten als halal of koosjer te presenteren die niet als zodanig kwalificeren. Gevallen van voedselfraude komen zo vaak voor dat de Europese Commissie er maandelijks een overzicht van publiceert. Voedselfraude veroorzaakt ernstige economische schade en tast het vertrouwen van de consument aan. Door de afzonderlijke ingrediënten traceerbaar te maken en ervoor te zorgen dat de informatie fraudebestendig is, kunnen belanghebbenden het criminelen veel moeilijker maken om voedselfraude te plegen. Blockchain-technologie biedt een krachtig hulpmiddel om de geschiedenis van een product in de hele waardeketen te controleren. Het gebruik van de informatie om transparantie te bieden aan de consument zal veel doen om hun vertrouwen in het voedsel dat ze kopen te herstellen.

Sustainability

Globalisering heeft geleid tot steeds complexere waardeketens met veel verschillende belanghebbenden en een grote impact op het milieu. Hoewel deze complexe waardeketens al moeilijk genoeg zijn om te beheren, is er daarom ook een dringende noodzaak om ze te verduurzamen. De grotere zichtbaarheid in de waardeketen die blockchain biedt, kan helpen. De gegevens die al zijn verzameld en opgeslagen op de blockchain voor trackingdoeleinden, zijn een goudmijn voor bedrijven die hun producten duurzamer willen produceren, inkopen, verzenden en distribueren.

In de afgelopen jaren hebben overheden en beleggers bovendien ESG-rapportagevereisten ingevoerd om duurzamere bedrijfspraktijken te stimuleren. Bedrijven die onder het toepassingsgebied vallen, zijn verplicht om informatie te verzamelen en openbaar te maken over de sociale en milieu-impact van hun activiteiten. Om aan de ESG-rapportagevereisten te voldoen, moeten partijen samenwerken in het transparant maken van hun waardeketens. Ze moeten vertrouwen hebben in het gebruik van de onbewerkte gegevens van andere partijen, waardoor vragen worden gesteld over wie verantwoordelijk is voor welke informatie. Blockchain lost dit probleem op door niet alleen de vereiste informatie vast te leggen, maar er ook voor te zorgen dat deze informatie veilig en onveranderlijk is.

Beste investering ooit

Blockchain en waardeketens zijn een match made in heaven. De transparantie en traceerbaarheid die nodig zijn voor een toekomstbestendige waardeketen zijn sleutelelementen van blockchaintechnologie. In dit artikel worden een paar mogelijke use cases besproken, maar de technologie heeft nog veel meer te bieden. Het echte mooie is dat, als je eenmaal gegevens op de blockchain vastlegt voor één use case, er zeker nog veel meer manieren zijn om ze toe te passen ten voordele van je bedrijf - en de samenleving. Vanuit beide perspectieven kan de introductie van blockchain in de toekomst uw beste investering ooit blijken te zijn.

Benieuwd naar wat wij voor uw waardeketen kunnen betekenen? Bij Deloitte hebben we een aanpak op maat die we graag met u bespreken.