Implementatiewet Mobiliteitsrichtlijn treedt op 1 september 2023 in werking in Nederland

Achtergrond

De Wet implementatie Mobiliteitsrichtlijn (hierna: ‘de Wet’) regelt de implementatie van Richtlijn (EU) 2019/2121 (de ‘Mobiliteitsrichtlijn’) van het Europees Parlement en de Raad van 27 november 2019 tot wijziging (en uitbreiding) van Richtlijn (EU) 2017/1132 (hierna: de ‘Vennootschapsrichtlijn’) met betrekking tot grensoverschrijdende omzettingen, fusies en splitsingen. De Wet brengt een aantal belangrijke wijzigingen met zich ten aanzien van grensoverschrijdende fusies, en introduceert een wettelijk kader voor grensoverschrijdende omzettingen en splitsingen.

Hoewel het op grond van rechtspraak van het Hof van Justitie van de Europese Unie (hierna: HvJ-EU) reeds mogelijk was om grensoverschrijdende omzettingen (en in mindere mate ook splitsingen) uit te voeren, ontbrak een regelgevend kader. Dit vormde een hindernis voor de uitoefening van de vrijheid van vestiging binnen de EU, aangezien het juridische versnippering en rechtsonzekerheid met zich meebracht. De Mobiliteitsrichtlijn poogt die hindernis weg te nemen zodat het gemakkelijker wordt om een grensoverschrijdende omzetting, fusie of splitsing te effectueren.

De Mobiliteitsrichtlijn diende op zijn laatst op 31 januari 2023 in de EU/EER-landen te zijn geïmplementeerd. Echter, dit is slechts door enkele EU/EER-lidstaten gelukt. Nederland heeft deze implementatiedatum niet gehaald, maar inmiddels is het parlementaire proces doorlopen en treedt de Wet op 1 september 2023 in werking.

Inhoud van de wet

In de Wet wordt het toepassingsbereik uit de Mobiliteitsrichtlijn overgenomen. Dit betekent dat het Wetsvoorstel alleen van toepassing is op de Nederlandse besloten vennootschap (B.V.) en de naamloze vennootschap (N.V.). Op grond van de Mobiliteitsrichtlijn is er nog geen wettelijk kader voor een grensoverschrijdende verrichting door andere rechtsvormen.

Opdeling in drie fasen
In lijn met de Mobiliteitsrichtlijn en de regels in Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek over binnenlandse fusies en splitsingen is het proces rondom grensoverschrijdende omzettingen, fusies en splitsingen opgedeeld in drie fasen: 1) de voorbereidende fase, 2) de besluitvormingsfase en 3) de uitvoeringsfase. In de voorbereidende fase worden alle voorbereidende handelingen met betrekking tot de grensoverschrijdende omzetting, fusie of splitsing uitgevoerd. Hierbij kan gedacht worden aan het opstellen van het voorstel tot omzetting, fusie of splitsing en het informeren van aandeelhouders, schuldeisers en (indien opgericht) de ondernemingsraad. In de besluitvormingsfase neemt de algemene vergadering een besluit over het in fase 1 opgestelde voorstel. Als de algemene vergadering groen licht geeft, begint de uitvoeringsfase. De akte wordt onder andere gepasseerd door de notaris en de omzetting, fusie of splitsing wordt ingeschreven bij de Kamer van Koophandel.

Informatievoorziening aan aandeelhouders, schuldeisers en werknemers
Het proces omtrent grensoverschrijdende omzettingen, fusies en splitsingen wordt in de Wet, in lijn met de Mobiliteitsrichtlijn en de regels in Boek 2 BW omtrent binnenlandse fusies en splitsingen, opgedeeld in drie fasen:1) de voorbereidende fase,2) de besluitvormende fase en3) de uitvoerende fase. In de voorbereidende fase worden alle voorbereidende handelingen ten aanzien van de grensoverschrijdende omzetting, fusie of splitsing verricht. Hierbij kan onder meer worden gedacht aan het opstellen van het omzettings-, fusie of splitsingsvoorstel en het inlichten van aandeelhouders, crediteuren en (indien ingesteld) de ondernemingsraad. Ten aanzien van werknemers geldt dat onder meer de gevolgen van de omzetting, fusie of splitsing voor de arbeidsverhoudingen en materiële wijzigingen in de arbeidsomstandigheden moeten worden toegelicht. In de besluitvormende fase neemt de algemene vergadering een besluit over het in fase 1 opgestelde voorstel. Indien de algemene vergadering groen licht geeft, breekt de uitvoerende fase aan. Hierin wordt onder andere de akte door de notaris gepasseerd en opgave van de omzetting, fusie of splitsing gedaan bij de Kamer van Koophandel.

Langere verzettermijn
Verder is een belangrijke wijziging dat de bezwaartermijn voor schuldeisers wordt verlengd van één maand naar drie maanden. Gedurende deze periode kunnen schuldeisers bezwaar maken tegen het voorstel en bijvoorbeeld een garantie eisen van de betrokken ondernemingen.

De fraudetoets
In de Wet wordt de reeds bestaande toetsing door de notaris uitgebreid met de fraudetoets (als onderdeel van de afgifte van een pre-verrichting attest door de notaris). De fraudetoets houdt in dat geen toestemming zal worden gegeven door een notaris voor de grensoverschrijdende fusie als vast komt te staan dat deze is opgezet voor onrechtmatige of frauduleuze doeleinden die leiden tot of gericht zijn op ontduiking of (onrechtmatige) omzeiling van Unie- of nationaal recht, of voor criminele doeleinden. De verplichte fraudetoets geldt ook voor de overige grensoverschrijdende verrichtingen.

Overgangsrecht

De Wet voorziet in een overgangsregeling voor grensoverschrijdende procedures die ten tijde van de inwerkingtreding van de Wet (1 september 2023) reeds gestart waren. Indien het verrichtingsvoorstel reeds is gedeponeerd bij het handelsregister van de Kamer van Koophandel, kan de procedure voortgezet worden op basis van het op dit moment geldende recht. Bij deponering van het voorstel, nadat de Wet inwerking is getreden, dient de nieuwe procedure in acht genomen te worden.

De tekst van de Wet is te raadplegen via deze link. Meer achtergrondinformatie over de Wet is opgenomen in de Memorie van Toelichting .