De toekomst van nieuws

Documentaire De toekomst van nieuws

Nieuws speelt een essentiële rol in een democratie. Deze rol staat onder druk door een combinatie van onjuiste en misleidende informatie, deepfake-technologie, AI-systemen, filterbubbels en de groeiende kwetsbaarheid van burgers met een lagere digitale en mediageletterdheid. Vanwege deze uitdagingen hebben samenlevingen nieuwe controlemechanismen en balanssystemen nodig om de waarde van nieuws te waarborgen.

Omdat we nieuws zo belangrijk vinden voor de samenleving, heeft de Deloitte Impact Foundation een team samengesteld binnen Deloitte, en een brede groep van meer dan 30 externe experts ingeschakeld om mogelijke initiatieven te bestuderen die de toekomst van nieuws positief kunnen beïnvloeden.

Deze ‘Toekomst van nieuws’-studie richt zich op het beschermen van twee verschillende nieuwsaspecten. Functies die essentieel zijn binnen democratische samenlevingen zijn de forumfunctie (het faciliteren van het publieke debat) en de controlefunctie (het fungeren als waakhond). De forumfunctie is afhankelijk van factoren zoals de toegang van de nieuwsconsument tot een pluriform nieuwslandschap en de capaciteit om goed geïnformeerde meningen te vormen. De controlefunctie is afhankelijk van factoren zoals de vrijheid van journalisten om verslag uit te brengen over het beleid en de besluitvorming van de overheid en bedrijven die van invloed zijn op onze samenleving. 

Hoe gezond is het nieuwslandschap?

De onderzoekers selecteerden zes indicatoren die meten in hoeverre nieuws deze functies vervult:

• Inclusiviteit - gelijke vertegenwoordiging en kansen voor verschillende maatschappelijke groepen.
• Pluralisme - presentatie van informatie vanuit verschillende gezichtspunten.
• Toegankelijkheid - het vermogen van verschillende maatschappelijke groepen om toegang te krijgen tot nieuws.
• Kwaliteit – de mate van vertrouwen in nieuws en de hoeveelheid valse en/of misleidende informatie.
• Onafhankelijkheid - financiële en relationele onafhankelijkheid van journalisten en nieuwsorganisaties.
• Transparantie met betrekking tot het standpunt van de nieuwsorganisatie en de journalist, zoals politiek, ideologie en persoonlijke overtuigingen.

Vervolgens onderzochten zij mogelijke toekomstscenario's. Daarbij hielden ze rekening met 96 sociale, technologische, economische, ecologische en politieke ontwikkelingen die van invloed kunnen zijn op het nieuwsecosysteem. Ook analyseerden ze bestaande en toekomstige EU-regelgeving, die zowel complex als verstrekkend is.

Sommige drijfveren die een grote impact hebben op de toekomst van nieuws, maken een  voorspelbare ontwikkeling door. Denk aan de opkomst van Artificial Intelligence (AI) voor het creëren van inhoud, de aanhoudende druk om bedrijfsmodellen te innoveren en onjuiste informatie die de behoefte aan  kwaliteitsnieuws vergroot.

De onderzoekers vonden ook 27 meer onvoorspelbare drijfveren die de toekomst van nieuws stevig beïnvloeden. Hiervan springen er twee in het oog: de rol van technische platforms in het nieuws en de mate van vertrouwen tussen burgers en journalisten. 

Aangezien de toekomst van het nieuws in grote mate zal afhangen van hoe deze twee drijfveren zich gaan ontwikkelen, bevat de studie vier extreme, maar plausibele scenario's voor het nieuwslandschap in 2030, namelijk:

1. Multidimensionale stammen: Burgers worden bediend door een diverse groep van meestal gewantrouwde nieuwszenders. De technische platforms spelen geen dominante rol.
2. De Utopie van het Nieuws: Burgers worden bediend door een diverse groep van grotendeels vertrouwde nieuwszenders. De technische platforms spelen geen dominante rol.
3. Welwillende technische platforms: Burgers worden bediend door een klein aantal grotendeels vertrouwde nieuwszenders, gedomineerd door technische platforms. 
4. ‘Ignorance is bliss’ (Onwetendheid is een zegen): burgers worden bediend door een klein aantal grotendeels onbetrouwbare techplatforms.

Tijd voor nieuwe controlemechanismen en balanssystemen

Op basis van deze scenario-analyse bevelen de onderzoekers zes initiatieven aan die een positieve invloed kunnen hebben op de zes belangrijkste indicatoren en helpen de waarde van nieuws te waarborgen:

1. Meer educatieve programma's voor (digitale) media om nieuws toegankelijker te maken voor een breder publiek, terwijl ook de belangstelling voor meer diverse nieuwsbronnen wordt aangewakkerd, waardoor pluralisme wordt gestimuleerd.
2. Het installeren van een geheugensteuntje om kritisch te denken, die een positieve invloed kan hebben op de forumfunctie van nieuws, door lezers even te laten pauzeren en na te denken.
3. Zorgen voor transparantie in nieuwsalgoritmen, wat het begrip en de controle van de burgers kan vergroten.
4. Oprichting van een pluriforme nieuwsaggregator, die de forumfunctie kan ondersteunen door de toegankelijkheid en inclusiviteit te vergroten, terwijl kleinere verkooppunten de mogelijkheid krijgen om een breder publiek te bereiken, waardoor het pluralisme en de kwaliteit van het nieuws kunnen toenemen.
5. Het installeren van een bewijs van herkomst, met behulp van blockchains, om de controlefunctie positief te beïnvloeden door transparantie, toegankelijkheid en onafhankelijkheid te ondersteunen.
6. Het regelen van financiering voor nieuwsuitzendingen, wat een positieve invloed kan hebben op het forum en de controlefuncties, door een divers en inclusief nieuwsecosysteem te ondersteunen.

Om deze initiatieven uit te voeren, raden we aan om een coalitie op te bouwen van nieuws genererende en verspreidende bedrijven, journalisten, wetenschappers en overheidsinstellingen. Deze coalitie moet het voortouw nemen bij de initiatieven met als gezamenlijk en consistent doel om nieuws te beschermen en de waarde ervan te vergroten. De coalitie kan ook de marktontwikkelingen monitoren ten opzichte van de scenario's, de prestaties afzetten tegen de waarde van nieuwsindicatoren en beoordelen of verdere initiatieven nodig zijn om de waarde van nieuws te waarborgen.