De reis naar een nieuw pensioencontract begint vandaag

Waarom een nieuw pensioenstelsel?

De aannames waarop het oude stelsel gebaseerd is (deelnemers die eenverdiener zijn en een leven lang fulltime bij één baas werken, dekkingsgraden berekend met een risicovrije rente) zijn niet meer van deze tijd. En naarmate er meer gepensioneerden komen en minder werkenden, wordt het oude stelsel steeds minder houdbaar. Sinds 2008 wordt er daarom al gepraat over een nieuw stelsel met meer maatwerk, flexibiliteit en ruimte voor indexering. De Wet toekomst pensioenen legt hier de juridische basis voor.

Wat maakt de pensioentransitie zo complex?

Alleen al de omvang van het project, met zoveel deelnemers en vermogen, is ongekend en uitdagend. Het oude systeem is daarbij door de jaren heen door veel aanpassingen al steeds ingewikkelder geworden, en het nieuwe systeem zit vervolgens fundamenteel anders in elkaar. In plaats van een collectieve pensioenpot komt er voor iedere deelnemer een persoonlijk potje. In plaats van variabele premies en vaste pensioenaanspraken worden de premies vast en de aanspraken variabel. Er moet dus een heel nieuwe IT-infrastructuur opgetuigd worden. Extra probleem daarbij is dat de data van met name oudere deelnemers en gepensioneerden niet uniform en volledig is. En dan is er nog de maatschappelijke en politieke gevoeligheid van het pensioenvraagstuk, die een vergrootglas – en vaak ook een rem – zet op de besluitvorming.

Hoe haal je– zonder te veel risico’s te nemen – de benodigde snelheid?

Samenwerking is in deze alles. De pensioentransitie vraagt om verschillende vormen van samenwerking tussen de betrokken organisaties:

• Sociale partners en pensioenfondsen moeten samen de nieuwe pensioenregeling en het invaarbesluit vormgeven.
  
• Pensioenbestuurders en uitvoeringsorganisaties zijn samen verantwoordelijk voor het opzetten van de gekozen regeling.
  
• Pensioenfondsen samen en apart kunnen op datagebied werken aan kwaliteitsverbetering en standaardisering. Bovendien kunnen ze samenwerken aan de klantreis, die voor alle acht miljoen deelnemers in grote lijnen immers gelijk is. Om het publieke vertrouwen in het nieuwe stelsel te waarborgen is goede en consistente voorlichting essentieel. Daar moet vandaag al een begin mee gemaakt worden.
  

De whitepaper geeft voor ieder van deze vormen van samenwerking inzicht in de uitdagingen en suggesties hoe partijen sneller en efficiënter de doelen kunnen halen, zonder onnodige risico’s te lopen. Het gaat hierbij onder andere om effectief overleg, goede afbakening van taken, (deels) agile werken, projectmatige budgetverstrekking, scherpe keuzes maken, goed communiceren en voldoende tijd inbouwen voor tegenvallers.

Is een transitietraject van vier jaar dan haalbaar?

Ja, maar dan moeten sociale partners, pensioenfondsbesturen en uitvoeringsorganisaties wel tempo te maken en – als er nog niet gestart is – vanaf morgen een stevige koers inzetten. Alleen én samen. Met gebruikmaking van alle aanwezige strategische, procesmatige en uitvoerende expertise, binnen en buiten Nederland. Met deze whitepaper wil Deloitte bijdragen aan een succesvolle en tijdige transitie. Met aandachtspunten, mogelijke valkuilen en hoe die te omzeilen, en adviezen voor de pensioensector om de deadline straks te halen. Op tijd, zorgvuldig en zonder kleerscheuren, in de allereerste plaats voor deelnemers.