De energietransitie: van het traditionele energiesysteem naar een servicemodel

Het energie 'trilemma'

In het huidige model zijn de belangen van energieleveranciers die per kilowatt rekenen niet afgestemd op die van klanten, die een betrouwbare service willen tegen een redelijke prijs. Deze spanning wordt groter als je het volledige energietrilemma in overweging neemt, dat ook het verminderen van het totale verbruik voor duurzaamheidsvoordelen omvat. Het energy-as-a-service-model brengt deze belangen op één lijn. Door een tarief aan te bieden voor een all-in dienst, worden energieleveranciers veel meer geïnteresseerd in het zo efficiënt mogelijk maken van klanten, het gebruik afstemmen op wanneer de opwekking van hernieuwbare energie op zijn hoogtepunt is en energie opslaan voor gebruik wanneer de tarieven hoog zijn. Voor grote commerciële en industriële klanten zou een resultaatgerichte dienst die een divers en hernieuwbaar aanbod van energiebronnen en -beheer tegen lagere en vaste kosten omvat, een aantrekkelijke optie zijn.

Energy-as-a-service in slimme steden

Een katalysator voor deze energy-as-a-service-transitie is bewustwording geweest. Als consumenten zijn we ons meer bewust geworden van ons eigen gebruik en de beschikbare energiebronnen. Een trend, ook in Nederland, zijn 'slimme meters' die de consument meer informatie geven dan ooit tevoren. Door deze informatie te koppelen aan 'slimme apparaten', kan bijvoorbeeld een wasmachine tijdens daluren draaien. De consument controle geven over hun energieverbruik en daarmee energy-as-a-service aanbieden, is een disruptieve innovatie. Een soortgelijke trend is op wereldschaal te zien. Urbanisatie is een wereldwijde trend die de focus op energieverbruik in steden vergroot. Steden nemen ongeveer tweederde van het huidige wereldwijde energieverbruik voor hun rekening en leveren daardoor een grote bijdrage aan de mondiale CO2-voetafdruk. Energie is een van de dringende uitdagingen waarmee steden te maken hebben bij het beheren van snelle urbanisatie. Een reactie hierop zijn de zogenaamde 'slimme steden'. Deze steden maken gebruik van data en digitalisering om de fundamentele werking te verbeteren, inclusief duurzaam energiebeheer. Bij het nadenken over energy-as-a-service, is de mogelijkheid om een meer lokaal en energie-efficiënt distributiesysteem te gebruiken in plaats van het huidige gecentraliseerde systeem, consumentgericht. Wanneer we naar deze 'slimme' oplossingen kijken, is een uitdaging die moet worden aangepakt netpariteit.

Naast een grotere transparantie van het energieverbruik en een beter beheer van de vraag, maken de groei van hernieuwbare energiebronnen en ontwikkelingen in energieopslag de implementatie van energy-as-a-service in slimme steden voor consumenten een waarschijnlijk toekomstscenario. Met dit bedrijfsmodel kunnen energy-as-a-service-aanbieders energiebesparing, energieproductie en energieopslag combineren tot een scherp geprijsd pakket voor commerciële, industriële of residentiële klanten. De opportuniteit verschilt per segment: business-to-business klanten zijn op zoek naar een efficiënte consumptie die in evenwicht is met het beheer van microgeneratie. Business-to-Consumer richt zich op de energie die nodig is om slimme huizen van stroom te voorzien en de snelgroeiende markt voor elektrische voertuigen.

We beginnen beweging in deze richting te zien. In ons onlangs gepubliceerde rapport, Widening the lens: Big-picture thinking on disruptive innovation in the retail power sector, noemen we een aantal voorbeelden van hoe energieleveranciers steeds geavanceerdere technologieën gebruiken om innovatie te stimuleren op alle gebieden van het bedrijf: de back-of-house, het productaanbod en de klantervaring. Energieleveranciers werken samen met bedrijven in verschillende sectoren (auto's, verzekeringen, telecommunicatie) om nieuwe manieren van werken, nieuwe producten en diensten en meer waarde voor klanten te creëren.

Nutsbedrijven en energieleveranciers werken bijvoorbeeld samen met autobedrijven om de opwekking en opslag van huizen te verbeteren en gebruiken geavanceerde analyses om slim gebruik van elektriciteit mogelijk te maken. Het resultaat is een verbeterde betrouwbaarheid en transparantere prijzen voor de consument. Door batterijpakketten om te zetten in storage as a service, kunnen B2B- en B2C-klanten hun energieverbruik verschuiven van de duurste momenten. In een ander geval werkte een energiebedrijf samen met een telecombedrijf om klanten gebundelde thuisdiensten aan te bieden voor hun stroom, gas, telefoon en internet, en het gemak van één enkele rekening. Bedrijven maken gebruik van nieuwe technologieën, zoals blockchain, om lokale peer-to-peer-markten voor hernieuwbare energie te creëren.

Een andere sector waarin energiebedrijven en belanghebbenden samenwerken om waarde te creëren voor consumenten, is vastgoedontwikkeling. Wanneer woonunits worden gebouwd, moeten de kopers van deze units individueel een energieleverancier kiezen. Een reactie op deze inefficiënte inkoop is de investering van projectontwikkelaars in gedecentraliseerde energiesystemen zoals een warmtepomp of zonnepanelen. De ontwikkelaars bieden de kopers van de woonunits de mogelijkheid om een energiebeheerder te contracteren die de initiële kapitaalinvestering op zich neemt en vervolgens de kopers kosten in rekening brengt voor de exploitatie van deze energiesystemen en een prestatiegarantie biedt. Omdat het in ieders belang is om een energiesysteem met de laagste exploitatie- en/of onderhoudskosten te leveren, blijken de totale levenscycluskosten van energiesystemen aanzienlijk lager te zijn dan wanneer de energievoorziening individueel wordt aangeschaft.

Omarmen van de drie trends: decarbonisatie, decentralisatie en digitalisering

Energiebedrijven omarmen de drie trends van decarbonisatie, decentralisatie en digitalisering om iets nieuws te creëren dat waarde biedt voor klanten. Het gebruik van slimme technologieën aan zowel de opwek- als de gebruikszijde maakt een breder en groener scala aan energiebronnen mogelijk. Zelfopwekking maakt de creatie van microgrids en efficiënter gebruik mogelijk. En de nieuwste Internet-of-Things-technologieën bieden een niveau van transparantie en datagestuurd inzicht in gebruik dat het energiemanagement voor zowel leveranciers als klanten verbetert. In alle door ons genoemde voorbeelden spreken de resultaten voor zich.

Deze nieuwe benaderingen worden over de hele wereld uitgerold in kleinschalige proeven en pilots. Maar we verwachten de komende jaren een toenemend momentum bij de grote spelers, met een verschuiving van energie als commodity-product naar diensten die energie omvatten.

Meer informatie?

Bezoek onze Power & Utilities en Future of Energy pagina's om meer te lezen over gerelateerde onderwerpen.

Heeft u vragen of wilt u de mogelijkheden bespreken, neem dan contact met ons op.