Alternatieve eiwitten - Een realiteitscheck

Consumenten zijn klaar voor verandering en de CO2-neutrale economie is toekomstbestendig

Steeds meer bewuste consumenten streven ernaar hun consumptie van dierlijke eiwitten te verminderen of volledig te vervangen. 87% van de consumentenrespondenten uit de VS, het VK, Nederland en Duitsland heeft zich ertoe verbonden om niet-vleeseters, flexitariërs of bewuste vleeseters te worden. Een belangrijke factor achter deze verschuiving in consumentengedrag is de lagere milieu-impact van alternatieve eiwitten in vergelijking met dierlijke eiwitten. Tegelijkertijd zijn de verkopen na jaren van dubbele groeicijfers nu vlak. Wat is er aan de hand?

Naast problemen met de supply chain wijzen gegevens uit het onderzoek van Deloitte op twee door consumenten aangevoerde redenen voor de huidige stagnatie:

• Met inflatie zijn minder mensen bereid een hogere prijs te betalen. Meer betalen is moeilijk in een tijd van hoge voedselprijsinflatie. De bereidheid om een premium te betalen voor plantaardig alternatief vlees daalde met 9 procentpunten ten opzichte van vorig jaar en bleef ver onder het aantal mensen dat aangeeft een premium te betalen voor het beste traditionele verse voedsel. Producenten van plantaardig alternatief vlees geloven dat ze op weg zijn om kostengelijkheid met dierlijk vlees te bereiken, mede omdat de prijzen van dierlijk vlees stijgen. Maar totdat ze dat punt bereiken, zal de prijs waarschijnlijk een tegenwind blijven voor plantaardig alternatief vlees—vooral voor consumenten die minder gepassioneerd zijn over het product.
• Sommige veronderstelde voordelen worden door consumenten in twijfel getrokken. Zelfs kopers van plantaardig alternatief vlees veranderen hun mening over sommige van de eigenschappen ervan. De grootste verandering zit in de perceptie van gezondheid. Veel early adopters geloofden dat de gezondheidsvoordelen van planten zouden gelden voor alle voedingsproducten gemaakt van planten. Vorig jaar geloofden bijna zeven op de tien consumenten (68%) die plantaardig alternatief vlees hadden gekocht, dat het gezonder was dan dierlijk vlees. Maar sommige van deze consumenten veranderen van mening, aangezien dit jaar het aantal met 8 procentpunten is gedaald. Een vergelijkbare maar kleinere daling deed zich voor bij milieuduurzaamheid, met een daling van 5 procentpunten.

Om terug te keren naar groei, zouden producenten van plantaardig alternatief vlees manieren moeten verkennen om de adresseerbare markt uit te breiden, de relatieve kosten te verlagen en formuleringen te creëren die gezondheidsvoordelen bieden terwijl de smaak behouden blijft. 

De veeteeltsector is bijvoorbeeld verantwoordelijk voor de productie van meer dan 8.000 MtCO2e per jaar, ofwel 16,5% van de wereldwijde broeikasgasemissies (GHG). Aangewakkerd door deze consumentenimpuls, erkent de EU ook de urgentie om de eiwittransitie te versnellen en positioneert zij zich om de marktleider op het gebied van duurzaamheid te worden met recente aankondigingen van nieuwe plannen en regelgeving, zoals de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD), het Actieplan voor de Circulaire Economie en de Europese Green Deal.

Alternatieve eiwitten - Een realiteitscheck | Webinar (Engelstalig)

De markt voor dierlijke eiwitten versus alternatieve eiwitten

Ondanks de huidige trends en krantenkoppen, die erop wijzen dat alternatieve eiwitten een van de krachtigste oplossingen voor klimaatverandering blijven, is het gemakkelijk om te vergeten hoe enorm de markt voor dierlijke eiwitten blijft

De markt voor dierlijke eiwitten heeft een omvang van meer dan 1,4 biljoen USD, waarbij de VS ongeveer 20% van de markt uitmaakt. De groei van de traditionele markt voor dierlijke eiwitten is ongeveer 2% en is afhankelijk van de vraag uit ontwikkelingslanden, waar de bevolking en het gemiddelde gezinsinkomen toenemen. De markt voor alternatieve eiwitten daarentegen heeft een omvang van 14 miljard USD en een groeipercentage van 10%, wat voornamelijk wordt gedreven door trends in gezondheid en duurzaamheid bewustzijn. Hoewel plantaardige en alternatieve eiwitten een van de krachtigste middelen blijven tegen klimaatverandering, moeten op de korte termijn alle hens aan dek om dierlijke eiwitten op de route naar klimaatneutraliteit te zetten.

Dus hoe versnellen we de eiwittransitie en creëren we tegelijkertijd een duurzamere dierlijke eiwitsector?

De toenemende vraag naar alternatieve eiwitten creëert een 'deugdzame cyclus' waarin grotere schaalvoordelen en verbeteringen in kosten en mogelijkheden de vraag naar alternatieven verder stimuleren. Het gevolg van deze cyclus is dat dierlijke eiwitten het tegenovergestelde zullen ervaren en een 'vicieuze cirkel' zullen volgen, waarbij minder vraag de schaalvoordelen, betaalbaarheid, marges en investeringen zal belemmeren. 

Om de effecten van de 'vicieuze cirkel' te verzachten, zouden leveranciers van dierlijke eiwitten hun bestaande capaciteiten kunnen benutten of nieuwe capaciteiten kunnen opbouwen om te profiteren van de groeiende markt voor alternatieve eiwitten.

Leveranciers van dierlijke eiwitten zouden bijvoorbeeld:

1. focus op het verduurzamen van bestaande bedrijfsvoering (bijvoorbeeld door het gebruik van duurzaam voer of het gebruik van methaanremmers)
2. Gebruikmaken van fermentatie-expertise om speciale gisten te leveren voor precisiefermentatie
3. Leveren van speciale voedingsingrediënten aan producenten van alternatieve eiwitrijke voedingsmiddelen
4. Bestaande route-to-market-mogelijkheden gebruiken als een service voor producenten van alternatieve eiwitrijke voedingsmiddelen
5. start-ups op het gebied van alternatieve eiwitten overnemen of ermee samenwerken om te versnellen 

Soorten alternatieve eiwitten

Het landschap van alternatieve eiwitten bestaat voornamelijk uit producten op basis van planten, fermentatie, cellen en insecten. Plantaardige eiwitten hebben een marktgrootte van ongeveer 4 miljard USD, gevolgd door fermentatie-gebaseerde eiwitten met ongeveer 350 miljoen USD. De belangrijkste belemmering voor massale adoptie blijft de prijs in vergelijking met traditionele dierlijke producten. Als de productie kan worden opgeschaald en de kosten kunnen worden verlaagd, kan een aanzienlijke groei in de vraag worden verwacht.

Plantaardig eiwit

Plantaardige eiwitten, die voornamelijk bestaan uit soja, tarwe, aardappel, erwt, rijst, kikkererwt en andere, vormen de grootste en meest gevestigde alternatieve eiwitbron en ontvangen de meeste investeringen. De vraag is aan het versnellen als gevolg van de mainstream opkomst van de 'flexitariër'-consument en het groeiende aantal vegetariërs en veganisten, aangezien consumenten reageren op een combinatie van ethische, milieutechnische en gezondheidsproblemen. Hoewel plantaardige alternatieven nog steeds duurder zijn dan traditionele producten, wordt verwacht dat prijsvergelijkbaarheid zal worden bereikt naarmate de productieschaal toeneemt. Bedrijven gebruiken een verscheidenheid aan opschalingsmodellen, waaronder de overname van plantaardige productiefabrieken, co-manufacturing en co-packaging, lokale distributiemodellen en het lanceren van partnerschappen en aanwezigheid in de detailhandel.

Eiwit op basis van fermentatie

Er zijn twee soorten fermentatie-gebaseerde eiwitten: precisiefermentatie en biomassa-fermentatie. Fermentatie-gebaseerde producten kunnen vervangende producten maken die bijna identiek smaken aan dierlijke producten, terwijl ze voedings-, gezondheids- en milieuvoordelen bieden. De kosten zijn van 1990 tot 2021 met ongeveer zeven ordes van grootte gedaald, als gevolg van verhoogde operationele efficiëntie en schaalvergroting. Tegenwoordig liggen de kosten rond de 80 USD per kg eiwit, mogelijk gemaakt door doorbraken in rekenkracht, dataopslag en DNA-sequencing/synthese. Verwacht wordt dat de kosten in 2038 zullen dalen tot 1 USD per kg eiwit, naarmate de voerconversieratio's verbeteren, productiecycli sneller worden en toeleveringsketens korter worden. Kostenevenaar van fermentatie-gebaseerde melkvervangers wordt verwacht in 2027-2028, hoewel de meningen over het exacte tempo variëren.

Eiwit op basis van cellen

De productie van cel-gebaseerde eiwitten repliceert de processen die plaatsvinden in een levend dier om vlees te produceren. De kosten voor cel-gebaseerde productie kunnen in de komende vijf jaar potentieel met 50%-80% dalen, door kostenreductie in celkweekmedium en inputs, die momenteel 80%-90% van de productiekosten uitmaken. Kostenevenaar met rundvlees wordt verwacht rond 2028-2029, en de vooruitzichten voor cel-gebaseerd vlees zien er optimistisch uit dankzij fundamentele kostenvoordelen van hogere voerconversieratio's (25% vs 4%), een snellere productiecyclus (~2 weken vs. 3 jaar) en kortere toeleveringsketens. De belangrijkste uitdagingen voor cel-gebaseerd vlees zijn de verschillen in textuur en de structurele complexiteit van het productieproces.

Eiwit op basis van insecten

De markt voor eetbare insecten bestaat al sinds het begin van de beschaving, maar naarmate de landbouwpraktijken zich ontwikkelden, werden insecten gezien als plagen. In het afgelopen decennium zijn er inspanningen geleverd om de markt voor eetbare insecten te destigmatiseren, en naar verwachting zal deze tegen 2030 een waarde van 9,6 miljard USD (3.139.035 ton) bereiken, met een samengesteld jaarlijks groeipercentage (CAGR) van 28,3% tussen 2022 en 2030. Insect-gebaseerde producten worden verkocht voor zowel menselijke consumptie als dierlijk/plantaardig voer. De belangrijkste beperking van insecteneiwitten is de aantrekkingskracht op consumenten, vooral in de westerse wereld, maar bewustwording van de voordelen van insectenconsumptie zal naar verwachting in de toekomst de vraag doen toenemen.

Meer weten?

Met de expertise van Deloitte op het gebied van duurzaamheid, de wereldwijde voedingsindustrie, groeistrategieën voor klanten, supply chain en netwerkoperaties en meer, zijn wij uniek gepositioneerd om uw organisatie te helpen het potentieel van de markt voor alternatieve eiwitten te benutten. Of het nu gaat om het co-creëren van netto positieve oplossingen, het definiëren en implementeren van duurzaamheidslabels, het activeren van partnerschappen of het verbeteren of opbouwen van data rondom duurzaamheid, wij kunnen gebruikmaken van onze bewezen methodologieën en frameworks om een op maat gemaakte oplossing te bieden die geschikt is voor uw organisatie. Neem contact op met Randy Jagtof Fred Nijland voor meer informatie!