Een (on)gewilde nieuwe aandeelhouder

Statuut van aandelen binnen de huwgemeenschap

Vooral de vraag of aandelen al dan niet tot de huwgemeenschap behoren, is van belang. Deze huwgemeenschap - met inbegrip van aandelen die ertoe behoren - moet na overlijden of echtscheiding immers verdeeld worden.

Werden de aandelen verworven met middelen van de huwgemeenschap, dan behoren ze in principe ook tot de huwgemeenschap (hierna: ‘gemeenschappelijke aandelen’). De vraag op wiens naam de aandelen staan ingeschreven in het aandelenregister, is hierbij van geen belang. Deze inschrijving bepaalt immers enkel wie de stemrechten uitoefent.

Sedert 1 september 2018 geldt op dit principe één uitzondering: wanneer het om aandelen van een vennootschap gaat waarvan het aandeelhouderschap nauw verbonden is aan de identiteit van één van beide echtgenoten, dan behoren de betreffende aandelen niet tot de huwgemeenschap maar wel tot het eigen vermogen van de betrokken echtgenoot, ook al werden de aandelen (na 1 september 2018) verworven met gemeenschappelijke middelen (hierna: ‘eigen aandelen’).

Dit is concreet het geval wanneer de aandelen in het aandelenregister zijn ingeschreven op de naam van de betrokken echtgenoot en het ofwel aandelen betreft van een vennootschap waarin enkel de betrokken echtgenoot zijn beroepsactiviteit uitoefent, ofwel aandelen betreft die niet vrij overdraagbaar zijn (omdat er in de wet, statuten of een aandeelhoudersovereenkomst overdrachtsbeperkingen zijn voorzien). Ook al zijn de aandelen zelf eigen, de vermogenswaarde ervan wordt toch gemeenschappelijk van zodra die wordt gerealiseerd.

Het belang van het onderscheid tussen gemeenschappelijke en eigen aandelen, situeert zich o.a. op volgende vlakken:

Aan wie komen de aandelen toe bij echtscheiding?

• Gemeenschappelijke aandelen moeten bij echtscheiding worden verdeeld tussen beide echtgenoten. In principe verkrijgt elke echtgenoot de helft van de aandelen, ongeacht op wiens naam ze staan ingeschreven in het aandelenregister.
  
  Gaat het evenwel om aandelen verworven voor 1 september 2018 die zijn ingeschreven op naam van één echtgenoot alleen, dan zullen de aandelen bij echtscheiding toekomen aan de echtgenoot op wiens naam ze staan ingeschreven. Die zal wel de waarde ervan moeten vergoeden aan de andere echtgenoot. Hierbij telt de waarde bij effectieve verdeling. Dit kan soms jaren na de echtscheiding zijn, met name wanneer geen akkoord wordt gevonden omtrent de verdeling.
  
  
• Aandelen die eigen zijn omdat ze na 1 september 2018 zijn verworven met gemeenschappelijke gelden (zie supra), blijven bij echtscheiding van de desbetreffende echtgenoot. In dit geval moet de waarde ervan op het moment van de echtscheiding vergoed worden aan de andere echtgenoot.

Aan wie komen de aandelen toe bij overlijden?

• Gemeenschappelijke aandelen moeten bij overlijden worden verdeeld tussen de langstlevende echtgenoot enerzijds en de erfgenamen van de overleden echtgenoot anderzijds. In principe verkrijgt elk de helft van de aandelen, ongeacht op wiens naam deze staan ingeschreven in het aandelenregister.
  
  Gaat het echter om aandelen verworven voor 1 september 2018 die zijn ingeschreven op naam van de langstlevende alleen, dan zullen de aandelen aan de langstlevende toekomen. Die zal wel de waarde ervan moeten vergoeden aan de erfgenamen van de overleden echtgenoot, waarbij de waarde bij effectieve verdeling telt. Dit kan soms jaren na overlijden zijn, met name wanneer geen akkoord wordt gevonden omtrent de verdeling.
  
  
•  Via een keuzebeding opgenomen in een huwelijkscontract kan de langstlevende echtgenoot exclusief het beslissingsrecht krijgen over hoe de huwgemeenschap, met inbegrip van gemeenschappelijke aandelen, moet worden verdeeld.
  
  
• Aandelen die eigen zijn omdat ze na 1 september 2018 zijn verworven met gemeenschappelijke gelden (zie supra), komen bij overlijden toe aan de erfgenamen van de betreffende de echtgenoot. De waarde ervan op het moment van overlijden moet vergoed worden aan de andere echtgenoot. Aangezien dergelijke aandelen niet tot de huwgemeenschap behoren, kan een keuzebeding opgenomen in een huwelijkscontract hier geen betrekking op hebben.
   

Wie kan beslissen tot schenken?

• Voor de schenking van gemeenschappelijke aandelen is de instemming van beide echtgenoten nodig.
   
• De schenking van eigen aandelen is louter een eigen beslissing van de betreffende echtgenoot en vereist geen instemming van de andere echtgenoot.

Wees dus aandachtig voor het huwelijksvermogensrechtelijk statuut en de gevolgen daarvan op het aandeelhouderschap bij echtscheiding of overlijden. In de mate dat het huwelijksvermogensrechtelijk statuut tot ongewenste gevolgen leidt, voorziet u best in specifieke bepalingen hieromtrent in uw huwelijkscontract.