Ik heb privévermogen: welke risico’s zijn er en hoe bescherm ik het?

Welke verdedigingsmiddelen zijn eenvoudig haalbaar?

Het afsluiten van een huwelijkscontract, het opmaken van een testament en het schenken van vermogen kunnen uw privévermogen beschermen.

Het huwelijkscontract

Het huwelijk heeft gevolgen voor uw vermogen en inkomen en dat van uw partner. Een huwelijkscontract regelt de verdeling van uw inkomsten, goederen en schulden bij een overlijden of een echtscheiding.

Zonder huwelijkscontract zal uw vermogen bestaan uit uw eigen vermogen en de helft van het gemeenschapsvermogen. Dit laatste bestaat uit alle bezittingen en schulden die de beide partners hebben opgebouwd vanaf het huwelijk. Schuldeisers kunnen dus hun vorderingen verhalen op uw eigen vermogen én op het totale gemeenschapsvermogen.

Om te vermijden dat vermogensopbouw gerealiseerd door uw partner, mee kan worden aangewend om uw schulden te betalen, wordt vaak gekozen voor een huwelijkscontract met scheiding van goederen. In dit stelsel bestaat er geen gemeenschap en wordt iedere partner beschouwd eigenaar te zijn van wat op zijn of haar naam staat. Uw schuldeisers kunnen zich in principe nooit verhalen op het vermogen van uw partner. Beginnende ondernemers kiezen dan ook vaak voor dit stelsel. De praktijk toont echter aan dat na enkele jaren de ondernemende partner vermogen heeft verworven en de niet ondernemende partij geen of weinig vermogen heeft opgebouwd. Op dit moment zal u op zoek moeten naar enerzijds compenserende maatregelen voor uw partner en anderzijds beschermende maatregelen voor uw opgebouwd vermogen.

Een andere reden om over te stappen op scheiding van goederen is de eenvoud van bewijslast. Wat op naam staat van ieder van de echtgenoten is van hem of haar. De naamloze bezittingen worden hierbij geacht van beiden te zijn. Dit in tegenstelling tot een gemeenschapsstelsel waarbij alles geacht wordt tot de gemeenschap te behoren, tenzij kan bewezen worden dat iets tot het eigen vermogen behoort. Het loutere feit dat een goed op uw naam staat is hierbij niet voldoende. Bovendien heeft scheiding van goederen vaak het voordeel van de duidelijkheid en kan het een zeer flexibel huwelijksstelsel zijn als wapen tegen schuldeisers, erfbelasting of bij echtscheiding.

(Herroepbare) schenkingen

Schenken tussen huwelijkspartners is mogelijk voor zover dit om eigen vermogen gaat. Gemeenschapsvermogen daarentegen kan in principe niet aan echtgenoten geschonken worden. Het voordeel van een schenking tussen echtgenoten is meerledig:

1. Dergelijke schenkingen kunnen zonder motivatie op ieder moment worden herroepen; 
2. Indien de schenking gebeurt “in tempore non suspecto”, kunnen de schuldeisers van de schenker niet meer aan dit vermogen; 
3. Schenkbelasting is goedkoper dan erfbelasting; 
4. De begiftigde heeft een vorm van bijkomende financiële zekerheid; 
5. Mits de schenking goed gemoduleerd is, kan voorzien worden dat bij overlijden van de begiftigde het geschonken vermogen overgaat naar de kinderen aan dezelfde gunstige schenkbelasting.

Bovendien blijft het vermogen binnen de bloedband.

En een testament?

Indien er geen testament is, zal deze nalatenschap vererfd worden conform het erfrecht. Indien er kinderen zijn, zullen zij de blote eigendom erven. De langstlevende partner erft het vruchtgebruik. Andere situaties bespreken we hier niet.

Via een testament kan afgeweken worden van deze wettelijke vererving, waardoor bijkomende elementen kunnen voorzien worden om het te vererven vermogen minder te onderwerpen aan risico’s. Zo kunt u voorzien dat uw gezinswoning in volle eigendom naar de langstlevende partner overgaat aan 0% erfbelasting. Via een testament kunt u er verder voor zorgen dat de schoonfamilie van uw kinderen minder aanspraak kan maken op uw erfenis. Ook bij een later kinderloos overlijden van een erfgenaam kunt u ervoor zorgen dat zijn nalatenschap niet belast wordt aan 55% erfbelasting.

Door ervoor te zorgen dat uw erfgenamen goederen in volle eigendom vererven, kunt u anticiperen op mogelijke conflicten die een gesplitste eigendom (vruchtgebruik/naakte eigendom) met zich mee kunnen brengen.

Een goed huwelijkscontract blijft het instrument bij uitstek om de vermogensrechtelijke en financiële verdeling tussen echtgenoten goed te regelen. Een op maat gemaakt testament en tijdig schenken, al dan niet met behoud van inkomen en controle, zijn bijkomende tools om uw vermogen te beschermen tegen mogelijke verarming.