Raportowanie schematów podatkowych (MDR) w praktyce JST

Kiedy JST jest wyłączona z raportowania?

Na początku dobra wiadomość – Ustawodawca przewidział kilka wyłączeń z obowiązku raportowania. Niestety limity kwotowe są tutaj dość niskie. Obowiązek raportowania może powstać jedynie w JST:

• której przychody lub koszty albo wartość aktywów przekroczyły w roku poprzedzającym lub w bieżącym roku obrotowym równowartość 10 000 000 EUR lub w JST, która jest powiązana w rozumieniu przepisów o cenach transferowych z podmiotem spełniającym powyższe kryteria (np. spółka gminna) lub,
• w przypadku której udostępniane lub wdrażane uzgodnienie dotyczy rzeczy lub praw o wartości rynkowej przekraczającej równowartość 2 500 000 EUR.

Powyższe limity nie obowiązują dla schematów transgranicznych – na szczęście w praktyce samorządowej występujących dosyć rzadko, gdyż w zakresie podatku VAT żaden schemat nie jest transgraniczny (zgodnie z objaśnieniami Ministerstwa Finansów).

Raportowanie dotyczy transakcji, dla których pierwsza czynność związana z wdrożeniem miała miejsce po 1 listopada 2018 r. Stąd wdrożenia dokonane przed tą datą nie będą raportowane, nawet jeżeli skutki VAT pojawią się dopiero później. Ustawodawca nie określił natomiast żadnego progu wartości korzyści podatkowej, poniżej którego badanie MDR nie byłoby wymagane.

Nasze doświadczenie wskazuje, że niewiele JST skorzysta z opisanych wyłączeń. Należy zadać sobie zatem pytanie, jakie transakcje podlegają raportowaniu.

MDR - co jest przedmiotem raportowania?

Przedmiotem raportowania jest schemat podatkowy – tj. uzgodnienie, które posiada ogólną cechę rozpoznawczą i spełnia kryterium głównej korzyści. Ordynacja podatkowa jako schemat charakteryzuje również transakcje posiadające tzw. szczególną lub inną szczególną cechę rozpoznawczą – te sytuacje niezmiernie rzadko wystąpią jednak w praktyce JST.

Uzgodnienia to różnego rodzaju czynności (także planowane), których stroną może być JST lub które mają lub mogą mieć wpływ na powstanie lub niepowstanie obowiązku podatkowego. W praktyce definicja ta jest tak szeroka, że w jej zakres wchodzi w zasadzie każda czynność danej jednostki.

Katalog ogólnych cech rozpoznawczych jest szeroki (np. klauzula poufności w umowie np. z doradcą, znacznie ujednolicona forma dokumentacji np. w umowie ze spółką gminną itd.). W katalogu tym została również zawarta sytuacja, w której mamy do czynienia ze zmianą zasad opodatkowania, których skutkiem jest faktycznie niższe opodatkowanie, zwolnienie lub wyłączenie z opodatkowania. Zatem w „codziennych” transakcjach JST opodatkowanych VAT ogólna cecha rozpoznawcza może być spełniona w wielu przypadkach.

Wystąpienie uzgodnienia posiadającego ogólną cechę rozpoznawczą to jeszcze nie schemat. W praktyce JST decydujące może się okazać spełnienie kryterium głównej korzyści.

Korzyścią będzie m.in. niepowstanie zobowiązania podatkowego lub jego odsunięcie w czasie czy też odliczenie VAT. Natomiast to, czy uzyskana korzyść spełnia kryterium głównej korzyści, zgodnie z objaśnieniami Ministerstwa Finansów, zależy od tego, czy na podstawie istniejących okoliczności oraz faktów można przyjąć, że podmiot działający rozsądnie wskutek stosowania zgodnych z prawem rozwiązań ma lub miał alternatywną, racjonalną drogę postępowania, z którą nie wiązałoby się uzyskanie korzyści podatkowej. Ponadto, korzyść podatkowa powinna być głównym lub jednym z głównych motywów podjęcia decyzji o wdrożeniu danego uzgodnienia.

Schemat podatkowy - co dalej?

Schemat raportowany jest przez promotora (podmiot, który doradza pewne rozwiązania - np. doradcę podatkowego), korzystającego (podmiot, który uzyskuje korzyść ze schematu podatkowego - np. JST) oraz wspomagającego (podmiot mający wiedzę o uzgodnieniu ze względu na swoją pomocniczą rolę - np. notariusz lub księgowy). Ordynacja podatkowa przewiduje szereg zasad i zależności, które wskazują podmiot zobowiązany w danej sytuacji do zaraportowania schematu podatkowego.

Upraszczając, jeżeli JST zatrudniła zewnętrznego doradcę podatkowego doradzającego w transakcji, w której wystąpił schemat, to w głównej mierze na promotorze ciąży obowiązek raportowania (w tym zakresie istnieją wyjątki).

Jeżeli JST działa samodzielnie, bez wsparcia doradcy zewnętrznego, co do zasady to na JST jako korzystającym będzie istniał obowiązek raportowania.

Raportowanie odbywa się elektronicznie w formie pliku komputerowego w formacie określonym przez Ministerstwo Finansów.

Procedura wewnętrzna

Procedurę MDR wprowadza podmiot, który sam jest promotorem, zatrudnia promotora lub faktycznie wypłaca mu wynagrodzenie, u którego wysokość przychodów lub kosztów przekroczyła w roku poprzedzającym rok obrotowy równowartość kwoty 8 mln złotych.

W praktyce promotorem może być każdy, kto „opracowuje, oferuje, udostępnia lub wdraża" uzgodnienie, w tym również pracownik zatrudniony w JST (skarbnik, kierownik departamentu finansowego itd.). Z przepisów nie wynika, że uzgodnienie musi pochodzić od zewnętrznego doradcy. Oznacza to, że może ono też dotyczyć transakcji w których biorą jedynie pracownicy JST.

Podkreślić również należy, że sam fakt zapłaty przez JST za usługę doradztwa podatkowego nie generuje obowiązku posiadania procedury wewnętrznej, jeżeli efekty tego doradztwa są wykorzystywane wyłącznie w jej działalności (a nie np. udostępniane również innym podmiotom).

Sankcje za nieprzestrzeganie regulacji MDR

Przepisy przewidują dotkliwe sankcje za nieprzestrzeganie regulacji MDR w postaci kar określonych w Kodeksie Karnym Skarbowym. JST, które są zobowiązane do posiadania tzw. procedury wewnętrznej i które tego obowiązku nie wypełnią, mogą być ukarane karą pieniężną w wysokości do 2 000 000 PLN (kara ta może ulec podwyższeniu w pewnych okolicznościach nawet do 10 000 000 PLN).

Warto zatem jeszcze raz spojrzeć na codzienne czynności wykonywane przez JST - tym razem mając w perspektywie ewentualne raportowanie MDR.