Uszczelnianie przepisów akcyzowych

O co chodzi?

Na początku sierpnia Prezydent podpisał nowelizację ustawy akcyzowej. Jest to najbardziej kompleksowa zmiana tej regulacji od początku 2016 r. Wśród najważniejszych zmian, które dotkną wiele podmiotów mających do czynienia z wyrobami akcyzowymi należy wymienić:

Elektroniczny nadzór nad wyrobami zwolnionymi oraz wyrobami zharmonizowanymi objętymi stawką 0 zł

Biorąc pod uwagę całokształt Nowelizacji należy stwierdzić, iż jej celem jest przede wszystkim zwiększenie kontroli organów podatkowych nad wyrobami akcyzowymi, które ze względu na ich przeznaczenie (i) są objęte zwolnieniem z podatku akcyzowego, (ii) jak i wyrobami akcyzowymi zharmonizowanymi podlegającymi opodatkowaniu stawką 0 zł. Wprowadzenie elektronicznego nadzoru nad tymi wyrobami jest zdecydowanie największą rewolucją wśród wprowadzanych zmian. Od 1 stycznia 2019 r. papierowy dokument dostawy zostanie zastąpiony przez elektroniczny dokument e-DD, który będzie generowany w Systemie EMCS PL2. Dostawy takich wyrobów, którym obecnie musi towarzyszyć papierowy dokument dostawy, od nowego roku będą musiały być odnotowane w Systemie EMCS PL2, który zostanie odpowiednio przystosowany do ich monitorowania. Jedynym wyjątkiem od tej „transformacji” będzie węgiel który od 1 stycznia zostanie objęty systemem oświadczeń o przeznaczeniu zamiast elektronicznym dokumentem e-DD.

Zużywający podmiot gospodarczy

Ponadto, Nowelizacja przewiduje ustanowienie kolejnego specjalnego statusu – zużywającego podmiotu gospodarczego – dedykowanego dla podmiotów, które w ramach prowadzonej działalności zużywają zharmonizowane wyroby akcyzowe objęte stawką 0 zł. Tylko podmiot posiadający ten status będzie mógł po 1 stycznia 2019 r. nabywać te wyroby w opakowaniach większych niż 5 litów bądź 5 kg nie płacąc akcyzy od ich nabycia wg stawki akcyzy 1822 zł/1000 litrów (a w przypadku wyrobów gazowych 14,72 zł/GJ), którą Ustawodawca wprost wskazał w Nowelizacji jako właściwą w takich przypadkach. Warunkiem uzyskania tego statusu jest dokonanie zgłoszenia rejestracyjnego dla celów akcyzy, w którym wskazane zostaną m.in. adresy miejsc wykonywania działalności oraz określenie rodzaju i przewidywanej średniej miesięcznej ilości zużywanego wyrobu akcyzowego.

Akcyza od ubytków i ponadnormatywnego zużycia

W Nowelizacji z definicji ubytków zostały wyłączone straty powstałe podczas produkcji piwa, wina, napoi fermentowanych oraz wyrobów pośrednich. Zmiany te wychodzą naprzeciw oczekiwaniom podatników będących producentami tych wyrobów, którzy rozliczanie norm ubytków tych grup wyrobów akcyzowych wskazywali jako czynności absorbujące sporą ilość czasu i wymagające, w zależności od skali produkcji, zaangażowania dodatkowych pracowników, co obciążało koszty prowadzonej przez nich działalności gospodarczej. Ponadto, aby dostosować polskie regulacje do przepisów unijnych, zwolnieniem od akcyzy przewidzianym dla ubytków wyrobów akcyzowych objęto również ilości przekraczające określone normy dopuszczalnych ubytków do wysokości równej ich rzeczywistym stratom, jeżeli udowodni się ich naturalny charakter wynikający z właściwości tych wyrobów. Zmiany te weszły w życie już dziś. Ponadto, analogicznie w przypadku przekroczenia dopuszczalnych norm zużycia dla wyrobów energetycznych objętych stawką 0 zł, jeżeli podmiot udowodni zużycie tych wyrobów zgodnie z przeznaczeniem uprawniającym go do zastosowania preferencyjnej stawki, będzie mógł ją również zastosować dla wyrobów zużytych po przekroczeniu normy. Zmiana ta jednak wejdzie w życie dopiero od 1 stycznia 2019 r.

Nowelizacja przewiduje również szereg innych zmian, które dziś weszły w życie. Jest to między innymi (i) doprecyzowanie właściwości organów w zakresie orzekania w sprawie zwrotów akcyzy przy WDT bądź eksporcie wyrobów z zapłaconą akcyzą, (ii) wyłączenie możliwości wyprowadzania ze składu podatkowego zharmonizowanych wyrobów akcyzowych objętych stawką 0 zł ze składu podatkowego z zastosowaniem zezwolenia wyprowadzenia, (iii) ograniczenia zwolnienia z banderolowania wyrobów akcyzowych wprowadzonych do wolnego obszaru celnego albo do składu celnego tylko do tych które ostatecznie zostaną sprzedane podróżnym udającym się poza terytorium kraju oraz (iv) wprowadzenie możliwości złożenia elektronicznie wniosku o wydanie znaków akcyzy lub sprzedaż znaków legalizacyjnych.

Ustawodawca przewidział również wprowadzenie stawki akcyzy 0 zł dla gazu ziemnego o kodzie CN 2711 11 00 i 2711 21 00 przeznaczonych do napędu silników spalinowych, pod warunkiem uzyskania pozytywnej decyzji Komisji Europejskiej o zgodności pomocy publicznej ze wspólnym rynkiem.

Co to oznacza?

Zasadniczo, w intencji Ustawodawcy, zmiany mają być uproszczeniem i ułatwieniem dla podmiotów gospodarczych prowadzących działalność w zakresie wyrobów akcyzowych przez zmniejszenie obciążeń administracyjnych, ograniczenie kosztów oraz czasochłonności w wypełnianiu obowiązków wynikających z regulacji akcyzowych. Trudno jednak nie mieć wrażenia, że wprowadzenie elektronicznego monitoringu służyć będzie zwiększonej kontroli tych transakcji, które są objęte zwolnieniem czy też stawką 0 zł. Wysyłka w zwolnieniu będzie możliwa tylko do tych pomiotów, które w Systemie będą wskazane jako podmioty uprawnione do odbierania danych wyrobów zwolnionych czy też ze stawką 0 zł w danym miejscu odbioru. W konsekwencji podmioty zużywające zharmonizowane wyroby akcyzowe ze stawką 0 zł, takie jak na przykład rozpuszczalniki pochodzenia organicznego czy środki przeciwstukowe, będą musiały dokonać rejestracji na cele akcyzy jeśli na dzień dzisiejszy jeszcze nie są zarejestrowani. Zgodnie z uchwalonymi przepisami mają na to 30 dni od dnia wejścia w życie Nowelizacji, czyli muszą to zrobić do 20 października. Natomiast podmioty, które dokonały rejestracji dla celów akcyzy przed wejściem w życie regulacji, będą zobligowane do złożenia aktualizacji zgłoszenia rejestracyjnego, zważywszy na rozszerzenie zakresu informacji, które po 19 września trzeba będzie wykazać podczas rejestracji.

Co dalej?

Niewątpliwie, przedsiębiorcy powinni przeanalizować jaki wpływ na ich dotychczasowe obowiązki akcyzowe wywrze Nowelizacja. Ci, którzy do tej pory nie używali systemu EMCS muszą przygotować odpowiednie procedury, przeszkolić swoich pracowników i dokonać stosownych rejestracji. Wartym rozważenia jest też dostosowanie swojego systemu ERP do możliwości pełnej elektronizacji procesu komunikacji z systemem EMCS i automatycznego generowania dokumentów e-DD.