Rosnące wymogi prawne i coraz większa świadomość konsumentów skłaniają przedsiębiorstwa do inwestycji zmniejszających wpływ ich działalności na środowisko. Dostępne programy wsparcia mogą znacząco obniżyć koszty takich działań, jednak skorzystanie z nich wymaga odpowiedniego przygotowania i spełnienia szeregu wymogów.

Wspierane działania

Instrumenty wsparcia finansowane ze środków Unii Europejskiej i krajowych – FENG, FEnIKS, KPO oraz Funduszu Modernizacyjnego skupiają się na działaniach polegających na:

1. zwiększeniu wykorzystania odnawialnych źródeł energii (fotowoltaika, kogeneracja, biogazownie),
2. podniesieniu efektywności energetycznej dzięki termomodernizacji budynków, zmniejszenie energochłonności procesów, wymianie maszyn, urządzeń i instalacji,
3. wprowadzaniu rozwiązań wpisujących się w założenia gospodarki w obiegu zamkniętym (redukcja odpadów i materiałochłonności procesów, zwiększenie poziomu recyklingu).

Oszacowanie zmniejszenia wpływu na środowisko inwestycji (projektu)

Kluczowe znaczenie przy ocenie możliwości ubiegania się o wsparcie ma odpowiednie zmierzenie i udokumentowanie wpływu realizowanej inwestycji na środowisko. Odbywa się to poprzez wykazanie konkretnych efektów ekologicznych skwantyfikowanych w postaci mierzalnych wskaźników. Wykazywane są one poprzez przedstawienie wartości porównawczych w odniesieniu do stanu przed realizacją inwestycji/projektu.

Najczęściej stosowane w programach wsparcia wskaźniki wraz z jednostkami miary oraz sposobem ich dokumentacji:

Deklaracja efektu ekologicznego nie jest wyłącznie formalnością – przedsiębiorstwo ubiegające się o wsparcie jest zobowiązane do osiągnięcia zadeklarowanych rezultatów zazwyczaj w ciągu roku od zakończenia realizacji projektu oraz monitorowania i raportowania efektów ekologicznych przez cały okres trwałości projektu, który dla dużych przedsiębiorstw wynosi 5 lat od daty zakończenia inwestycji. Nieosiągnięcie zadeklarowanych efektów może w skrajnych przypadkach skutkować koniecznością zwrotu części lub nawet całości otrzymanego dofinansowania.

Dodatkowe kwestie związane z przygotowaniem do wnioskowania o wsparcie

Poza wymogami dotyczącymi skwantyfikowanego pozytywnego wpływu na środowisko, projekt musi spełniać inne kryteria wejścia oraz punktowane określone w danym programie, takie jak:

• Zgodność z celami programu - precyzyjne wykazanie, jak planowana inwestycja realizuje priorytety i założenia programu, z naciskiem na konkretne efekty środowiskowe.
• Stopień dojrzałości – posiadanie niezbędnych pozwoleń i zgód, np. pozwolenie na budowę, dokumentacja dotycząca oceny oddziaływania na środowisko, koncesje, warunki przyłączeniowe.
• Udokumentowanie podstawy założeń projektu i danych prezentowanych we wniosku – przedstawienie np.:
  • analiza DNSH („Do Not Significant Harm”).
  • audyt energetyczny / audyt efektywności energetycznej / świadectwo charakterystyki energetycznej budynku
  • dokumentacja techniczna planowanej technologii/instalacji (w tym projekty, schematy, specyfikacje),
• Potencjał kadrowy i techniczny - wykazanie, że przedsiębiorstwo dysponuje odpowiednio wykwalifikowanym zespołem (lub ma plan jego utworzenia) oraz posiada niezbędne zaplecze techniczne i infrastrukturalne do realizacji projektu.
• Trwałość projektu - wykazanie, że efekty inwestycji zostaną utrzymane przez wymagany okres (zwykle 5 lat dla dużych przedsiębiorstw), zarówno pod względem finansowym, jak i instytucjonalnym.
• Zgodność z politykami horyzontalnymi - zapewnienie zgodności projektu z horyzontalnymi politykami Unii Europejskiej, takimi jak zasada równości szans i niedyskryminacji, równouprawnienia płci czy zrównoważonego rozwoju.

Podsumowując, realizacja projektów środowiskowych w przedsiębiorstwach to złożony proces, wymagający starannego planowania. Prawidłowe przygotowanie się przez przedsiębiorstwo do realizacji projektu, uwzględniając wszelkie wymogi danego programu, może znacząco zwiększyć szansę pozyskania wsparcia.