Zwrot akcyzy od wyeksportowanych wyrobów akcyzowych

W wyrokach z dnia 30 czerwca 2025 r. sygn. I FSK 2000/22 i I FSK 611/22, NSA stwierdził, że obowiązek przedłożenia przez podmioty ubiegające się o zwrot akcyzy, dokumentów potwierdzających jej zapłatę, w niektórych przypadkach może być nieproporcjonalny i dyskryminujący. Powyższe stanowi zmianę ukształtowanej w tym zakresie linii orzeczniczej.

O co chodzi?

Przepisy ustawy o podatku akcyzowym regulują procedurę uzyskiwania zwrotu akcyzy od wyrobów akcyzowych, które zostały wywiezione z Polski w ramach eksportu lub wewnątrzwspólnotowej dostawy. Zgodnie z przepisami - w celu uzyskania zwrotu akcyzy konieczne jest dołączenie do wniosku o zwrot akcyzy określonych dokumentów, w tym m.in. dokumentów potwierdzających zapłatę akcyzy na terytorium Polski. Jednocześnie w sytuacji nieprzedłożenia takiego dokumentu, zgodnie z podejściem prezentowanym dotychczas przez organy (a także sądy administracyjne), nie ma podstaw do przyznania zwrotu akcyzy.

Jednak w ostatnio wydanych wyrokach NSA przyznał, że wymóg dołączenia do wniosku o zwrot akcyzy dokumentów potwierdzających zapłatę akcyzy na terytorium Polski, w niektórych sytuacjach może być uznany za nieproporcjonalny i dyskryminujący, z uwagi na brak prawnych możliwości uzyskania takiego dokumentu.

Co to oznacza w praktyce?

W praktyce podmioty, które dokonują wywozu wyrobów akcyzowych i nie są podatnikami akcyzy ani nie nabyły wyrobów akcyzowych bezpośrednio od podatnika, często mają problemy z pozyskaniem dokumentu potwierdzającego zapłacenie akcyzy od eksportowanych wyrobów, co uniemożliwia im skuteczne ubieganie się o zwrot akcyzy.

Jak wynika z ww. wyroków, jeżeli podmiot wnioskujący o zwrot akcyzy spełnia materialne przesłanki do ubiegania się o zwrot, a nie dysponuje dokumentem potwierdzającym zapłacenie akcyzy, Organ powinien przeanalizować czy wymóg przedłożenia dokumentu potwierdzającego zapłatę akcyzy nie narusza zasady proporcjonalności. Mimo, iż przytoczone wyżej sprawy będą jeszcze rozstrzygane przez właściwe organy podatkowe, to wydane orzeczenia pokazują, że istnieją szanse na ubieganie się o zwrot akcyzy, nawet w sytuacji nieposiadania dokumentów potwierdzających zapłatę akcyzy.

Co dalej?

Eksporterzy i podmioty dokonujące wewnątrzwspólnotowej dostawy wyrobów, którzy dotychczas nie mogli skutecznie ubiegać się o zwrot akcyzy z uwagi na to, że nie dysponowali dokumentami potwierdzającymi zapłatę akcyzy, mogą rozważyć wystąpienie z wnioskiem o zwrot akcyzy.

Podejmując decyzję dotyczącą ubiegania się o zwrot akcyzy, należy jednak mieć na uwadze, że wcześniejsze wyroki, które zapadały w podobnych sprawach nie były korzystne dla podatników, dlatego warto również monitorować jak w najbliższym czasie będzie kształtowało się orzecznictwo w tym zakresie.