Firma rodzinna - dobro rodziny na wiele pokoleń

Ryzyka prawne dla właściciela firmy rodzinnej

Henryk Orfinger, Wiceprezes Zarządu Dr Irena Eris oraz Robert Uhl, Adwokat, Partner Associate w Deloitte Legal, przybliżyli uczestnikom kluczowe zagadnienia w obszarze „Wybranych ryzyk prawnych dla właściciela firmy rodzinnej”.

Kluczową kwestią, która rodzi ryzyko jest skupienie w jednym podmiocie różnych działalności. Czyli prowadzanie kompletnie różnych działalności przez jeden podmiot. Którykolwiek z tych rodzajów działalności nie powiedzie się, to pociąga za sobą inne

– mówił Robert Uhl, Adwokat, Partner Associate w Deloitte Legal

Ale, jak podkreślał Robert Uhl, ryzyka prawne dla majątku firmy i rodziny można i trzeba ograniczać. Dlatego tak istotne jest tutaj dobranie i stworzenie odpowiedniej formy prawnej dla własnej działalności. A także, jeśli jest taka potrzeba, stworzenie dodatkowo spółki celowej lub holdingowej. Robert Uhl poprosił Henryka Orfingera, by opowiedział, jakie aspekty zdeterminowały jego decyzję o zmianie formy prawnej jego firmy.

Nie da się przewidzieć wszystkich ryzyk, nie ma jednej recepty na wszystko. Na pewno sytuację prawną firm rodzinnych poprawiłaby jednak możliwość utworzenia fundacji rodzinnej, na której wprowadzenie do polskiego porządku prawnego czeka wielu przedsiębiorców.

Fundacja Rodzinna – instytucja wspierająca wielopokoleniową sukcesję

Łukasz Żuławiński, Radca Prawny, Senior Associate w Deloitte Legal, poprosił jeszcze raz o włączenie się do dyskusji wokół zagadnienia „Fundacji Rodzinnej: raport ze stanu prac w Ministerstwie Rozwoju” Henryka Orfingera, Wiceprezesa Zarządu Dr Irena Eris, ponieważ jest on osobiście zaangażowany w ten temat, jako jeden z inicjatorów podjęcia przez Ministerstwo Rozwoju prac nad problematyką fundacji rodzinnych. 
 

Czym w istocie jest zatem Fundacja Rodzinna?

Fundacja rodzinna to instytucja mająca wspierać wielopokoleniową sukcesję i jednocześnie pozwolić zachować wartości kluczowe dla rodziny. Fundacja rodzinna to instrument prawny, który sprzyja akumulacji kapitału zapewniając również środki na pokrycie bieżących potrzeb członków rodziny. Cechą charakterystyczną fundacji rodzinnej jest rozciągnięcie uprawnień fundatora do realnego wpływu na firmę rodzinną również na czas po jego śmierci. Działania fundacji regulować będzie statut, który nie może podlegać łatwym zmianom
– wyjaśniał Łukasz Żuławiński, Radca Prawny, Senior Associate w Deloitte Legal

Fundacja może być odpowiedzią na potrzeby właściciela, w sprawie planowania zarządzania firmą po jego śmierci. Celem fundacji nie jest tylko prowadzenie działalności gospodarczej, ale przede wszystkim realizacja celów rodziny. Fundacja rodzinna umożliwić ma firmie rodzinnej przetrwanie przez pokolenia w rękach rodziny.

Obecnie w Ministerstwo Rozwoju trwa etap nieformalnych konsultacji założeń ustawy z dwoma innymi ministerstwami - finansów i sprawiedliwości. Jak dotąd najbardziej kontrowersyjne są trzy kluczowe tematy, które wymagają  odpowiednich regulacji, aby zakładanie fundacji miało sens i dawało firmie rodzinnej to, co najważniejsze­­ - ciągłość:

a) W jaki sposób zostanie rozwiązana kwestia zachowku, czy będzie on obowiązywał również w stosunku do fundacji?

b) Czy fundacja będzie mogła prowadzić działalność gospodarczą, czy też będzie wyłącznie wspólnikiem lub akcjonariuszem spółek (czy tylko kapitałowych, czy również osobowych)?

c) Jakie będzie opodatkowanie samej fundacji, jak i jej beneficjentów? 

Doświadczenie z nowym instrumentem strefowym DOW

Marek Sienkiewicz, Partner Associate, Szef Zespołu Deloitte SSE zaprosił do dyskusji o „Doświadczeniu z nowym instrumentem strefowym DOW” Romana Raka, Właściciela RST Roztocze oraz Tomasza Prucnala, Dyrektora Finasowego Erkado. Nowy program zachęt inwestycyjnych działa już w Polsce od 2018 roku i ma na celu udzielanie pomocy publicznej przedsiębiorcom na realizację nowych inwestycji.

Zmieniło to wiele. Żeby korzystać z ulgi nie musimy inwestować na terenie specjalnej strefy ekonomicznej. Musimy tylko spełniać pewne kryteria ilościowe i jakościowe. To jest instrument, który ma spowodować, żeby inwestycji było więcej

 – mówił Marek Sienkiewicz, Partner Associate, Szef Zespołu Deloitte SSE

Roman Rak i Tomasz Prucnal podkreślali, że nie da się przecenić korzystnego wpływ DOW na rozwój przedsiębiorstwa, jednak musimy pamiętać o tym, że wiąże się to także z realizacją wielu obowiązków. Według Marka Sienkiewicza, trzeba liczyć się z tym, że otrzymując pomoc, zobowiązujemy się między innymi realizować pewną politykę społeczną.  Co sprawia, że projekt ma znaczenie nie tylko dla samego przedsiębiorstwa, ale dla całego regionu.

Konstytucja Rodzinna - dobro firmy jest dobrem rodziny

„Jak Konstytucja Rodzinna reguluje przyszłość firmy rodzinnej” to kolejny temat, o którym dyskutowali Jan Kalisz, założyciel firmy Fibrain wraz z Tadeuszem Dulianem, Doradcą Firm Rodzinnych Deloitte Private. Do dyskusji przyłączyli się również bliscy pana Jana Kalisza - żona Maria Kalisz, córka Karolina oraz syn Rafał Kalisz, który od połowy 2018 jest prezesem grupy Fibrain. Proces sukcesji w firmie rodziny Kaliszów jest już zaawansowany i obejmuje wnuki, a prace nad Konstytucją Rodzinną dobiegają powoli końca.

Jan Kalisz obecnie pełni w grupie Fibrain rolę doradcy biznesowego, razem z córką rozwija nowy biznes, ma też mnóstwo innych pomysłów i nie cierpi na brak zajęć, dobrze wie, że młode pokolenie wnosi coś nowego i dobrego do firmy, którą stworzył. Ale nie wszystkim temat sukcesji przychodzi łatwo.

Czynnik emocjonalny ma ogromne znaczenie i czasem jest tym, który powstrzymuje sukcesję. I te bariery emocjonalne w przeprowadzaniu sukcesji są czasem najtrudniejsze dla samych właścicieli. Dużą przeszkodą jest na przykład to, że właściciele martwią się, co będzie dalej, co mają ze sobą zrobić. To oni stworzyli firmę, budowali ją, była przedłużeniem ich tożsamości. Była ich całym życiem

– zauważył Tadeusz Dulian, doradca firm rodzinnych Deloitte Private

Jednak sukcesja sprawia, że mamy szansę stworzyć firmę wielopokoleniową, a konstytucja zapewnia w dużym stopniu firmie harmonię i ochronę. Zabezpiecza w takim samym stopniu firmę, jak i rodzinę.

Najpierw biznes, bo jeśli biznes będzie szedł to i rodzinie będzie się wiodło.

 –  mówił Jan Kalisz założyciel i business advisor grupy Fibrain

Jak połączyć biznes z pasją – projekt społeczny Rafała Kalisza

Rafał Kalisz, Prezes Fibrain, jak również prezes klubu sportowego Stal Rzeszów opowiadał o swoim projekcie społecznym. Postawił sobie ambitny cel - rozwija rzeszowski klub, tworząc szkołę sportową, infrastrukturę, a przede wszystkim inwestując w rozwój młodych zawodników. Marzeniem Rafała Kalisza jest, by za kilkanaście lat Stal Rzeszów była liczącym się zespołem na rynku europejskim. Jednak sercem klubu są dzieci, a misją ich rozwój.

Patrzymy na ten projekt niekomercyjnie, przekazujemy pewną pulę pieniędzy i zachęcamy innych, by się dołączali. Chcielibyśmy, aby kiedyś Rzeszów miał dobrą drużynę, pomagamy firmom i partnerom biznesowym się integrować, zapraszając ich na mecze i inne imprezy. Realizujemy także tym sposobem program CSR-owy, staramy się być odpowiedzialni i zarażać innych tym pomysłem

– precyzował Rafał Kalisz, Prezes Stal Rzeszów

Czy można przygotować się na spowolnienie gospodarcze?

„Można, a nawet trzeba” – twierdzi Marta Półtorak, Prezes Marma Polskie Folie, otwierając kolejny temat spotkania o tym właśnie tytule, gdzie razem z Konradem Hernikiem Prezesem OT Logistics dyskutowali wokół tego tematu.

Marta Półtorak podkreśliła, że łatwiej jest się przygotować na kryzys działając niekonwencjonalnie i będąc na samej „górce”, hossie. Odnosząc się niejako również do wypowiedzi Tadeusza Duliana, który zwrócił uwagę, że kobiety w procesie sukcesji pełnią często rolę CEO, w znaczeniu Chief Emotional Officer, dbając o zgodę i harmonię, prezes podkreśliła rolę potencjału pracowników i samych kobiet, które oprócz miękkich kompetencji, wnoszą inne umiejętności, także menadżerskie.

Dość powiedzieć, że według danych z raportu Deloitte, udział kobiet w zarządzie ma znaczący wpływ na innowacyjność i wzrost wyników w firmie.

Być drapieżnikiem czy prowadzić biznes spokojniej, niż zwykle? To pytanie z kolei zadał Konrad Hernik, Prezes OT logistic. Zwracając jednocześnie uwagę na to, że ograniczenie ryzyka w czasie spowolnienia, nie jest bezzasadne.

Podejmujcie dobrze skalkulowane ryzyko. Podejmujcie okazję, który przeniosą waszą firmę na trochę inny wymiar. Jeśli nie mamy swoich pieniędzy i nie pożyczamy, to się nie rozwijajmy. To trochę błędne koło. Warto ryzykować, ale to musi być skalkulowane ryzyko. Umiarkowanie

 -  mówił Konrad Hernik, Prezes OT Logistics

Zarządzanie. Rodzina. Wartości

„Siła w jedności” to tytuł ostatniej prelekcji rzeszowskiego spotkania, którą wygłosił Dariusz Duma, Dyrektor Zarządzający FBN Polska, globalnej organizacji zrzeszającej firmy rodzinne, wspierającej rozwój przedsiębiorców i ich rodzin. 

Więzi rodzinne, to szansa na silną wielopokoleniową firmę. Filarem tej siły jest odpowiednie zarządzanie przedsiębiorstwem, dobre relacje w rodzinie i przekazywane wartości.

Jest coś cennego w biznesie rodzinnym, jest ważny dla ekonomii. Jest ostoją czegoś ważnego. Korporacja jest znikąd, a firma rodzinna zawsze będzie stąd, zawsze tu będzie nazwisko. A więc troska o reputację, o renomę i wartości jest zupełnie z innego poziomu. To pokazuje, że ta nasza troska o to, co po sobie zostawimy, nie wynika z osobistej dumy, z nazwiska, z tego, że zawsze tu byłem i będę, ale także z tego, jaki świat po sobie zostawię, ten mój, najbliższy, to, kim naprawdę jestem.

 – mówił Dariusz Duma, Dyrektor Zarządzający FBN

Prelegenci:

Konrad Hernik – Prezes Zarządu Buma Factory

Dyrektor Regionalny Towarzystwa Ekonomistów Polskich. Posiada wieloletnie doświadczenie na wysokich stanowiskach kierowniczych oraz szerokie doświadczenie w budowaniu wartości firmy, zarządzaniu organizacjami i zespołami ludzi, zarządzaniu finansami i budowaniu relacji z partnerami krajowymi i zagranicznymi. Ukończył Akademię Ekonomiczną w Krakowie. A od 2017 jest stałym felietonistą Forbes.

Jan Kalisz - Współzałożyciel i Prezes spółki ELMAT, z której narodził się później FIBRAIN - polski producent liczący się na globalnym rynku technologii światłowodowych

Absolwent Politechniki Śląskiej, Wydziału Mechaniczno-Energetycznego. Posiada ponad 30-letnie doświadczenie w zarządzaniu firmą. Laureat konkursu Wizjonerzy 2018 organizowanego przez wydawcę „Dziennika Gazety Prawnej”.

Rafał Kalisz - Prezes Zarządu FIBRAIN Sp. z o.o., Prezes Stal Rzeszów S.A., Wiceprezes D.A Glass

Absolwent Akademii Ekonomicznej w Krakowie. Od początku związany z FIBRAIN. Obecnie zajmuje się wyznaczaniem wizji rozwoju firmy, bieżącym zarządzaniem całością grupy i nadzorem strategicznych działów. Autor wielu analiz i artykułów techniczno-ekonomicznych dotyczących rozwoju nowych systemów światłowodowych. Pomysłodawca i założyciel Szkoły Mistrzostwa Sportowego STAL w Rzeszowie. A także Przewodniczący Rady Uczelni Politechniki Rzeszowskiej. Zaangażowany w rozwój lokalnego środowiska, współtwórca wielu inicjatyw społecznych, a także sponsor wielu imprez sportowych.

Henryk Orfinger – Współzałożyciel Grupy Dr Irena Eris.

Jest absolwentem Wydziału Transportu Politechniki Warszawskiej. W 2004 został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Otrzymał nagrodę Business Centre Club – Lider Polskiego Biznesu 2000. Od 2018 r. przewodniczący Prezydium Rady Firm Rodzinnych przy Konfederacji Lewiatan.

Tomasz Prucnal - Dyrektor Finansowy Erkado

Absolwent Wydziału Ekonomii na KUL oraz Finansów i Rachunkowości na Uniwersytecie Ekonomicznym w Krakowie. W Erkado odpowiada przede wszystkim za strategiczne zarządzanie finansami. Nadzoruje projekty inwestycyjne m.in. realizację projektu budowy nowego zakładu w Radomiu, ale też odpowiada za pozyskiwanie i rozliczanie funduszy unijnych oraz zarządzanie rejestracją zastrzeżeń patentowych.

Roman Rak - Prezes RST Roztocze

Absolwent Politechniki Wrocławskiej. Pracę zawodową rozpoczął w WSK Tomaszów Lubelski na stanowisku mistrza a później kierownika   wydziałów  o profilu motoryzacyjnym i lotniczym. W 1990 roku w przydomowym garażu rozpoczął działalność na własną rękę i założył firmę ROZTOCZE.  A w 2009 został właścicielem WSK Tomaszów Lubelski. Obie firmy odnoszą wiele sukcesów i są liderami na rynku europejskim. Od lat specjalizują się w produkcji dla przemysłu morskiego, maszynowego oraz lotnictwa i kolejnictwa i są największymi firmami w regionie zatrudniającymi prawie 1000 osób.

Robert Uhl, Adwokat i Partner Associate Deloitte Legal

Zajmuje się sprawami z zakresu obrotu nieruchomościami, prawa korporacyjnego i prawa upadłościowego, a także postępowaniami sądowymi. Doradza też przedsiębiorcom w zakresie sukcesji. Był zaangażowany w liczne projekty dotyczące restrukturyzacji przedsiębiorców oraz grup kapitałowych. Uczestniczył też w wielu due diligence spółek, przedsiębiorstw i nieruchomości jak również w transakcjach M&A. Reprezentował klientów w wielu postępowaniach sądowych oraz w postępowaniach administracyjnych np. z zakresu planowania przestrzennego i prawa budowlanego.

Łukasz Żuławiński, Radca prawny, Senior Associate, Deloitte Legal

Ukończył studia prawnicze na Uniwersytecie Jagiellońskim, studia na kierunku finanse i rachunkowość na Uniwersytecie Ekonomicznym w Krakowie oraz Szkołę Prawa Amerykańskiego prowadzoną przez The Catholic University of America. Columbus School of Law. Posiada 8-letnie doświadczenie zawodowe i zajmuje się sprawami z zakresu prawa korporacyjnego ze szczególnym uwzględnieniem reorganizacji struktur gospodarczych, obsługi prawnej transakcji M&A oraz obrotu nieruchomościami. Uczestniczył również w projektach legal due diligence spółek oraz nieruchomości a także doradzał i reprezentował klientów w sporach gospodarczych.

Marek Sienkiewicz - Szef Zespołu Deloitte ds. SSE, Partner Associate w dziale Doradztwa Podatkowego

Licencjonowany doradca podatkowym i szef Zespołu Deloitte ds. Specjalnych Stref Ekonomicznych. Posiada ponad 17-letnie, praktyczne doświadczenie w doradztwie świadczonym przedsiębiorstwom strefowym, które obejmuje szereg projektów dotyczących identyfikowania oraz rozliczania pomocy publicznej w SSE. Autor licznych artykułów o tematyce podatkowej oraz dotyczących pomocy publicznej, publikowanych zarówno w prasie specjalistycznej jak i codziennej.

Tadeusz Dulian – Starszy Menedżer, Doradca Rodzinny w Zespole Deloitte ds. Firm Rodzinnych, Członek zespołu EMEA Deloitte Family Business Network.

Posiada wieloletnie doświadczenie w doradztwie dla polskich firm rodzinnych w zakresie planowania sukcesyjnego, budowania ładu rodzinnego, w szczególności poprzez wdrażanie Konstytucji Rodzinnych. Prowadzi projekty doradcze dla firm rodzinnych w oparciu o polskie doświadczenia oraz międzynarodową metodologię globalnego zespołu Deloitte Family Enterprise Consulting. Moderator i panelista w konferencjach i kongresach poświęconych firmom rodzinnym, autor komentarzy prasowych oraz radiowych.