Firmy prywatne – wyzwania i możliwości

Przy przygotowywaniu niniejszego raportu przyświecała nam jedna idea: w oparciu o doświadczenie ponad dwudziestu ekspertów Deloitte z całego świata, przybliżyć spółkom prywatnym obecną sytuację rynkową i wskazać możliwości, z jakich mogą one skorzystać, aby odnieść sukces i unieść się na fali przełomu, nie pozwalając się zatopić. Doszliśmy do wniosku, że możliwości, przed jakimi stają dziś firmy prywatne można podzielić na trzy zasadnicze kategorie.

Pierwsza to wykorzystanie technologii, aby działać sprawniej i efektywniej. Oczywiście w zależności od firmy, może ona dotyczyć różnych obszarów. Niektóre z nich będą stosować zaawansowane metody analityczne w celu lepszego zrozumienia klientów, rynków i trendów, inne będą używać zintegrowanych urządzeń poprzez Internet rzeczy, dla potrzeb pozyskiwania nowych informacji, a jeszcze inne podejmą się przekształcenia swoich interakcji z klientami za pomocą sztucznej inteligencji. Drugą kategorią jest szybkie samodoskonalenie w zakresie infrastruktury wspierającej. Na pewno w tej sferze można też zrobić dobry użytek z nowych technologii, np. z automatyzacji procesów z wykorzystaniem robotów, która nie tylko pozwala robotom przejąć zadania czysto biurowe, ale także przekształca istotne elementy funkcji biznesowych, takich jak finanse. Firmy powinny też być bardziej czujne, jeśli chodzi o zagrożenia i bezpieczeństwo cybernetyczne, a także budowanie kultury organizacji na fundamentach zapewnienia zgodności z obowiązującymi przepisami. Warto wiedzieć, że wiele ze wskazanych tu możliwości wynika z zachowania szerszej perspektywy - to właśnie trzeci obszar, w którym organizacje powinny się rozwijać. Niezależnie od tego, czy firma chce podbijać nowe rynki, czy chce zyskać nowych partnerów poprzez przejęcia i podejmowanie wspólnych przedsięwzięć, jej sukces będzie uzależniony przede wszystkim od umiejętności odłożenia na bok kwestii bieżących, na rzecz szerszego spojrzenia strategicznego i rozważenia tego, jak będzie wyglądało otoczenie konkurencyjne, nie tylko w roku przyszłym, ale również za pięć czy dziesięć lat.

Sztuczna inteligencja w firmach prywatnych

Sztuczna inteligencja (SI) rozwija się w tempie błyskawicznym: zrewolucjonizowała działy obsługi klienta, usprawniła łańcuchy dostaw, a nawet wkroczyła do sfery sztuk pięknych - pierwszy na świecie portret wygenerowany przez algorytm został niedawno sprzedany za ponad 400 000 dolarów na aukcji. Wiele przykładów potwierdza, że szerokie spektrum możliwości systemów uczących się spowodowało falę przełomowych zmian w świecie biznesu. Niektóre spółki prywatne rozpoczęły już projekty w zakresie sztucznej inteligencji, a etap koncepcji mają już dawno za sobą. Firmy detaliczne wykorzystują rozwiązania SI w celu monitorowania i prognozowania zachowań zakupowych konsumentów. Inne podmioty dzięki SI usprawniają także procesy kadrowe, opracowując modele na rzecz optymalizacji zatrudnienia, czy też używają SI jako narzędzia do wykrywania nadużyć w ramach usług finansowych.

Algorytmy uczenia maszynowego były od wielu lat rozwijane między innymi przez gigantów technologicznych. Udostępnienie tych rozwiązań w chmurze oraz popularyzacja wiedzy na ich temat sprawiają, że staną się one jeszcze bardziej dostępne, także dla mniejszych przedsiębiorstw. W wielu naszych badaniach widzimy, że zastosowanie rozwiązań opartych o sztuczną inteligencję wspomaga biznes na różnych poziomach jego funkcjonowania. To już nie jest tylko kwestia oszczędności. Wśród firm, które ją wdrożyły, 44 proc. za jeden z głównych benefitów wskazuje rozwój gamy produktów, 42 proc. zoptymalizowanie wewnętrznych operacji, a 35 proc. podejmowanie lepszych decyzji. Ważne jednak, żeby pamiętać, że firma, która chce trafić do rynkowej awangardy musi zastanowić się nad wykorzystaniem sztucznej inteligencji oraz innych narzędzi kognitywnych w każdym istotnym procesie i aspekcie swojej działalności. Warto jest rozważyć czy przy aktualnym zaawansowaniu tychże rozwiązań, nie pominąć metody małych kroków i pójść ścieżką transformacji, aby zmaksymalizować benefity.

– mówi Piotr Kurek, Menedżer w zespole robotyki i automatyzacji kognitywnej, Deloitte.

Automatyka w firmach prywatnych

Świat pracy wiele obiecuje sobie po technologiach naśladujących ludzkie zachowania. Według wyników niedawno przeprowadzonego badania Deloitte na temat zrobotyzowanej automatyzacji procesów (RPA - robotic process automation), ponad 80 proc. organizacji, które wdrażają lub poszerzają zakres wdrożonych już projektów RPA wskazuje, że ich pracownicy są szczęśliwsi. Co więcej, ponad 90 proc. respondentów naszego globalnego badania uważa, że RPA spełniła lub przekroczyła ich oczekiwania dotyczące wydajności, zapewnienia zgodności z przepisami i kosztów wdrożenia.

Roboty, rozumiane jako programy automatyzujące czynności (RPA), coraz częściej uzupełniają pracę ludzi, odciążając ich od rutynowych zadań. W 2018 roku znacząco wzrosła grupa organizacji, które rozwinęły wykorzystanie robotów. Organizacje, które osiągnęły skalę w zakresie automatyzacji, mają jasną wizję i strategię, określiły ilościowe cele i potraktowały RPA jako zmianę w całym przedsiębiorstwie. To konieczne, by nadążyć nie tylko za przyspieszeniem, jakiego nabiera robotyzacja, ale także, by móc dostrzec zalety robotyki i wzrost efektywności jaki ze sobą niesie na tle całej organizacji. W prowadzonych przez nas badaniach widzimy, że firmy coraz częściej zwracają uwagę na to, że automatyzacja poprawiła między innymi dokładność i terminowość, a co za tym idzie jakość obsługi klientów. Z naszej obserwacji wynika, że przy osiągnięciu dużej skali robotyzacji współpraca ludzie – roboty wymaga innego, dużo bardziej ustrukturyzowanego podejścia do zarządzania maszynami.

– mówi Paweł Zarudzki, Dyrektor, Lider robotyki i automatyzacji kognitywnej, Deloitte.
 

Cyberbezpieczeństwo firm prywatnych

Zagrożenia często wydają się abstrakcyjne, aż do momentu, póki nie doświadczymy ich na własnej skórze. Na przykład mało kto wyobraża sobie, że mógłby w niego uderzyć spadający meteor. Jednak dokładnie coś takiego wydarzyło się w środkowej Rosji w 2013 roku, kiedy to uderzenie meteorytu wywołało potężną falę, która spowodowała obrażenia u około 1500 osób i szkody rzędu ponad 30 milionów dolarów. Zagrożenia czyhające na prywatne spółki pewnie nie będą pochodzić z kosmosu, ale prawdopodobnie często ich charakter będzie cyfrowy. Istotne jest dla każdej firmy prywatnej, aby podnosić świadomość pracowników dotyczącą cyberbezpieczeństwa, ponieważ z powodu częstych w wielu firmach prywatnych luk w protokołach i braku szkoleń, pracownicy mogą w sposób niezamierzony kliknąć na złośliwe linki, wejść na zawirusowaną stronę lub też odpowiedzieć na pozornie nieszkodliwą prośbę będącą w istocie próbą ataku typu spear phishing.

Globalne trendy nie odbiegają od trendów, które obserwujemy na polskim rynku. Bardzo często firmy niezależnie od wielkości czy charakteru działalności padają ofiarą ataków teleinformatycznych. Najczęściej mamy w tym przypadku do czynienia nie tyle z atakami ukierunkowanymi na daną firmę, ale z kampaniami szeroko dystrybuowanymi nastawionymi na skalę ataku, a nie na jakość jego przeprowadzenia. Aby ustrzec się sytuacji, w której już padliśmy ofiarą ataku i musimy radzić sobie z problemem, należy przeprowadzić kilka działań prewencyjnych. Po pierwsze sprawdzić odporność posiadanych systemów IT na ataki z zewnątrz, tak aby mieć świadomość, w których obszarach mamy braki. Jeżeli tych obszarów jest dużo, należałoby rozpatrzeć przeprowadzenie kompleksowego przeglądu infrastruktury. W wyniku pierwszego lub pierwszego i drugiego powinniśmy rozpoznać ryzyka, z którymi się mierzymy i opracować plan naprawczy uwzględniający również założenia biznesowe. Jednocześnie należy zadbać o świadomość pracowników firmy, ponieważ większość skutecznych ataków na systemy rozpoczyna się właśnie od nieświadomych pracowników, np. biurowych, którzy korzystają z komputerów w sieci wewnętrznej firmy.

- mówi Piotr Borkowski, Menedżer w obszarze Cyber Security, Deloitte.

Przyszłość pracy w firmach prywatnych

Zważywszy na tempo i wszechobejmujący charakter zmian technologicznych, istnieje ryzyko, że zakres kompetencji pracowników, których uda się zatrudnić, szybko przestanie przystawać do potrzeb organizacji. Badania prowadzone przez Organizację Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) sugerują, że co siódme miejsce pracy w 32 państwach członkowskich jest w wysokim stopniu zagrożone z powodu automatyzacji, która jednocześnie może znacząco zmienić sposób wykonywania co trzeciego rodzaju pracy w tych krajach. Z kolei Światowe Forum Ekonomiczne przewiduje, że roboty zlikwidują 75 milionów miejsc pracy w ciągu najbliższych pięciu lat, jednocześnie tworząc 133 miliony nowych. Prywatne spółki mogą mieć trudności w rywalizacji o młodszych, wykwalifikowanych pracowników po części dlatego, że wiele z nich to firmy rodzinne, które cenią sukcesję i lojalność. Wiele z nich nie posiada też atutu rozpoznawalności marki, przez co spada na przegraną pozycję w starciu z wielonarodowymi korporacjami. Jak zatem będzie wyglądać przyszłość pracy w firmach prywatnych?

Rekrutacja i zatrzymywanie talentów to obecnie najbardziej paląca kwestia pracodawców, zarówno w Polsce jak i na świecie. Niedobory kadrowe dotyczą już niemal wszystkich branż i poziomów stanowisk. By sprostać temu wyzwaniu, firmy co raz częściej uważnie słuchają oczekiwań pracowników i kandydatów, by zapewnić wyjątkowe doświadczenie pracownika na wszystkich etapach jego cyklu życia w organizacji. Z głosów pracowników wyłania się obecna rola działu HR, którą jest budowanie cyfrowej organizacji przyszłości. Pracodawcy rekrutują osoby sprawnie posługujące się technologiami cyfrowymi, zainteresowane samodzielną pracą i swobodnym dzieleniem się informacjami. Pracownicy ci poszukują zintegrowanych, „zdigitalizowanych” miejsc pracy, działających w oparciu o zespoły, stawiające na wydajność i samodzielność. Warunki te ma zapewnić dział HR. Jak pokazuje coroczne badanie Deloitte HR Trendy, obecnie ponad 56% pracodawców zmienia swoje procesy i wdraża nowoczesne systemy HR oparte na chmurze, które ułatwiają pracownikom funkcjonowanie w organizacji, m.in. dzięki intuicyjności narzędzi i dostępowi mobilnemu. To właśnie te firmy, które kreują uproszczone, cyfrowe środowisko pracy, wygrywają wyścig o najlepsze talenty.

– mówi Magdalena Bączyk, Menedżer w zespole Human Capital, Deloitte.
 

Niniejszy raport stanowi zbiór analiz i rozważań ponad dwudziestu ekspertów Deloitte z całego świata, odnośnie kwestii dotyczących firm prywatnych i rodzinnych. Raport opracowany został w ramach cyklu „Perspektywy” prezentowanego przez Deloitte Private, będącego wielowymiarową inicjatywą wykorzystującą rzeczywiste wydarzenia, raporty, publikacje badawcze, webcasty, biuletyny informacyjne i inne narzędzia w celu przekazania Państwu istotnych wniosków i spostrzeżeń w sposób spójny i przejrzysty.

Firmy prywatne – wyzwania i możliwości. Spis treści raportu.

Streszczenie 4
Przełomowe zmiany 6

Wykorzystanie technologii

Analityka 10
Sztuczna inteligencja 14
Internet rzeczy 18

Poprawa infrastruktury

Automatyka 22
Cyberbezpieczeństwo 26
Transformacja pionu finansowego 30
Przyszłość pracy 34

Poszerzanie horyzontów

Globalizacja 38
Ład korporacyjny 42
Fuzje i przejęcia 46