Zmiana właściwości urzędów skarbowych dla JST

Projekt rozporządzenia

Zgodnie z projektem rozporządzenia Ministra Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej zmieniającego rozporządzenie w sprawie niektórych podatników i płatników, w odniesieniu do których zadania są wykonywane przez naczelnika urzędu skarbowego innego niż właściwy miejscowo, począwszy od dnia 1 stycznia 2021 r. zmianie ma ulec właściwość urzędów skarbowych dla jednostek samorządu terytorialnego (dalej również: JST).

Projektowany przepis zakłada zmianę, w ramach której wśród kategorii podatników i płatników o istotnym znaczeniu gospodarczym i społecznym, w odniesieniu do których zadania są wykonywane przez naczelników urzędów skarbowych innych niż właściwych miejscowo, znajdą się zarówno gminy, jak i powiaty oraz województwa. W praktyce oznacza to, że od nowego roku jednostki samorządu terytorialnego, które dotychczas były obsługiwane przez lokalne urzędy skarbowe – trafią pod opiekę tzw. dużych urzędów skarbowych.

Zgodnie z uzasadnieniem do ww. nowelizacji, wiąże się to ze specyfiką rozliczeń podatkowych JST i ich centralizacją dla potrzeb VAT, co sprawia, że urzędy skarbowe stają przed większymi wymaganiami pod kątem zaangażowania oraz analizy. Stąd potrzeba objęcia JST nadzorem wyspecjalizowanych urzędów skarbowych.

Obecnie takich urzędów jest dwadzieścia i obsługują określone kategorie podatników (np. podatkowe grupy kapitałowe, banki, oddziały firm zagranicznych). Terytorialnie działają na zdefiniowanym w przepisach obszarze – najczęściej w ramach jednego województwa.

Praktyczne aspekty zmiany właściwości urzędów skarbowych

Projektowana zmiana w oczywisty sposób przełoży się na sposób obsługi JST w zakresie ich zobowiązań podatkowych.

Przede wszystkim, trudniej będzie o bezpośredni, fizyczny kontakt z urzędnikami skarbowymi, gdyż w większości wypadków duży urząd położony będzie znacznie dalej, niż siedziba JST. Oznaczać to może zwiększoną uciążliwość wszelkich postępowań, jak również wzrost roli działań opartych o analizę danych elektronicznych. Co za tym idzie, dużo większe znaczenie będzie mieć jakość danych elektronicznych przygotowywanych przez JST. Kwestia ta w naturalny sposób splata się z nową formą raportowania dla potrzeb VAT od 1 października 2020 r. i związanymi z tym problemami, o czym pisaliśmy w poprzednich wydaniach, m. in: Już od jutra nowe zasady rozliczeń VAT!

Zmiana urzędu skarbowego oznacza również zmianę osób współpracujących na co dzień z JST, co może pociągać za sobą zmianę utartych w przeszłości zwyczajów czy funkcjonujących dotychczas ustaleń. Łącząc to z większym wyspecjalizowaniem dużych urzędów, może się to przełożyć na zwiększoną liczbę kontroli, czy poziom ich szczegółowości.

Dodatkowo należy pamiętać, że scentralizowanie obsługi skarbowej JST w kilkunastu urzędach z założenia pozwoli organom skarbowym sprawniej przeprowadzać działania o zasięgu krajowym wobec większej liczby, jeśli nawet nie wszystkich, samorządów (kontrole wybranych obszarów działalności, jak np. opodatkowania dotacji czy rozliczenia VAT od odszkodowań za drogi).

Podsumowując, w dłuższej perspektywie można się spodziewać pewnego ujednolicenia sposobu weryfikacji rozliczeń JST, w tym standaryzacji wymogów i działań organów. O ile w założeniu taka sytuacja niesie ze sobą pewne pozytywy, jak np. racjonalizacja postępowań czy szybsza reakcja na podejście prezentowane przez sądy, to osiągnięcie tych efektów w praktyce może być okupione wzrostem zaangażowania służb finansowych JST, w tym większą liczbą postępowań. Pewne obawy budzić może również większa podatność scentralizowanych dużych urzędów skarbowych na profiskalne podejście prezentowane przez Ministerstwo Finansów na szczeblu centralnym.