Stanowisko NSA w sprawie odliczenia VAT od wydatków ogólnych sprzed 2016 r.

Przedstawione w ramach uzasadnienia ustnego tezy wszystkich ww. orzeczeń były identyczne, co pozwala przypuszczać, że takie stanowisko będzie również zajęte w kolejnych sprawach tego rodzaju.

Sąd uznał w szczególności, że pomimo braku w stanie prawnym obowiązującym przed 1 stycznia 2016 r. technicznych uregulowań w polskich przepisach, które wskazywałyby jak ustalać zakres prawa do odliczenia VAT w stosunku do nabyć wykorzystywanych zarówno w działalności gospodarczej jak i w innej działalności, podatnicy nie mają prawa do odliczenia VAT w pełni, tj. bez uwzględnienia wykorzystania nabyć do czynności innych niż działalności gospodarcza. Innymi słowy, NSA odszedł od poglądu wyrażonego wcześniej w uchwale z 24 października 2011 r. o sygn. I FPS 9/10, która stanowiła podstawę ukształtowanej później linii orzeczniczej, pozwalającej m.in. jednostkom samorządu terytorialnego na odliczenie VAT od tzw. wydatków ogólnych w pełni bądź z zastosowaniem wyłącznie współczynnika VAT (proporcji sprzedaży określonej w art. 90 ust. 3 ustawy o VAT). W praktyce oznacza to, że sądy administracyjne nie będą już wydawać pozytywnych dla jednostek samorządu terytorialnego wyroków w tej materii, akceptując tym samym dotychczasowe stanowisko Krajowej Informacji Skarbowej.

Jednocześnie NSA wskazał jednak, że z uwagi na wynikające z Konstytucji RP zasadę demokratycznego państwa prawnego oraz zasadę pewności prawa, a także z uwagi na zasadę zaufania podatnika do organów podatkowych, podatnicy, którzy odliczyli VAT od wydatków ogólnych w okresach rozliczeniowych przed 1 stycznia 2016 r. w oparciu o wydaną przez NSA uchwałę o sygn. I FPS 9/10, nie powinni ponosić obecnie negatywnych konsekwencji swoich działań, co oznacza, że organy skarbowe nie powinny wymagać od nich korekty tych okresów rozliczeniowych i ew. zwrotu odliczonego w przeszłości VAT.

Co wyrok NSA oznacza w praktyce?

Stanowisko NSA należy ocenić nad wyraz pozytywnie, gdyż wdrażając tezy orzeczenia TSUE uwzględnia ono również praktyczne skutki dotychczasowej praktyki sądów oraz organów skarbowych, zgodnie z którą JST w wielu przypadkach odzyskiwały VAT od wydatków ogólnych, stosując wyłącznie współczynnik VAT. Podejście zaprezentowane przez NSA może pozwolić zatem ograniczyć skutki orzeczenia TSUE głównie do tych sytuacji, w których podatnicy dotąd nie odliczyli VAT od wydatków ogólnych. Natomiast w pozostałych przypadkach powinno ono zabezpieczyć interesy podatników, chroniąc ich przed ew. roszczeniami ze strony władz skarbowych.

Szczegóły stanowiska NSA będą znane po publikacji pisemnych uzasadnień do ww. wyroków.