Rada rodziców a rozliczenia VAT w gminie

Konieczność wykazywania dla celów VAT czynności rad rodziców rodzi przede wszystkim problemy praktyczne – rady rodziców są niezależne w swoich działaniach, co do zasady dysponują odrębnymi od szkół rachunkami bankowymi, a gromadzone przez nie środki nie są uwzględniane w sprawozdaniach finansowych ich jednostek macierzystych.

Dyrektor Krajowej Izby Skarbowej (DKIS) w wydanych dotąd interpretacjach uznawał jednak, iż zakres pojęcia podatnika wykonującego czynności podlegające opodatkowaniu jest na tyle szeroki, że obejmuje również gminy z tytułu czynności dokonywanych przez rady rodziców. Dla uznania tychże czynności za działalność gospodarczą nie ma według DKIS znaczenia cel oraz rezultat działania rad rodziców.

Zatem w opinii DKIS niezależnie od praktycznych trudności, gminy powinny podjąć trud identyfikacji czynności rad rodziców stanowiących na gruncie VAT odpłatną dostawę towarów lub odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju i wykazywać przedmiotowe czynności w scentralizowanych deklaracjach VAT. Stanowisko takie prezentują m.in. wydane dotąd w przedmiotowej tematyce dwie interpretacje indywidualne: z dnia 6 czerwca 2017 r., sygn. 0113-KDIPT1-2.4012.50.2017.2.IR oraz z dnia 21 marca 2018 r., sygn. 0115-KDIT1-1.4012.63.2018.1.AJ.
 

Stanowisko WSA

Gminy, dla których wydano przedmiotowe interpretacje, wniosły od nich skargi do wojewódzkich sądów administracyjnych, a w ich rezultacie zostały wydane dwa wyroki, które traktują przedmiotowe zagadnienie w zupełnie odmienny sposób. Mowa tu o wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie z dnia 27 września 2017 r., sygn. akt I SA/Lu 689/17 oraz wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie z dnia 20 czerwca 2018 r., sygn. I SA/Sz 380/18.

W obydwu wyrokach sądy powoływały się przede wszystkim na definicję podatnika oraz działalności gospodarczej. Zgodnie bowiem z ustawą o VAT podatnikiem może być każdy podmiot, który samodzielnie prowadzi działalność gospodarczą – rozumianą jako zorganizowaną działalność zarobkową wykonywaną we własnym imieniu i w sposób ciągły.

W opozycji do DKIS, sądy uznały, iż kluczowy dla rozstrzygnięcia przedmiotowej kwestii jest cel, w którym powołuje się rady rodziców. Rady rodziców mają bowiem przede wszystkim wspierać jednostki oświatowe w ich zadaniach edukacyjnych. W związku z tym, ich działalność nie jest ukierunkowania na jakikolwiek zysk, mając na celu jedynie rozwój i dobro dzieci – uczniów danej jednostki. Działalność rad rodziców trudno również uznać, według WSA, za ciągłą i zorganizowaną, a raczej powinna ona być postrzegana jako incydentalna i pomocnicza w stosunku do działalności szkoły.

Zdaniem WSA nie można w takiej sytuacji dojść do przekonania, że rady rodziców prowadzą działalność gospodarczą, a tym samym dokonują jakichkolwiek czynności na gruncie VAT. W konsekwencji oba składy orzekające uznały, że nie ma konieczności wykazywania czynności wykonywanych przez rady rodziców w scentralizowanych deklaracjach VAT gmin.

Przedmiotowe wyroki nie są jednak prawomocne, co oznacza, że ostateczne rozstrzygnięcie przedmiotowej kwestii nastąpi dopiero przed Naczelnym Sądem Administracyjnym. W konsekwencji, na tym etapie, do momentu zajęcia w przedmiotowej sprawie stanowiska przez NSA, trudno oczekiwać zmian w podejściu DKIS. Oznacza to, że czynności rad rodziców najprawdopodobniej w dalszym ciągu postrzegane będą przez organy skarbowe jako podlegające obowiązkowi wykazywania w rozliczeniach gmin. Należy tu jednak podkreślić, że zgodnie z tym podejściem obowiązek ten dotyczy wyłącznie tych czynności, które mają charakter odpłatnej dostawy towarów lub świadczenia usług.