Podzielona płatność w JST: wejście w życie już od 1 lipca 2018 r.

Zasady działania mechanizmu - dobrowolność jego stosowania - skutki

Mechanizm podzielonej płatności zakłada rozdzielenie płatności za nabyty towar lub usługę na dwa odrębne rachunki – rachunek bankowy dostawcy oraz jego odrębny specjalny rachunek VAT, który zostanie automatycznie utworzony do rachunku podstawowego przez obsługujący bank. Mechanizm ten będzie miał zastosowanie wyłącznie do płatności pomiędzy podmiotami będącymi zarejestrowanymi czynnymi podatnikami podatku VAT i będzie dotyczył wyłącznie transakcji udokumentowanych fakturą VAT z wykazaną kwotą podatku.

Środki zgromadzone na rachunku VAT podatnika będą mogły być wykorzystane co do zasady wyłącznie w celu przelania na rachunek VAT należący do kontrahenta, inny rachunek VAT podatnika (ale jedynie w tym samym banku) lub zapłaty VAT do urzędu skarbowego. Natomiast wypłata środków będzie mogła nastąpić wyłącznie na pisemny wniosek podatnika – w ciągu 60 dni.

Dobrowolność – tylko w jednym kierunku

Należy podkreślić, iż w ramach stosowania mechanizmu podzielonej płatności, nabywca towaru lub usługi, bez zgody i wiedzy dostawcy, będzie mógł już od 1 lipca br. dokonać płatności korzystając z tego systemu. W takim przypadku kwota VAT wynikającego z faktury trafi na wyodrębnione konto VAT podatnika sprzedającego towar lub usługę.

Tak więc mechanizm zakłada dobrowolność jego stosowania po stronie nabywcy (płatnika), natomiast nie daje sprzedawcy możliwości odmowy przyjęcia płatności kwoty VAT na wyodrębnione konto VAT. Zatem nawet jeśli podatnik działając jako nabywca nie będzie stosować mechanizmu podzielonej płatności, nie uchroni go to – w sytuacji, gdy będzie działał jako dostawca - przed konsekwencjami działania tego mechanizmu polegającymi na potencjalnym wpływie należności w zakresie kwoty VAT na wyodrębnione bankowe konto VAT, a w rezultacie przed gromadzeniem części należności na takim koncie.

W rezultacie więc nawet jeśli dana jednostka samorządu terytorialnego nie będzie od 1 lipca 2018 r. aktywnie stosować mechanizmu podzielonej płatności, w praktyce musi liczyć się z gromadzeniem na wyodrębnionym koncie VAT części należności z tytułu towarów i usług sprzedawanych na rzecz zarejestrowanych czynnych podatników VAT.

Wyzwania dla JST

Podzielona płatność w JST, z uwagi na występowanie w ramach jednego podatnika wielu jednostek organizacyjnych wystawiających faktury VAT, z których każda posiada przynajmniej jeden rachunek bankowy (niekoniecznie w tym samym banku), będzie sprawiała więcej problemów aniżeli innym przedsiębiorcom.

Posiadanie wielu rachunków VAT w różnych bankach, a także dodatkowo brak dokonywania płatności w systemie podzielonej płatności, może doprowadzić do osłabienia płynności finansowej JST z uwagi na brak możliwości wykorzystywania zatrzymanych na rachunkach VAT środków do regulowania innych zobowiązań.

W rezultacie kluczowe będzie odpowiednie przygotowanie procedur implementacji mechanizmu podzielonej płatności. Niezbędne będzie w szczególności ustosunkowanie się m.in. do takich kwestii jak:

• ile rachunków VAT powinna posiadać JST?
• kto będzie decydował o tym jak dysponować środkami zgromadzonymi na rachunku VAT?
• w jakiego rodzaju transakcjach JST, działając jako nabywca, powinna stosować mechanizm podzielonej płatności?
• co JST powinna uczynić, jeśli otrzyma zapłatę na rachunek VAT?

Mając na uwadze istotny stopień skomplikowania obszarów, na które wpływ będzie miał mechanizm podzielonej płatności, rekomendujemy niezwłoczne podjęcie działań zmierzających do przygotowania JST do nadchodzących wkrótce zmian przepisów VAT.