Kiedy gminy i powiaty powinny stosować oznaczenie TP w pliku JPK_V7M?

Obowiązujący od 1 października plik JPK_V7M (popularnie JPK_VDEK) zawiera w sobie dane z deklaracji, zastępując formularz VAT-7 oraz dane ewidencyjne, jednak znacznie szersze niż w dotychczasowym pliku JPK_VAT. Na podatników został nałożony obowiązek oznaczania określonymi symbolami transakcji, czy to ze względu na przedmiot sprzedaży (GTU), sposób ich dokumentowania (np. RO, WEW), a także gdy są objęte szczególnymi procedurami podatkowymi. Obowiązek ten obejmuje również oznaczanie TP transakcji sprzedaży zawieranych z podmiotem powiązanym.

Gminy i powiaty muszą zatem identyfikować sytuacje, w których dokonują sprzedaży na rzecz podmiotów, z którymi są powiązane i aby zrozumieć jakie powiązania powodują konieczność oznaczania ich w ewidencji TP, muszą badać przesłanki z ustaw o podatkach dochodowych mówiące o podmiotach powiązanych.

Podmioty powiązane w obu ustawach (PIT i CIT) definiuje się podobnie, m.in. jako:

• podmioty, z których jeden podmiot wywiera znaczący wpływ na co najmniej jeden inny podmiot lub
• podmioty, na które wywiera znaczący wpływ:
  • ten sam inny podmiot lub
  • małżonek, krewny lub powinowaty do drugiego stopnia osoby fizycznej wywierającej znaczący wpływ na co najmniej jeden podmiot.

Zgodnie z definicją zawartą w ustawach o podatkach dochodowych, wywieranie znaczącego wpływu może w uproszczeniu wynikać z: (i) relacji właścicielskich, zarządczych i kontrolnych, (ii) ze zdolności osoby fizycznej do faktycznego wpływania na podejmowanie kluczowych decyzji gospodarczych czy (iii) powiązań o charakterze rodzinnym. Duży problem z przełożeniem tych przepisów na realia samorządowe sprawia fakt, że zostały one skonstruowane na potrzeby sporządzania przez przedsiębiorstwa dokumentacji cen transferowych, a w żadnym miejscu ( w objaśnieniach, pytaniach i odpowiedziach) organy podatkowe nie odniosły ich do specyfiki gmin i powiatów.

Najoczywistszą sytuacją występowania powiązania powodującego konieczność oznaczania TP w JPK_V7M powinna być sprzedaż na rzecz własnej jednoosobowej spółki komunalnej. Nie wyczerpuje to jednak w żadnym wypadku puli sytuacji, w których należałoby rozpatrzyć konieczność stosowania oznaczenia TP. Przykładowo, oznaczenie takie należałoby zastosować również dla transakcji realizowanych pomiędzy gminą lub powiatem a odpowiednio wójtem (burmistrzem, prezydentem) lub starostą, a także ich rodzinami. Z kolei nie jest to już tak oczywiste w przypadku transakcji na rzecz innych osób na stanowiskach kierowniczych, takich jak skarbnik, sekretarz, kierownicy referatów czy też członkowie rady gminy lub powiatu. Należałoby tu bowiem zweryfikować, czy osoby te mają faktyczną zdolność do wpływania na podejmowanie kluczowych decyzji gospodarczych przez jednostkę samorządu terytorialnego. Szczególnie trudno przełożyć wspomniane przepisy na specyficzną sytuację powiatów, w których występuje szereg jednostek organizacyjnych składających się na powiatową administrację zespoloną, z których wiele nie jest objętych centralizacją podatku VAT, a na które różny wpływ, czasem niewielki, ma starosta.

Część z powyższych wątpliwości nie sposób rozstrzygnąć na ten moment jednoznacznie, ze względu na nieprzystającą do przepisów o podatkach dochodowych strukturę samorządów i brak stanowiska organów podatkowych w tym zakresie. Nie zwalnia to jednak gmin i powiatów z oznaczania odpowiednich transakcji w pliku JPK znacznikiem TP. W praktyce oznacza to, że każde takie oznaczenie powinno być wnikliwie przeanalizowane przed podjęciem ostatecznej decyzji w tym zakresie.