Nowa era i nowy porządek ładu korporacyjnego

Ich zadaniem będzie nie tylko wspieranie osób zajmujących stanowiska kierownicze w pokonywaniu trudnych, bieżących wyzwań, ale również we wprowadzaniu firmy na najlepszą ścieżkę przyszłego rozwoju. Skuteczność takich działań uzależniona będzie od wypracowania przez zarząd i wdrożenia modelu inteligentnego, efektywnego i umiejętnego przywództwa, otwartej komunikacji oraz zaangażowania w proces transformacji. Tempo, w jakim gospodarki regionalne będą w stanie uporać się z pandemią COVID-19, będzie miało wpływ na sprawy, którymi zajmują się rady nadzorcze oraz zarządy firm na całym świecie.

Globalna prognoza ekonomicznej

Dystrybucja szczepionki już ruszyła, budząc nadzieję na to, że pandemię być może uda się w końcu powstrzymać jeszcze w tym roku. Koronawirus w dalszym ciągu jednak stanowi zagrożenie dla stabilności gospodarczej, szczególnie w tych częściach świata, w których zakażenia wymknęły się spod kontroli. Dotyczy to Stanów Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii i może okazać się problemem także w innych miejscach, jeśli wirus będzie w dalszym ciągu się rozprzestrzeniał. Powstrzymanie obecnej fali pandemii, zapewnienie ochrony osobom dotkniętym jej skutkami oraz przyspieszenie dystrybucji szczepionki to wyzwanie, któremu muszą sprostać politycy.

Stany Zjednoczone

Pod koniec 2020 roku amerykańska gospodarka uległa wyraźnemu osłabieniu. W listopadzie obniżyły się zarówno dochody osobiste, jak i wydatki konsumenckie¹, czemu – po wielu miesiącach znakomitych wyników² – towarzyszyło pogorszenie niektórych wskaźników działalności na rynku nieruchomości. Chociaż pod koniec grudnia liczba nowych zakażeń zaczęła spadać³, urzędnicy służby zdrowia obawiają się, że częstsze wyjazdy świąteczne spowodowały kolejny gwałtowny wzrost zachorowań w styczniu i lutym. W międzyczasie Kongres Stanów Zjednoczonych uchwalił, a prezydent podpisał pakiet stymulacyjny o wartości około 900 mld dolarów⁴. Przyjęte rozwiązania zapewniają rozszerzone ubezpieczenie od utraty pracy, zastrzyk gotówki dla gospodarstw domowych i przedsiębiorstw oraz środki na edukację i opiekę medyczną. Mimo że pakiet wzmocni nieco gospodarkę w perspektywie kilku miesięcy, prawdopodobnie potrzebne będzie dalsze wsparcie. Po zwycięstwie Joe Bidena w wyborach prezydenckich oczekuje się, że Kongres rozpatrzy jego wniosek o dodatkowe środki na testy i dystrybucję szczepionek. Wirus w końcu zostanie pokonany, a wtedy gospodarstwa domowe o średnich i wyższych dochodach zrezygnują prawdopodobnie z oszczędzania tak dużej ich części jak obecnie, zwiększając poziom swoich wydatków na usługi konsumpcyjne, w tym na restauracje i podróże. Taka zmiana zachowań będzie istotnym czynnikiem, który przyczyni się do przyspieszenia tempa wzrostu gospodarczego. Z drugiej jednak strony nawet wyraźne ożywienie gospodarcze w dalszej części roku nie pozwoli raczej zapomnieć o problemach, z jakimi boryka się wielu byłych pracowników z sektora konsumenckiego – oni nadal pozostaną bezrobotni. Zakłócenia na rynku pracy będą stanowić wyzwanie w dłuższym terminie, nad którego rozwiązaniem debatować będzie Kongres. Ożywienie w kształcie litery K, polegające na tym, że gospodarstwa domowe o wyższych dochodach dobrze prosperują, a te o dochodach niższych borykają się z przedłużającymi się trudnościami ekonomicznymi i ryzykiem, będzie przedmiotem wielu dyskusji.

Chiny

Tempo wzrostu gospodarczego w Chinach jest nadal dość dobre. Wydatki konsumenckie wzrosły dzięki pewności, że wirus jest pod kontrolą. Inwestycjom w środki trwałe pomógł pokaźny zastrzyk finansowy dla przedsiębiorstw państwowych i samorządów regionalnych. Eksport też ma się dobrze. Dzieje się tak po części dlatego, że Państwo Środka jest wiodącym producentem artykułów, na które zapotrzebowanie w czasie pandemii jest wysokie, między innymi środków ochrony osobistej i technologii umożliwiających zdalną komunikację. Ceną za silną gospodarkę Chin jest jednak rosnący dług. Co więcej, rząd najwidoczniej chciałby uniknąć pułapek finansowych, które często pojawiają się w przypadku nadmiernej kreacji kredytu. Zamiast zachęcać kredytodawców do refinansowania zadłużenia, pozwala dłużnikom korporacyjnym nie wywiązywać się ze zobowiązań z tytułu kredytów i obligacji⁶. Niniejszy „Directors’ alert” 5 wskazuje, że zamiarem rządu jest zbudowanie solidniejszych podstaw finansowych na nadchodzącą dekadę. Mimo że system kredytowania, który przewiduje kary za niewykonanie zobowiązań, przełoży się w końcu na większą efektywność inwestycji i szybszy wzrost, w krótkiej perspektywie czasowej spowoduje zakłócenia.

Rynki wschodzące

Skutki gospodarcze pandemii na rynkach wschodzących były przeróżne. Wspólnym mianownikiem okazało się jednak nagłe, czasowe załamanie działalności gospodarczej, po którym następował wzrost zadłużenia⁷. Mimo że wiele gospodarek wschodzących rozwija się teraz prężnie, pełne ożywienie będzie uzależnione od wielu czynników, w tym tempa dystrybucji szczepionek w krajach biedniejszych. Nawet w najbardziej optymistycznym scenariuszu wiele państw pozostanie przytłoczonych ciężarem zadłużenia, które może udaremnić plany wzrostu i zwiększyć podatność na ryzyko finansowe. Zdolność do obsługi i spłaty zadłużenia będzie uzależniona od kształtowania się globalnych cen surowców, wartości przekazów pieniężnych przesyłanych przez ekspatriantów z krajów zamożnych, wartości amerykańskiego dolara (w tej bowiem walucie denominowanych jest wiele zewnętrznych kredytów), szybkości i skali ożywienia masowej turystyki oraz kondycji światowego handlu produktami. Wszystkie te czynniki są w pewnym stopniu uzależnione od tego, jak szybko i w jakim zakresie możliwe będzie zwalczenie koronawirusa.

Zarządy firm szukają teraz odpowiedzi na pytania dotyczące społecznych konsekwencji pandemii: W jaki sposób dbamy o naszych ludzi i kolejne pokolenie? Jaki jest wpływ nowego modelu pracy zdalnej na zdrowie psychiczne pracowników? Programy HR zostały poddane zupełnej transformacji.

W tym wydaniu: Director’s alert 2021: A new era of board stewardship begins dzielimy się doświadczeniami i opiniami m.in. na temat:

• Odzyskania równowagi i powrotu do „nowej rzeczywistości”
• Potrzeby ustanowienia nowego kontraktu społecznego
• Czynników ESG
• Zrównoważonego rozwoju
• Wpływu pandemii na ustanowienie nowego ładu korporacyjnego

Najważniejsze wnioski – wyzwania stojące przed radami nadzorczymi:

• Bez wątpienia rok 2021 to potrzeba dalszego rozwoju strategii ESG i wdrażania leżących u jej podstaw zasad w działania korporacyjne. Nie tylko dlatego, że domagają się tego inwestorzy i akcjonariusze (i słusznie!). Również z własnego przekonania, ponieważ rok 2020 pokazał nam, że nie możemy po prostu postępować tak jak do tej pory.
• Rady nadzorcze i członkowie zarządów firm przeprowadzają je przez okres niepewności i zawirowań, a zaufanie ma teraz niewątpliwie większe znaczenie niż kiedykolwiek wcześniej.
• Kadra zarządzająca i członkowie rad nadzorczych muszą działać razem na rzecz wprowadzenia zasad zrównoważonego rozwoju do strategii firmy jako jej nieodzownego elementu, a także zdefiniować konkretne i mierzalne cele w tym obszarze.
• Rady nadzorcze szukają teraz odpowiedzi na pytania dotyczące społecznych konsekwencji pandemii: w jaki sposób dbamy o talenty i kolejne pokolenia? Jaki jest wpływ nowego modelu pracy zdalnej na zdrowie psychiczne pracowników?