Podatek od VOD. Czy użytkownicy zapłacą więcej?

Tarcza Antykryzysowa 3.0¹ wprowadziła wcześniej już zapowiadaną nowelizację Ustawy o Kinematografii². Lista podmiotów, które są zobowiązane do uiszczania opłaty na rzecz Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej („PISF”) została poszerzona o dostawców audiowizualnych usług medialnych na żądanie („VOD”). Nowa regulacja weszła w życie z dniem 1 lipca 2020 roku, natomiast sama opłata powinna być przekazywana w okresach kwartalnych, w terminie do 30 dnia po upływie kwartału.

Podmioty zobowiązane będą musiały dokonać pierwszej wpłaty już do dnia 30 października 2020 roku. Jej wysokość wynosi 1.5% od zysków uzyskanych z tytułu opłat za dostęp do udostępnianych publicznie audiowizualnych usług medialnych na żądanie albo przychodu uzyskanego z tytułu emisji przekazów handlowych (pod uwagę brany jest wyższy z tych dwóch przychodów). To działanie ma wspierać polską kinematografię, która w związku z pandemią koronawirusa zanotowała znaczny spadek przychodów – wpływy z daniny będą przeznaczone na dofinansowanie produkcji polskich filmów, organizację festiwali czy też innych wydarzeń filmowych.

Nowa opłata zwana potocznie „podatkiem VOD” od samego początku budziła szereg wątpliwości natury ekonomicznej i prawnej. Niezależnie od tych problemów warto zwrócić uwagę na te elementy nowej regulacji, które mogą okazać się kluczowe z punktu widzenia oceny czy dany podmiot będzie zobowiązany do uiszczania „podatku od VOD”, czy też nowe regulacje nie będą go dotyczyć.

Kto będzie zobowiązany do uiszczania „podatku od VOD”?

Pierwszy problem interpretacyjny pojawia się już na samym początku nowego art. 19 par. 6a Ustawy o Kinematografii dotyczącego nowej daniny. Przepis ten nakłada ją na „podmiot dostarczający audiowizualną usługę medialną na żądanie”, natomiast w polskim porządku prawnym takie pojęcie nie występuje – ani w Ustawie o Kinematografii, ani w Ustawie o Radiofonii i Telewizji³, która z kolei zawiera definicje takich kluczowych dla nowej regulacji pojęć jak np. „audiowizualna usługa medialna” i którą należy się posiłkować w kwestii interpretacji nowych regulacji. W związku z tym nie jest jasne, które podmioty są zobowiązane do ponoszenia nowej daniny i np. czy okoliczność, że dany podmiot korzysta z usług pośredników/agentów w celu rozpowszechniania VOD wśród użytkowników końcowych, a sam nie zawiera umów z użytkownikami końcowymi wpływa na ostateczny wniosek w tym zakresie.

Warto także wskazać, że podatek od VOD, w odróżnieniu od wcześniej istniejących opłat na rzecz PISF, musi być uiszczany nie tylko przez podmioty, do których ma zastosowanie Ustawa o Radiofonii i Telewizji, ale także przez podmioty, co do których co do zasady przepisy te nie mają zastosowania, tzn. podmioty mające siedzibę na terytorium Unii Europejskiej i uzyskujące przychody z VOD udostępnianego na terytorium Polski.

Jak ustalić co jest audiowizualną usługą medialną na żądanie?

Kolejnym kluczowym elementem jest ustalenie czy treść dostarczana przez dany podmiot jest audiowizualną usługą medialną na żądanie. W wielu przypadkach kwestia ta może budzić uzasadnione wątpliwości i wymaga analizy szczególnie w oparciu o sposób świadczenia usługi i zakres oferowanych treści. Przykładowo, czy krótkie filmy udostępniane na stronie internetowej w celach promocyjnych będą traktowane jako audiowizualna usługa na żądanie? Czy emitowanie 30 – sekundowego spotu promującego nowy serial będzie tworzyło zobowiązanie do zapłaty nowej daniny? Odpowiedź na to pytanie wydaje się mniej problematyczna z perspektywy prawa europejskiego, z uwagi na wyrok Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie Peugeot Deutschland GMBH v. Deutsche Umwelthilfe EV⁴, natomiast kwestia ta budzi wątpliwości w świetle brzmienia przepisów Ustawy o Radiofonii i Telewizji.

Innym problemem, który pojawia się w kontekście nowej daniny jest np. dodawanie do VOD przez pośrednika odsprzedającego takie treści swoich usługi dodatkowych i odpowiedź na pytanie, czy powyższe sprawia, że pośrednik jest zobowiązany do ponoszenia nowej daniny na rzecz PISF. Warto zastanowić się także w jaki sposób należy obliczać wysokość wpłat na rzecz PISF, w szczególności w przypadku podmiotów mających siedzibę w innym państwie UE oraz w sytuacji sprzedawania dostępu do VOD za pośrednictwem operatorów.

Pamiętajmy, że wpłaty na rzecz PISF obowiązywały już przed 1 lipca 2020 r. i dotyczyły m.in. nadawców programów linearnych, operatorów kin, platform cyfrowych i telewizji kablowych. Generalnie danina związana była dotąd z emitowanymi programami innymi niż na żądanie oraz wyświetlaniem filmów i reklam w kinach. Warto też wiedzieć, że do należności tych stosuje się przepisy ordynacji podatkowej, co oznacza m.in., że do zaległości w opłacie nakładane są odsetki w wysokości 8%, lub 4% w razie złożenia samodzielnie korekty. Organem właściwym do rozpoznawania spraw jest w tym przypadku Dyrektor PISF, a odwołania rozpatruje minister kultury i ochrony dziedzictwa narodowego. Decyzje organu drugiej instancji podlegają natomiast zaskarżeniu do sądu administracyjnego.

Przypisy:

¹ Ustawa z dnia 14 maja 2020 r. o zmianie niektórych ustaw w zakresie działań osłonowych w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2.
² Ustawa z dnia 30 czerwca 2005 r. o kinematografii.
³ Ustawa z dnia 29 grudnia 1992 r. o radiofonii i telewizji.
⁴ Wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 21 lutego 2018 r. C-132/17.