Pomoc publiczna na restrukturyzację jako kolejna odpowiedź na COVID - 19

Ze względu na aktualną sytuację związaną z COVID-19 i jej wpływem na gospodarkę, ustawodawca wyraźnie uznał, że należy przyspieszyć prace nad tą ustawą. Wynikiem tego jest opublikowanie datowanego na 26 marca 2020 r. projektu ustawy określającej warunki, tryb i formy udzielania pomocy publicznej przedsiębiorcom na ich: (i) ratowanie, (ii) tymczasowe wsparcie restrukturyzacyjne, oraz (iii) restrukturyzację. Pod każdym z tych terminów kryje się swoista procedura dająca wsparcie na różnych etapach procesu restrukturyzacji.

Ustawa stanowi, że pomoc może być udzielana w celu zapobiegania i ograniczenia trudności społecznych lub przezwyciężenia niedoskonałości rynku, a bez jej udzielenia cel ten nie zostałby osiągnięty lub zostałby osiągnięty w mniejszym zakresie. Przez trudności społeczne i niedoskonałości rynku ustawa rozumie m.in. ryzyko opuszczenia rynku przez przedsiębiorcę w wyniku trudności związanych z zaistnieniem epidemii COVID-19.

Na czym polega wsparcie, które można uzyskać?

Projektowana ustawa przewiduje możliwość wsparcia, co do zasady w postaci oprocentowanej pożyczki. W przypadku zaś pomocy na restrukturyzację, w przeciwieństwie do pozostałych procedur przewidziano też inne sposoby udzielenia pomocy m.in. poprzez objęcie akcji lub udziałów, objęcie obligacji, zmianę terminów spłaty pożyczki wobec podmiotu udzielającego pomocy na restrukturyzację, konwersję pożyczki, udzielonej jako pomoc na ratowanie, na udziały lub akcje przedsiębiorcy.

- Agnieszka Ziółek, Radca Prawny, Partner Deloitte Digital

Komu może zostać przyznana pomoc?

Projekt ustawy przewiduje szereg wy­mo­gów, które muszą być spełnione, aby móc ubiegać się o udzielenie pomocy.

Wniosek o pomoc na ratowanie i restrukturyzację może zostać złożony, je­że­li przed­się­bior­ca:

1) pod­jął dzia­łal­ność go­spo­dar­czą w da­nym sek­to­rze w okre­sie co naj­mniej trzech lat przed dniem zło­że­nia wnio­sku re­struk­tu­ry­za­cyj­ne­go – pomimo, że komentowana ustawa wprost nie wskazuje warunku, że o pomoc publiczną może wnioskować tylko podmiot wobec którego wszczęto sądowe postępowanie restrukturyzacyjne – to taki wniosek można wywieść z przytoczonego wymogu bowiem ustawa odwołuje się tutaj do wniosku restrukturyzacyjnego w rozumieniu Prawa restrukturyzacyjnego;

2) nie pro­wa­dzi dzia­łal­no­ści go­spo­dar­czej w sek­to­rach hut­nic­twa że­la­za i sta­li, gór­nic­twa wę­gla lub w sek­to­rze fi­nan­so­wym nie jest przed­się­bior­cą na­le­żą­cym do gru­py ka­pi­ta­ło­wej;

3) nie pro­wa­dzi dzia­łal­no­ści na ryn­ku, na któ­rym wy­stę­pu­je lub mo­że wy­stę­po­wać dłu­go­okre­so­wa struk­tu­ral­na nad­pro­duk­cja;

4) ani nie jest przej­mo­wa­ny przez żad­ne­go przed­się­bior­cę na­le­żą­ce­go do gru­py ka­pi­ta­ło­wej, z wy­jąt­kiem sy­tu­acji gdy wy­ka­że, że je­go trud­na sy­tu­acja eko­no­micz­na:

a. ma cha­rak­ter we­wnętrz­ny i nie jest wy­ni­kiem nie­uza­sad­nio­ne­go po­dzia­łu kosz­tów w ra­mach gru­py ka­pi­ta­ło­wej,

b. jest zbyt po­waż­na, aby mo­gła zo­stać roz­wią­za­na przez przed­się­bior­cę lub przed­się­bior­ców na­le­żą­cych do tej sa­mej gru­py ka­pi­ta­ło­wej.

Ponadto przed­się­bior­ca spełniający powyższe warunki mu­si dodatkowo być nie­wy­pła­cal­ny w rozumieniu przepisów Prawa upadłościowego al­bo mu­si wykazać, że wsku­tek po­nie­sio­nych strat utra­cił wię­cej niż po­ło­wę ka­pi­ta­łu, a jeżeli chodzi o dużego przedsiębiorcę, że w ciągu dwóch ostatnich lat stosunek długów do kapitału własnego takiego przedsiębiorcy był większy niż 7,5, natomiast stosunek zysku operacyjnego powiększonego o amortyzację do odsetek był niższy niż 1.

Pomoc ta będzie mogła zostać udzielona po jej akceptacji przez Komisję Europejską (notyfikuje pomoc kraj członkowski, nie sam przedsiębiorca).

Należy wskazać, że w łatwiejszy sposób – choć również przy spełnieniu powyższych warunków - po­moc na tym­cza­so­we wspar­cie re­struk­tu­ry­za­cyj­ne mo­że być udzie­la­na mi­kro, ma­łe­mu i śred­nie­mu przed­się­bior­cy w rozumieniu Rozporządzenia Komisji (UE) nr 651/2014 z dnia 17 czerwca 2014 r. Aby zostać uznanym za średniego przedsiębiorcę, należy zatrudniać mniej niż 250 pracowników i roczny obrót nie może przekraczać 50 milionów EUR, lub roczna suma bilansowa nie może przekraczać 43 milionów EUR. Progi dla małych przedsiębiorców wynoszą odpowiednio 50 pracowników i obrót/suma bilansowa 10m EUR, a dla mikroprzedsiębiorców – 10 pracowników i 2 m EUR.

Pomoc przewidziana dla mi­kro, małych i śred­nich przed­się­bior­ców nie musi być notyfikowana do Komisji Europejskiej, ponieważ bazować będzie na zatwierdzonym już programie pomocowym, dopuszczającym limit 10m EUR dla danego procesu restrukturyzacji.

Do kogo po wsparcie?

Po­moc ma być udzie­la­na ze środ­ków bu­dże­tu pań­stwa na pi­sem­ny wnio­sek składany do mi­ni­stra wła­ści­we­go do spraw go­spo­dar­ki lub Agen­cji Ro­zwo­ju Przemy­słu Spółce Akcyjnej. Wniosek ma być rozpatrzony w terminie nie dłuższym niż 30 dni od dnia złożenia wniosku, zaś w skomplikowanych sprawach termin może być przedłużony, nie dłużej jednak niż do 45 dni. Projekt ustawy przewiduje szczegółowe wymogi, co do poszczególnych wniosków, obejmujące zarówno dokumentację korporacyjną, finansową jak i propozycje działań i prognozę sytuacji ekonomicznej. Pomimo, że wnioski są dość skomplikowane to ich przygotowanie nie powinno stanowić problemu dla podmiotów znajdujących w sądowym postępowaniu restrukturyzacyjnym, bowiem większość danych była już zebrana na potrzeby wniosku o wszczęcie postępowania restrukturyzacyjnego.

W latach 2020–2029 maksymalny limit wydatków z budżetu państwa przeznaczonych na realizację zadań wynikających z projektu ustawy wynosi 1 200 000 000 zł, z podziałem po 120 000 000 zł na każdy rok.

Formy wsparcia:

1. Pomoc na ratowanie

Pomoc na ratowanie może być udzielona przedsiębiorcy w trudnej sytuacji ekonomicznej w celu umożliwienia mu prowadzenia działalności gospodarczej przez okres niezbędny do opracowania planu restrukturyzacji lub likwidacji działalności gospodarczej. Po­moc na ra­to­wa­nie można udzielić na okres nie dłuż­szy niż 6 mie­się­cy.

Po­moc na ra­to­wa­nie udzie­la­na jest w for­mie zwrot­nej po­życz­ki opro­cen­to­wa­nej w wysokości nie mniejszej niż stopa bazowa powiększona o 4 punkty procentowe –tj. aktualnie 5%, za­bez­pie­czo­nej co najmniej w 50% wartości planowanej pomocy publicznej. Wysokość takiej pożyczki jest ograniczona do kwoty niezbędnej do utrzymania podstawowej działalności operacyjnej przedsiębiorcy w rozumieniu ustawy o rachunkowości, w okresie, na który pomoc została udzielona (i jest wyliczona specjalnym wzorem). Ponadto należy wskazać, że pomoc na ratowanie nie może zostać przeznaczona na sfinansowanie wydatków związanych z nabyciem aktywów lub wydatków poniesionych na rozszerzenie zakresu działalności gospodarczej przedsiębiorcy, chyba, że są one niezbędne do utrzymania działalności operacyjnej tego przedsiębiorcy w okresie, na który pomoc została udzielona.

2. Tymczasowe wsparcie restrukturyzacyjne

Tymczasowe wsparcie restrukturyzacyjne może być udzielane mikro, małemu lub średniemu przedsiębiorcy znajdującemu się w trudnej sytuacji ekonomicznej, w celu umożliwienia temu przedsiębiorcy prowadzenia działalności gospodarczej przez czas niezbędny do wdrożenia działań restrukturyzacyjnych. Wsparcie udzielane jest w formie pożyczki analogicznie jak w przypadku pomocy na ratowanie, przy czym wysokość tym­cza­so­we­go wspar­cia jest ogra­ni­czo­na do kwo­ty nie­zbęd­nej do kon­ty­nu­owa­nia dzia­łal­no­ści w okre­sie, na któ­ry to wspar­cie zo­sta­ło udzie­lo­ne, jed­nak nie dłuż­szym niż 18 mie­się­cy. Je­że­li przed złożeniem wniosku o przyznanie tym­cza­so­wego wspar­cia skorzystaliśmy z po­mo­cy na ra­to­wa­nie to okres po­mo­cy na ra­to­wa­nie wli­cza się do ww. okre­su 18 miesięcy.

3. Pomoc na restrukturyzację

Pomoc na restrukturyzację może być udzielana przedsiębiorcy znajdującemu się w trudnej sytuacji ekonomicznej w celu realizacji planu restrukturyzacji, który umożliwi przywrócenie temu przedsiębiorcy długookresowej zdolności do konkurowania na rynku, jeżeli:

1) zapobiega trudnościom społecznym lub prowadzi do przezwyciężenia niedoskonałości rynku;

2) bez tej pomocy przedsiębiorca znajdujący się w trudnej sytuacji ekonomicznej zostałby zrestrukturyzowany, sprzedany lub zlikwidowany w taki sposób, że cel, o którym mowa w pkt 1, nie zostałby osiągnięty lub zostałby osiągnięty w mniejszym zakresie;

3) zostanie przedstawiony wiarygodny scenariusz alternatywny (np. sprzedaż przedsiębiorstwa/zorganizowanej części przedsiębiorstwa/aktywów w ramach postępowania likwidacyjnego/upadłościowego) obejmujący działania niebędące pomocą na restrukturyzację, stanowiące element planu restrukturyzacji, z którego wynika, że bez niej ww. cel nie zostałby osiągnięty lub zostałby osiągnięty w mniejszym zakresie,

Ten rodzaj pomocy może jedynie stanowić uzupełnienie wkładu własnego przedsiębiorcy znajdującego się w trudnej sytuacji ekonomicznej, będącego wkładem w finansowanie kosztów restrukturyzacji. Wkład własny dużego przedsiębiorcy musi stanowić przynajmniej 50% kosztów restrukturyzacji, w przypadku średniego przedsiębiorcy 40 %, zaś w przypadku mikro lub małego przedsiębiorcy – 25 %.

Pomoc na restrukturyzację, w przeciwieństwie do poprzednich procedur może być udzielona w różnych formach, tj. pożyczki; objęcia akcji lub udziałów w podwyższonym kapitale zakładowym albo udziału w podwyższeniu kapitału zakładowego przez podwyższenie wartości nominalnej dotychczasowych udziałów lub akcji; objęcia obligacji; zmiany terminów spłaty pożyczki wobec podmiotu udzielającego pomocy na restrukturyzację; konwersji pożyczki, udzielonej jako pomoc na ratowanie, na udziały lub akcje przedsiębiorcy.

Podkreślenia jednak wymaga, że pomoc na restrukturyzację nie może służyć finansowaniu nowych inwestycji, chyba że nowa inwestycja jest niezbędna do odzyskania przez przedsiębiorcę długookresowej zdolności do konkurowania na rynku.

Podsumowanie

Projektowane rozwiązania dają dodatkową szansę dla przedsiębiorstw mających problemy z płynnością, w szczególności aktualnie w związku z sytuacją związaną z COVID-19. Sam ustawodawca przewidział, bowiem tą okoliczność jako przesłankę do udzielenia pomocy. Kluczowym jednak będzie, aby procedura zadziałała odpowiednio szybko i uzyskane wsparcie uruchomiło niezbędne procesy restrukturyzacyjne.

- Aleksandra Witowska, Aplikant Adwokacki, Senior Associate